ارتودنسی پیشگیری چیست؟

ارتودنسی پیشگیری شامل تمام فرایندهایی است که به منظور حفظ یکپارچگی و انسجام اکلوژنی استفاده می شوند که به صورت طبیعی در حال رشد است، و آن هم با حفظ وضعیت کنونی یا پیشگیری از موقعیت هایی انجام می شود که در رشد اختلال ایجاد می کنند، از جمله اصلاح و درمان پوسیدگی دندان ها، حذف عادات بد دهانی با کمک تمرینات و ابزارهای ارتودنسی و یا قرار دهی فضا نگهدار در قسمت هایی که دندان ها از دست رفته اند.

فرایندهایی که در ارتودنسی پیشگیری استفاده می شوند

آموزش والدین

ارتودنسی پیشگیری، به صورت ایده آل باید مدت ها قبل از تولد کودک آغاز شود. مادر باردار باید راجع به موضوعاتی مانند تغذیه خود اطلاعات کسب کند تا فضایی ایده آل برای رشد جنین فراهم کند. خیلی زود پس از تولد، مادر باید راجع به شیردهی و تغذیه صحیح و مراقبت نوزاد آموزش ببیند. در صورتی که کودک با شیشه شیر تغذیه می شود، به مادر توصیه می شود از شیشه های با سری فیزیولوژیک به جای شیشه های با سری معمولی استفاده کند. سری های معمولی غیر فیزیولوژیک هستند و اجازه نمی دهند عمل مکیدن با حرکت زبان و فک پایین انجام شود. از سوی دیگر، سری های فیزیولوژیک برای مکیدن طراحی شده اند و کم و بیش شبیه عمل مکیدن طبیعی از سینه مادر هستند. علاوه بر این، والدین باید راجع به حفظ بهداشت دهان کودک نیز اطلاعات لازم را کسب نمایند.

کنترل پوسیدگی دندان

پوسیدگی هایی که سطوح بین دندان های جلو را در بر می گیرند، در صورتی که درمان نشوند، موجب جابجا شدن دندان ها به سمت مزیال می شوند، در نتیجه از عرض قوس دندانی کاسته می شود. پس از آن، بیرون آمدن دندان های دائمی جایگزین که بزرگتر هستند، ممکن است منجر به بروز ناهماهنگی بین طول قوس دندانی و اندازه دندان ها، و در نتیجه بروز مال اکلوژن شود. بنابراین، شناسایی زود هنگام چنین ضایعات پوسیدگی نقش مهمی در پیشگیری از بروز مال اکلوژن دارد.

اقدامات پیشگیرانه

• شناسایی زود هنگام پوسیدگی دندان ها با معاینات بالینی یا رادیوگرافی.
• درمان و اصلاح دندان پوسیده با کمک مواد ترمیم کننده مناسب، به محض شناسایی پوسیدگی دندان.

ارتودنسی پیشگیری

مراقبت از دندان های شیری

دندان های شیری به خودی خود نقش مهمی به عنوان بهترین فضا نگهدارهای طبیعی ایفا می کنند، که نه تنها فضای لازم برای دندان های دائمی حفظ می کنند که قرار است به جای آنها بیرون بیایند، بلکه رشد آنها را هدایت می کنند تا در جای درست خود در قوس دندانی قرار بگیرند.

حفظ جدول زمانی بیرون آمدن دندان ها

الگو و برنامه زمانی بیرون آمدن دندان های شیری و دندان های دائمی جایگزین آنها باید با دقت تحت نظارت باشد، تا در صورت لزوم مداخلات لازم به موقع انجام شوند. به طور کلی، بیرون آمدن دندان های شیری باید حدود سه ماه پس از بیرون آمدن دندان های مقابل آنها در فک روبرو آغاز شود. بعلاوه، دندان های دائمی جایگزین باید ظرف سه ماه پس از افتادن دندان های شیری بیرون بیایند.

اقدامات پیشگیرانه

• چکاپ های منظم دندانی
• اقدامات بهداشتی دهانی مناسب و به موقع

ارتودنسی پیشگیری

از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری

از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری می تواند منجر به پیامدهای ناخوشایند زیر شود:

• جابجایی دندان های مجاور به سمت فضای خالی.
• عدم رشد یا تغییر مسیر رشد دندان های دائمی جایگزین آنها.
• افزایش احتمال عادت تانگ تراست (فشردن و ساییدن زبان پشت دندان ها).
• ادای نادرست حروف در مورد از دست رفتن دندان های جلو.
• مخدوش شدن زیبایی چهره. تأثیرات فیزیولوژیکال روی کودک، مخصوصاً در مورد از دست رفتن دندان های جلو.

اقدامات پیشگیرانه

استفاده از فضا نگهدارها تا زمان بیرون آمدن دندان های دائم جایگزین در حفره دهان.

ارتودنسی پیشگیری

درمان دندان های شیری انکیلوز شده

دندان های شیری انکیلوز شده (دندان هایی که با از بین رفتن الیاف لیگامان اطراف آنها، به استخوان فک جوش خورده اند) مانع بیرون آمدن دندان های دائمی جایگزین خود می شوند.

اقدامات پیشگیرانه

کشیدن دندان شیری انکیلوز شده به روش جراحی، در زمان درست، موجب تسهیل بیرون آمدن دندان دائمی جایگزین آن می شود.

ارتودنسی پیشگیری

درمان باقی ماندن دندان های شیری در دهان

باقی ماندن دندان های شیری در دهان می تواند در نتیجه عللی مانند انکیلوز، کم کاری تیروئید، و غیره، اتفاق بیفتد. باقی ماندن دندان های شیری در دهان می تواند منجر به بیرون آمدن غیر عادی دندان های دائمی جایگزین در مسیر نادرست شود.

اقدامات پیشگیرانه

کشیدن دندان های شیری که در دهان باقی مانده اند، به منظور تسهیل بیرون آمدن دندان های جایگزین آنها که در زیر هستند.

ارتودنسی پیشگیری

کشیدن دندان های اضافی

دندان های اضافی می توانند منجر به بروز مشکلات زیر شوند:

• فشردگی و نامرتبی بیش از حد دندان ها
• پیشگیری از بیرون آمدن دندان های دائمی جایگزین
• در صورت درمان نشدن ممکن است موجب شکل گیری کیست شوند.

اقدامات پیشگیرانه

شناسایی زودهنگام و کشیدن دندان های اضافی برای پیشگیری از تمامی پیامدهای مضر همراه با وجود دندان های اضافی توصیه می شود.

ارتودنسی پیشگیری

کنترل عادات دهانی

عادات غیر طبیعی دهانی مانند مکیدن انگشت، گاز گرفتن لب، تانگ تراست (فشردن زبان پشت دندان ها)، و تنفس دهانی تأثیرات مخربی روی سلامت دهان دارند از جمله موجب مال اکلوژن و ژنژیویت می شوند.

اقدامات پیشگیرانه

• آموزش والدین در رابطه با پیامدهای عادات دهانی غیر عادی
• آموزش و تشویق کودکان به ترک عادت
• حذف عادات بد دهانی با استفاده از ابزارهای مخصوص ترک عادت.

ارتودنسی پیشگیری

درمان گیر کردن عمیق مولر دائمی اول

گاهی اوقات، ممکن است بواسطه انحراف دندان کناری، مولر دائمی اول در عمق زیاد و زیر پوسته سطح دیستال دندان مولر دوم شیری پنهان شود.

اقدامات پیشگیرانه

Reproximation یا تراش مینای دندان از سطوح مزیال و دیستال دندان های مولر دوم شیری می تواند به هدایت دندان های مولر اول دائمی که گیر کرده اند کمک کند.

ارتودنسی پیشگیری

درمان پیوند غیر عادی فرنوم

پیوند غیر عادی فرنوم می تواند موجب بروز دیاستم در خط وسط دندان ها شود، که از نظر بالینی با تست Blanch و از طریق تصاویر رادیوگرافی با وجود شکافی مانند رادیولوسنسی در پوسته آلوئولار بین دندان های وسط دائمی فک بالا، می توان آن را تشخیص داد.

اقدامات پیشگیرانه

برداشت بافت های فیبروز غیر عادی فرنوم لبی با کمک جراحی که فِرِنِکتومی نامیده می شود.

پیشگیری از بروز آسیب در نتیجه استفاده از بریس های میلواکی Milwaukee

بریس میلواکی نوعی ابزار ارتودنسی است که برای اصلاح اسکولیوز استفاده می شود. این ابزار به مندیبل و اکلوژن در حال رشد فشار وارد می کند و موجب عقب رفتگی مندیبل و بروز مال اکلوژن می شود.

اقدامات پیشگیرانه

اکلوژن باید با استفاده از یکی از ابزارهای زیر محافظت شود:

• ابزارهای فانکشنال.
• ابزارهایی که دندان ها را در وضعیت درست قرار می دهند.
• محافظ ها.

استفاده از فضا نگهدارها

در صورت از دست رفتن پیش از موعد دندان های شیری، در نتیجه از دست رفتن فضا و کاهش عرض قوس دندانی، ممکن است انسجام قوس دندانی به خطر بیفتد. جابجایی دندان های شیری و/ یا دندان های دائمی مجاور می تواند اتفاق بیفتد و فضای موجود ممکن است تا جایی کاهش پیدا کند که که باعث فشردگی و بی نظمی دندان ها در دوره رشد دندان های دائمی شود.

فضا نگهدارها نوعی ابزار ثابت یا متحرک هستند که برای حفظ فضای بوجود آمده بین دندان هایی طراحی شده اند که در نتیجه از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری بوجود آمده است.

ویژگی های فضا نگهدارهای ایده آل

یک دسته ویژگی ها هستند که فضا نگهدارها، صرف نظر از ثابت یا متحرک بودن آنها، برای ایده آل بودن باید آنها را داشته باشند:

• باید ابعاد مزیودیستال دندان از دست رفته را حفظ کنند.
• در صورت امکان، باید فانکشنال باشند، حداقل تا جایی که از بیرون آمدن بیش از حد دندان های روبرو جلوگیری کنند.
• تا جای ممکن باید ساده و محکم باشند.
• باید به شکلی طراحی شده باشند که پاکسازی دندان ها و حفظ بهداشت دهان به سادگی قابل انجام باشد.
• ساختار آنها باید به گونه ای باشد که فرایند رشد طبیعی اجزاء دهان را محدود نکنند در عملکردهایی مانند جویدن، حرف زدن، و بلع اختلال ایجاد نکند.

دسته بندی فضا نگهدارها

به طور کلی، فضا نگهدارها به دو دسته متحرک و ثابت تقسیم می شوند.

فضا نگهدارهای متحرک:

• ابزار هاولی/ فضا نگهدار پروتزی متحرک

فضا نگهدارهای ثابت:

• فضا نگهدار بند و حلقه
• فضا نگهدار بند و میله
• فضا نگهدار روکش و حلقه
• فضا نگهدار روکش و میله
• فضا نگهدار دیستال شو
• فضا نگهدار قوس دندانی پایین
• فضا نگهدار نانس
• فضا نگهدار ترانس پالاتال

موارد استفاده فضا نگهدارها

• از دست رفتن زود هنگام دندان های مولر شیری، بسته به دندان های موجود و طول قوس دندانی، برای پیشگیری از جابجایی دندان های مجاور، نیاز به قرار گیری فضا نگهدار دارد.
• وقتی دندان های نیش شیری از دست می روند، خط وسط قوس دندانی ممکن است با مشکل مواجه شود و طول قوس دندانی نیز ممکن است کاهش یابد. بنابراین ممکن است از دست رفتن زود هنگام دندان نیش شیری نیاز به استفاده از ابزارهای فضا نگهدار داشته باشد تا از انحراف خط وسط و/ یا کاهش طول قوس دندانی پیشگیری شود.
• از دست رفتن زود هنگام دندان های جلوی شیری اغلب نیازی به استفاده از فضا نگهدار برای حفظ فضا ندارند زیرا جابجایی دندان ها به سمت مزیال اغلب اتفاق نمی افتد.

نکات استفاده از فضا نگهدارها

• اگر فضای کافی وجود دارد که اجازه دهد دندان های دائمی به داحتی بیرون بیایند، اغلب فضا نگهدار لازم نیست.
• در صورت فشردگی و نامرتبی شدید دندان ها، استفاده از فضا نگهدار توصیه نمی شود، زیرا حفظ فضا تأثیر چندانی ندارد و مداخلات ارتودنتیک دیگر لازم هستند.
• در صورتی که قرار باشد دندان جایگزین به زودی بیرون بیاید، ممکن است فضا نگهدار لازم نباشد.
• در صورتی که دندان جایگزین وجود نداشته باشد، نیازی به استفاده از فضا نگهدار نیست.

پیش نیازهای استفاده از فضا نگهدارها

• فضا نگهدارها باید فضای سمت مزیودیستال دندان های از دست رفته را حفظ کنند.
• آنها نباید با وارد آوردن فشار زیاد به دندان های باقی مانده آنها را با مشکل مواجه سازند.
• آنها باید به راحتی قابل تمیز شدن باشند و جایی برای پنهان شدن جرم ها نباشند، که موجب افزایش پوسیدگی دندان و ضایعات بافت نرم می شوند.
• ساختار آنها باید به گونه ای باشد که روند رشد طبیعی را با مشکل مواجه نکند یا در عملکردهایی مانند جویدن، گفتار یا بلع اختلال ایجاد نکند.

بسته به دندان از دست رفته، نوع مال اکلوژن و مشکلات گفتاری که ممکن است بروز یابد، و نیز همکاری بیمار، نوع خاصی از فضا نگهدارها انتخاب می شود: فضا نگهدارهای متحرک/ فضا نگهدارهای فانکشنال/ فضا نگهدارهای آکریلیک متحرک.

ارتودنسی پیشگیری

• فضا نگهدارهای فانکشنال نوعی فضا نگهدار متحرک است و زمانی انتخاب می شود که چند دندان شیری دائمی زودتر از موعد اتفاق بیفتد. این نوع فضا نگهدار با مواد آکریلیکی ساخته می شود. نه تنها از نظر زیبایی کمک می کند، بلکه عملکرد جویدن عادی را به کودک باز می گرداند.
• این نوع فضا نگهدار از یک پلیت آکریلیکی، دندان آکریلیکی، و گیره های روی دندان های مولر تشکیل شده است. دندان های آکریلیکی جلو کمک می کنند هم امکان درست جویدن فراهم شود، هم و هم زیبایی لبخند به او باز گردانده شود. گیره یا چفت ها می توانند گیره های “C” مانند ساده روی دندان های مولر باشند که به باقی ماندن آنها در جای خود کمک می کنند.

نکات استفاده از فضا نگهدارها

وقتی چند دندان از دست می روند، حفظ جای خالی آنها و عمل جویدن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مهمترین مزیت استفاده از فضا نگهدار حفظ جای خالی و کمک به جویدن است، و مهمترین نقطه ضعف آنها احتمال شکسته شدن یا گم شدن آنها است.

انواع فضا نگهدارهای ثابت

فضا نگهدارهای ثابت ابزارهایی هستند که به طور ثابت روی دندان ها قرار می گیرند و برای اتصال آنها از بند یا روکش استفاده می شود.

فضا نگهدار بند و حلقه

فضا نگهدار بند و حلقه یکی از پر استفاده ترین فضا نگهدارهای ثابت در ارتودنسی است. این نوع فضا نگهدار می تواند در یک سمت قوس دندانی یا هر دو سمت ساخته شود.

ارتودنسی پیشگیری

فضا نگهدار بند و حلقه معکوس

این نوع فضا نگهدار زمانی کاربرد دارد که دندان مولر دوم شیری زودتر از موعد از دست رفته باشد و دندان های مولر دائمی به طور کامل بیرون نیامده اند تا بند را نگهدارند. در چنین مواردی، به دور مولر اول شیری بند قرار می گیرد و حلقه به شکلی ساخته می شود که درست با زیر تیغه حاشیه ای دندان های مولر دائمی برخورد دارد.

فضا نگهدار ماین Mayne

فضا نگهدار ماین نوعی فضا نگهدار بند و حلقه است که حلقه آن دو نیم شده است. این نوع فضا نگهدار در صورت از دست رفتن مولر شیری اول مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت آن این است که ارتودنتیست به راحتی می تواند آن را بسازد و نگهداری از آن برای بیمار راحت تر است. نقطه ضعف آن نیز این است که دندان های مقابل ممکن است بیش از حد معمول بیرون بیایند، و نیز اینکه در صورت از دست رفتن چندین دندان شیری نمی توان از این نوع فضا نگهدار استفاده کرد.

ارتودنسی پیشگیری

فضا نگهدار بند و میله

• فضا نگهدار بند و میله نوعی فضا نگهدار ثابت است که روی دو دندان در دو طرف فضای خالی به جا مانده از افتادن دندان، که دندان تکیه گاه هستند، با استفاده از روش مستقیم یا غیر مستقیم، بند قرار می گیرد و با استفاده از یک میله به یکدیگر متصل می شوند.
• میله یک سیم ضخیم از فلز ضد زنگ است که یک سر آن به سطح مزیال دندان دیستال، در سطح نقطه تماس جوش داده شده است و سر دیگر آن به سطح دیستال بندی که به دور دندانی قرار گرفته است، در سطح نقطه تماس، که نسبت به محل دندان کشیده شده مزیال است، جوش داده شده است.
• در برخی موارد، فضا نگهدارهای بند و بار می توانند تنها از یک بند تشکیل شوند که به دور یک دندان قرار می گیرد و یک میله که به آن جوش داده شده است.

ارتودنسی پیشگیری

فضا نگهدار روکش و حلقه

فضا نگهدار روکش و حلقه نیز یکی از انواع فضا نگهدارهای ثابت است. بسته به نوع دندان شیری که از دست رفته است، این نوع فضا نگهدار می تواند به صورت یک طرفه یا دو طرفه ساخته شود. این نوع فضا نگهدار از تمام جهات دقیقاً شبیه بند و حلقه است به جز آنکه یک روکش از جنس فلز ضد زنگ به جای بند دور دندان استفاده می شود. این نوع فضا نگهدار در صورتی کاربرد دارد که در سمت دیستال دندان از دست رفته یک دندان وجود داشته باشد.

این نوع فضا نگهدار در مواردی استفاده می شود که دندان مولر شیری اول از دست رفته باشد و دندانی که قرار است به عنوان دندان پایه استفاده شود حجم زیادی نداشته باشد. مزیت استفاده از آنها ساخت راحت آن برای ارتودنتیست و نگهداری راحت آن برای بیمار است. نقطه ضعف آن نیز این است که ساخت آن از ساخت بند و حلقه دشوارتر است.

فضا نگهدار روکش و میله

فضا نگهدار روکش و میله نوعی ابزار ثابت است که در آن روکشی از جنس فلز ضد زنگ روی یک دندان پایه و یک میله استفاده می شود.

ارتودنسی پیشگیری

دیستال شو

فضا نگهدار دیستال شو تحت عنوان ابزار intra-alveolar نیز شناخته می شود. سطح دیستال دندان مولر شیری دوم مسیر رشد دندان مولر شیری اول را هدایت می کند، وقتی دندان مولر شیری دوم قبل از بیرون آمدن دندان مولر دائمی اول کشیده شده باشد. فضا نگهدار دیستال شو بیشتر از دندانی که هنوز درنیامده است می تواند مسیر بیرون آمدن را مشخص نماید و مانع جابجایی های نامطلوب شود.

در فضا نگهدار دیستال شو، در صورتی که برای قطعه روی فاصله دندان ها از یک قطعه آکریلیک استفاده شود، می تواند کل ابزار متحرک باشد و در صورتی که یک تکه سیم نازک از جنس فلز ضد زنگ به سطح دیستال دندان مولر اول در سطح نقطه تماس جوش خورده باشد، ابزار ثابت است.

فضا نگهدار دیستال شو در صورت از دست رفتن دندان مولر شیری دوم قبل از بیرون آمدن دندان مولر دائمی اول مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت استفاده از آن این است که فضای لازم برای دندان مولر شیری دوم را حفظ می نماید. نقطه ضعف آن نیز این است که ساخت آن دشوار است؛ و در برخی بیماران برای بیمارانی که از نظر پزشکی مشکل دارند، یا تپش قلب دارند، مشکل بوجود خواهد آورد.

ارتودنسی پیشگیری

فضا نگهدار پشت دندانی فک پایین

این نوع فضا نگهدار تنها در قوس دندانی پایین و در صورت از دست رفتن دندان های مولر شیری اول یا دوم مورد استفاده قرار می گیرد و با استفاده از فرایند باندینگ مستقیم یا غیر مستقیم به دندان های مولر متصل می شود و یک سیم کمانی پشت دندانی با یک تکه سیم نازک از جنس فلز ضد زنگ ساخته می شود، به گونه ای که با سطح زبانی همه دندان های مندیبل تماس داشته باشد و به سطح زبانی بندهایی جوش داده شده است که دور دو دندان در دو طرف یک قوس دندانی قرار گرفته اند. این نوع فضا نگهدار برای حفظ فضای به جا مانده از چندین دندان شیری از دست رفته مورد استفاده قرار می گیرد و کمک می کند از لغزیدن دندان های مولر جلوگیری شود، در نتیجه به حفظ قوس دندانی کمک می کند.

این نوع فضا نگهدارها در صورت از دست رفتن دندان های مولر شیری دوم در فک پایین استفاده می شوند (معدل ابزار نانس است). مزیت استفاده از آنها حفظ فضای به جا مانده از دندان های از دست رفته است و نقطه ضعف آنها این است که دندان های مولر دائمی اول مستعد دی کلسیفیکاسیون هستند؛ و ممکن است شکسته شوند، مگر آنکه اطلاعات کامل در خصوص نگهداری از آن به بیمار داده شود.

فضانگهدار نانس

فضا نگهدار نانس از دو بند تشکیل شده است که به دور دندان های مولر قرار می گیرند و یک قطعه سیمی (که در عرض قوس دندانی قرار می گیرد) و یک تکه آکریلیکی که در سقف دهان (کام) قرار می گیرد. این ابزار تنها در قوس دندانی بالا استفاده می شود. بندها با استفاده از فرایند مستقیم یا غیر مستقیم ساخته می شوند و روی دندان های مولر قوس دندانی بالا، در هر دو سمت آن کار گذاشته می شوند.

این نوع فضا نگهدار در صورت از دست رفتن دندان مولر شیری دوم در ماگزیلا استفاده می شود و معادل فضا نگهدار پشت دندانی فک پایین است. مزیت استفاده از آنها حفظ فضای به جا مانده از دندان های از دست رفته است و نقطه ضعف آن این است که لازم است بهداشت قطعه آکریلیک به خوبی رعایت شود و این نوع فضا نگهدار نمی تواند در بیمارانی استفاده شود که به آکریلیک حساسیت دارند.

مشاوره ارتودنسی قرار ملاقاتی با ارتودنتیست، متخصص درمان های ارتودنسی دندانپزشکی، است که در آن راجع به گزینه های درمان شامل براکت های ارتودنسی صحبت می شود. این فرصت بزرگی برای بیمار است که از تمام گزینه های ممکن برای خود (شامل نقاط ضعف و قوت آنها) آگاه شود، با ارتودنتیست خود آشنا شود و ببیند که آیا با دندانپزشک، محیط کلینیک، و کل تیم دندانپزشکی احساس راحتی دارد یا خیر. مشاوره ها معمولاً به صورت رایگان انجام می شوند و بیمار مجبور نیست همان روز تصمیم بگیرد.

ویزیت و مشاوره ارتودنسی

چه کسانی باید برای مشاوره مراجعه کنند و نتایج مورد انتظار کدامند؟

مشاوره ارتودنسی برای همه افرادی کمک کننده است که:

• علاقه مند به استفاده از براکت های ارتودنسی هستند.
• مشکل دندانی دارند که نیازمند درمان ارتودنسی می باشند.

اگر بیمار زیر ۱۸ سال باشد، طی جلسه مشاوره، باید والدین یا فردی که مسئولیت او را به عهده دارد او را همراهی کند. اکثر دندانپزشک ها توصیه می کنند کودک برای نخستین مرتبه در سن ۷ سالگی برای مشاوره ارتودنسی مراجعه نماید، که زمان درست برای آن است که دندانپزشک مشکلات احتمالی بایت را شناسایی نماید و روند درمان را آغاز نماید. در واقع، متخصصان ارتودنسی توصیه می کنند کودکان باید در این سن خاص تحت معاینه و بررسی قرار گیرند زیرا شناسایی زود هنگام مشکلات به درمان مؤثرتری منتج خواهد شد و نتایج بهتری در بر خواهد داشت.

پس از مشاوره ارتودنسی، بیمار باید به طور کامل از گزینه های موجود ارتودنسی آگاه باشد. این گزینه ها عبارتند از:

براکت های سنتی فلزی– این براکت ها نه تنها رایج ترین ابزارهای ارتودنسی، و به صرفه ترین آنها هستند، بلکه براکت هایی هستند که بیشتر از سایر براکت هایی که استفاده می شوند مورد توجه قرار می گیرند. اگر بیمار تصمیم بگیرد از براکت های سنتی استفاده کند، نیازی نیست برای دریافت آنها صبر کند. به محضی که بیمار تصمیم می گیرد، بلافاصله می توان درمان را آغاز کرد.

براکت های شفاف یا سرامیکی– بسیاری از بیماران نگران ظاهر فلزی براکت های سنتی هستند، و این باعث شده است گزینه های دیگر که کمتر جلب توجه می کنند، مانند براکت های شفاف یا سرامیکی که شباهت زیادی به رنگ دندان های طبیعی دارند، طرفداران بیشتری پیدا کنند. این نوع براکت ها گران تر از گزینه های فلزی هستند، اما از آنجا که در آنها از براکت استفاده می شود، دندان ها را سریع تر از الاینرها جابجا می کنند.

اینویزیلاین– الاینرهای شفاف اینویزیلاین در شاخه ارتودنسی نسبتاً نوین هستند. این درمان شامل استفاده از چندین الاینر پلاستیکی سفارشی است که به تدریج دندان ها را به سمت محل مطلوب خود هدایت می کنند. هر دوره درمان حدود ۱۸ تا ۳۰ الاینر نیاز دارد، که هر یک از آنها به مدت دو هفته استفاده خواهد شد و پس از آن الاینر جدید جایگزین آن خواهد شد. این گزینه جایگزینی فوق العاده برای براکت های فلزی برای افرادی است که نگران زیبایی استفاده از براکت ها هستند. اما آنها نیز بسیار محدود هستند و نمی توانند مشکلات اصلی دندان ها را حل کنند. علاوه بر این، امروزه اینها گران ترین گزینه ها هستند. در صورتی که بیمار تصمیم بگیرد از اینویزیلاین ها استفاده کند، مرحله بعد مشاوره تشخیصی خواهد بود، که در طول آن برای آماده سازی الاینرها باید از دندان ها قالب گرفته شود.

ویزیت و مشاوره ارتودنسی

روند مشاوره ارتودنسی چگونه است؟

مشاوره ارتودنسی اغلب شامل این گام ها می باشد:

• مرور سوابق دندانپزشکی و پزشکی
• معاینات دهانی
• تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس، در صورت لزوم
• برنامه ریزی برای یک طرح درمان، متناسب با نیازهای بیمار
• دادن ریز ارقام هزینه ها
• جدول زمانی درمان
• در نظر گرفتن بیمه های خدمات موجود دندانپزشکی
• پیشنهاد دادن طرح های ممکن پرداخت هزینه ها
• گزینه های مالی و برنامه پرداخت هزینه ها

در صورتی که گرفتن تصویر رادیوگرافی ضروری باشد، ارتودنتیست معمولاً از یک دستگاه تصویر برداری دیجیتال برای گرفتن یک اسکن کامل از دهان استفاده می کند. این فرایند تقریباً تنها یک دقیقه زمان می گیرد. غیر از اسکن رادیوگرافی با اشعه ایکس، بیمار نباید انتظار داشته باشد در طول مشاوره ارتودنسی تحت فرایند دیگری قرار بگیرد. علاوه بر این، در این جلسه هنوز نیازی به گرفتن قالب نیست. بیماران احتمالی نیز باید تحت مشاوره ارتودنسی قرار بگیرند تا فرصت داشته باشند همه پرسش های خود راجع به درمان را مطرح کنند. مهم ترین پرسش هایی که نیاز است طی این جلسه پرسیده شوند عبارتند از:

• انواع مختلف درمان های موجود ارتودنسی کدامند؟
• هر گزینه چه مزایا و معایبی دارد؟
• کدام گزینه درمان مقرون به صرفه تر است؟
• کل روند درمان چقدر طول خواهد کشید؟
• آیا کشیدن دندان نیز نیاز خواهد بود؟

جلسه ابتدایی معمولاً حدود ۳۰ دقیقه تا یک ساعت زمان نیاز دارد. پس از مشاوره، بیمار باید برای فکر کردن به همه جوانب و جزئیاتی که راجع به آنها صحبت شده است و تصمیم گیری نهایی از ارتودنتیست زمان بخواهد. قرار گرفتن تحت درمان ارتودنسی یکی از مهم  ترین سرمایه گذاری های مالی و زمانی است. دوره این درمان نیاز به مراجعات مکرر به دندانپزشک و نیز چکاپ های مکرر در طول آن دارد.

اگر بیمار تصمیم بگیرد تحت درمان خاصی قرار بگیرد، برای او یک نوبت مراجعه ثبت خواهد شد که در طول آن از دهان قالب گرفته می شود، که پس از آن مراجعه نهایی انجام می شود در مراجعه نهایی ابزار ارتودنسی انتخاب شده روی دندان ها قرار خواهد گرفت. این جلسه حدود یک ساعت و نیم تا دو ساعت زمان می برد.

قرار دادن بریس ها روی دندان ها کار راحتی نیست زیرا باید به چند قطعه ی فلزی که روی دندان ها چسبانده می شوند عادت کنید. این ابزار باید برای مدت زمانی نسبتا طولانی، حدود ۸ تا ۱۲ ماه، دست نخورده درون دهان باقی بماند تا نتایج مطلوب حاصل شوند. در حالی که بیمار در تلاش است تا به لبخندی زیبا دست پیدا کند، هیچ چیز نا امید کننده تر از کنده شدن براکت های ارتودنسی نیست. کنده شدن براکت از روی دندان یکی از معمول ترین مشکلات بیمارانی است که برای اصلاح دندان های خود تحت درمان ارتودنسی با استفاده از بریس های سنتی قرار دارند. این اتفاق می تواند به علل مختلفی رخ دهد که پی بردن به آنها مهم است، زیرا با اطلاع از آنها می توانید برای پیشگیری از آن اقدامات لازم را انجام دهید.

علل کنده شده براکت ارتودنسی

بر اساس تجربه ی بیماران، براکت ارتودنسی ممکن است به یکی از علل زیر کنده شود:

نحوه ی ثابت کردن براکت روی دندان

کنده شدن براکت ارتودنسی

پیش از قرار دادن براکت روی دندان ها، باید دندان کاملا تمیز شود. پس از آن براکت ها با استفاده از سمان دندانپزشکی روی دندان ها چسبانده می شوند. حتی پس از یک دوره پاکسازی تخصصی، این احتمال وجود دارد که مقداری جرم روی دندان باقی بماند. دندانی که به خوبی تمیز نشده باشد قادر نخواهد بود سمان را محکم نگه دارد، که در نهایت به شل شدن اتصال براکت ختم خواهد شد. علاوه بر این، میزان آماده سازی سمان دندانپزشکی نیز نقش مهمی در ایجاد اتصال محکم بین دندان و براکت ایفا می کند. در صورتی که سمان به خوبی ترکیب نشده باشد، اتصال ضعیف خواهد شد.

اشتباهات بیمار

کنده شدن براکت ارتودنسی

پس از اینکه بیمار از مطب ارتودنتیست خارج می شود، مسئولیت مراقبت از بریس ها به عهده ی خود بیمار است. برای این منظور، ارتودنتیست فهرستی از کارهایی که بیمار پس از قرار گرفتن بریس ها روی دندان ها باید یا نباید انجام دهد ارائه می کند. ممکن است نیاز باشد رژیم غذایی فرد اندکی تغییر کند مثلا از غذاهای نرم بیشتر استفاده شود و از غذاهای سفت و خشک و نیز غذاهای چسبناک باید پرهیز شود. گاهی اوقات برخی نوشیدنی ها موجب ایجاد اختلال در چسب ارتودنسی می شوند. بعلاوه، نحوه ی مسواک زدن دندان ها نیز متفاوت خواهد بود. اگر بیمار از این قوانین تبعیت نکند، احتمال آسیب به ابزار بیشتر خواهد شد.

مشکلات ساختاری دندان ها

کنده شدن براکت ارتودنسی

در برخی موارد ممکن است خود دندان باعث کنده شدن براکت از روی آن شود. دندانی که مینای آن دچار نقص و مشکل شده است، نمی تواند مانند یک دندان با مینای دندان طبیعی براکت را روی خود نگه دارد.

الگوی بایت

کنده شدن براکت ارتودنسی

دلیل دیگر کنده شدن براکت ها مشکلات بایت خود بیمار است. ارتودنتیست حین قرار دادن براکت ها روی دندان ها از بیمار می خواهد بایت خود را روی هم قرار دهد تا بررسی کند آیا براکت ها در مسیر بایت قرار دارند یا خیر. برخی افراد در زمان های مختلف بایت خود را به شکلی متفاوت روی هم قرار می دهند. این می تواند باعث شود بایت دقیقا روی براکت ها قرارگیرد و باعث کنده شدن آن شود.

بهترین راه برای اجتناب از کنده شدن براکت ها این است که دستورالعمل های ارتودنتیست را به طور کامل دنبال نمایید. هنگامی که مسواک می زنید روبروی آینه بایستید و وضعیت بریس ها را به دقت بررسی نمایید. از این طریق می توانید متوجه کوچکترین تغییرات در موقعیت بریس ها شوید. در صورتی که متوجه شل شدن یا بیرون آمدن براکت ها شدید برای مراجعه به ارتودنتیست خود از قبل وقت بگیرید.

اقداماتی که در صورت کنده شدن براکت ارتودنسی، پیش از مراجعه به ارتودنتیست می توان انجام داد.

در صورتی که قبل از پایان مراحل درمان ارتودنسی براکت ارتودنسی کنده شود، ارتودنتیست با استفاده از یک چسب مخصوص آنها را در جای خود ثابت می کند. گرچه این چسب مخصوص است، اما مانند دیگر چسب ها عمل می کند و ممکن است در برخی موارد عمل نکند. در صورت کنده شدن براکت ارتودنسی، پیش از مراجعه به ارتودنتیست می توانید کارهای زیر را انجام دهید:

از موم ارتودنسی استفاده کنید.

کنده شدن براکت ارتودنسی

گاهی اوقات ممکن است تنها بخشی از بریس کنده شود و به تدریج براکت ها موجب آزار لثه یا داخل گونه شوند. در چنین مواقعی ممکن است نتوان فورا به ارتودنتیست مراجعه کرد، مخصوصا اگر آخر هفته یا تعطیلات باشد. برای جلوگیری از آسیب براکت کنده شده به لثه ها، می توان از موم ارتودنسی استفاده نمود که تقریبا ارزان است و می توان بدون نسخه ی پزشک آن را تهیه کرد.

پیش از قرار دادن موم ارتودنسی، باید دندان ها را با دقت مسواک زد و منطقه ای که قرار است روی آن موم قرار گیرد کاملا خشک شود تا موم به راحتی روی آن ثابت شود. برای کاهش خطر رشد باکتری زدن مسواک ضروری است.

سیم ها را بچینید.

کنده شدن براکت ارتودنسی

در صورتی که بریس ها کنده شوند، گاهی اوقات سیم آن به درون دهان فرو می روند که درد شدید داخل گونه را در پی خواهد داشت. گاهی اوقات خراش ناشی از سیم ها می توانند عفونت درون دهان را در پی داشته باشد. در موارد شدیدتر، ممکن است موجب مسمومیت خون (blood poisoning) شود.

کنده شدن براکت ارتودنسی

اگر بریس ها کنده شوند، نخستین کاری که باید انجام دهید این است که تمام سیم هایی که هنوز داخل دهان هستند را بررسی کنید. در صورتی که تکه ای از آن درون بافت های درون دهان فرو می رود، با استفاده از یک گلوله پنبه آن را به جای نخست خود فشار دهید. گاهی اوقات، ممکن است لازم باشد برای بریدن آن از ناخن گیر استفاده کنید. از این راه می توانید احتمال آسیب بیشتر را کاهش دهید. پس از آن می توانید روی آن موم ارتودنسی قرار دهید. سپس در زمان مناسب، باید برای چسباندن مجدد آنها به ارتودنتیست مراجعه کنید.

اقدامات پیشگیرانه

تا زمانی که برای مراجعه به ارتودنتیست منتظر هستید، برای پیشگیری از بدتر شدن مشکلات می توان یک سری اقدامات پیشگیرانه انجام داد. از خوردن غذاهای سفت و خشک بپرهیزید. غذاهای نرم مانند ماست و میوه هایی مانند موز بخورید. غذاهای خشک و ترد مانند بیسکوییت و انوع مغزها نیز نباید در رژیم غذایی شما باشند. بعلاوه، عادات بد مانند جویدن ناخن را ترک کنید.

گاهی اوقات کنده شدن یک براکت ممکن است تاثیر زیادی روی نتیجه ی نهایی درمان نداشته باشد. در این صورت ارتودنتیست راجع به رژیم غذایی شما سوال می پرسد و توصیه های لازم را ارائه می دهد و زمان مراجعه ی بعدی را مشخص می کند.

براکت را بردارید.

 برداشتن براکت ها و سیم های باقی مانده در صورتی ضروری می شود که همه ی اجزاء شل شده باشند. مخصوصا اگر روی دندان های عقب خود نیز براکت باشد. اگر این اجزاء برداشته نشوند ممکن است بیمار سهواً آنها را قورت دهد.

در صورت شل شدن همه ی بریس، جلوی آینه بایستید، و بررسی کنید آیا براکت ها روی دندان ها تکان می خورند یا خیر. به آرامی آنها را بکشید و در صورت کنده شدن آنها را به طور کامل بردارید. اگر کل بریس با یک یا چند براکت در دهان آویزان مانده باشد و نتوانید آنها را از دندان جدا کنید، باید فورا به ارتودنتیست مراجعه کنید زیرا بلعیدن اجزاء ارتودنسی بسیار خطرناک است.

علاوه بر بالش و عروسک مورد علاقه و نیز زمان دلخواه برای خواب نیمروزی یا خواب شبانه، مکیدن انگشت می‌تواند یکی از جنبه‌های آرام‌بخش دوران کودکی باشد. طبق یکی از گزارشات اخیر، بین ۷۵ تا ۹۵ درصد از نوزادان انگشت خود را می‌مکند. آیا این عادت می‌تواند نگران کننده باشد؟ در اکثر موارد پاسخ منفی است. با این وجود، مهم است که به عادات کودک خود توجه نمایید زیرا ممکن است تاثیر منفی روی سلامت عمومی بدن او داشته باشد.

چه نوع مکیدن انگشتی می‌تواند عادتی طبیعی باشد؟

عادت مکیدن انگشت

اکثر کودکان، مکیدن انگشت خود را از سنین بسیار پایین آغاز می‌کنند؛ برخی حتی این عادت را از درون رحم مادر با خود به همراه دارند. مکیدن یکی از واکنش‌های طبیعی است و در نوزادان هدفی خاص را دنبال می‌نماید. مکیدن معمولا حس امنیت و رضایت به کودکان می‌دهد. این عادت می‌تواند برای آنها آرام‌بخش باشد، به همین دلیل است که کودک با مکیدن انگشت به خواب می‌رود.

بسیاری از کودکان مکیدن انگشت را در سنین ۲ تا ۴ سال فراموش می‌کنند. این تنها به این دلیل است که آنها اقدام به ترک عادتی می‌کنند که دیگر برای آنها مفید نیست. با این وجود، ممکن است این عادت را تا سنین پیش از دبستان با خود به همراه داشته باشند. در صورتی که حتی پس از رشد دندان‌های دائمی، این عادت در کودک شما تداوم داشته باشد، زمان آن رسیده است تا برای ترک آن اقدام نمایید.

در عادت مکیدن انگشت چه علائمی باید مورد توجه قرار گیرند؟

عادت مکیدن انگشت

ابتدا، دقت کنید کودک شما چگونه انگشت خود را می‌مکد. در صورتی که عمل مکیدن غیرفعال باشد و انگشت به آرامی درون دهان قرار داشته باشد، احتمال بروز آسیب و مشکل اندک خواهد بود. اما در صورتی که، مکیدن انگشت پرخاشگرانه باشد و به زبان یا دندان‌ها فشار وارد نماید، ممکن است این عادت مشکلاتی در صاف و یکدست بودن دندان‌ها و رشد طبیعی دهان ایجاد نماید. تداوم این عادت می‌تواند دندان‌ها و فرم صورت را تحت تاثیر قرار دهد و ممکن است منجر به بروز مشکلاتی شود که اصلاح آنها در آینده نیاز به درمان ارتودنسی داشته باشد.

عوارض مکیدن انگشت

شاید باور کردنی نباشد که چنین عادتی قادر باشد ساختار دهان و فک و دندان‌ها را تغییر دهد. اما واقعیت دارد.

خونرسانی به استخوان فک کودک عالی است و این استخوان به سرعت در حال رشد است، در عین حال نرم و بسیار منعطف است، بویژه در سنین پیش از ۸ سالگی. بنابراین اصلا بعید نیست که فشار مداوم شست یا انگشت کودک، شکل استخوان اطراف دندان‌های جلوی دو فک بالا و پایین را تغییر دهد. هر چه این فشار بیشتر باشد، تغییر شکل نیز حادتر خواهد بود.

عادت مکیدن انگشت

در صورت تداوم این عادت، ممکن است دندان‌های جلوی فک بالا رو به جلو و دندان‌های جلوی فک پایین رو به عقب منحرف شوند. بعلاوه ممکن است رشد فک پایین را متوقف نماید در حالی که فک بالا را به جلو می‌آورد. این می‌تواند باعث کج شدن دندان‌ها، اپن بایت قدامی (وضعیتی که در آن دندان‌های جلو به یکدیگر نزدیک نمی‌شوند)، ایجاد کراس بایت، یا دیگر مشکلات شود. به همین دلایل است که باید پیش از بروز مشکلات بیشتر مانع این عادت شد.

چگونه می‌توان به کودک کمک کرد تا عادت مکیدن انگشت را ترک نماید؟

در صورتی که نیاز است به کودک خود کمک کنید تا عادت مکیدن انگشت را ترک نماید، دستورالعمل‌های زیر را دنبال کنید:

عادت مکیدن انگشت

1. همواره مثبت اندیش باشید و نقش حمایت‌گرانه برای فرزند خود داشته باشید. به جای تنبیه کودک برای مکیدن انگشت، برای عدم انجام آن به او جایزه دهید.
2. نها در طول شب از یک پوشش مخصوص انگشت یا دستکش برای کودک خود استفاده نمایید. به او یادآوری کنید که این یک تنبیه نیست، بلکه راهی است تا به او یادآوری کند از مکیدن انگشت اجتناب نماید.
3. روی ناخن‌های کودک لاک بدمزه بزنید تا به او یادآوری شود از مکیدن انگشت دست بکشد.
4. برای او نمودار پیشرفت تهیه کنید و اجازه دهید هر روزی که انگشت خود را نمی‌مکد یک استیکر به آن بچسباند. پس از یک هفته اجازه دهید برای خود جایزه‌ای انتخاب نماید. به مرور زمان با استفاده از این روش این عادت ترک خواهد شد.
5. اگر متوجه شدید کودک تنها زمانی که حس اضطراب دارد انگشت خود را می‌مکد، سعی کنید منشاء اضطراب او را شناسایی و آن را برطرف نمایید.
6. به طور کامل به او توضیح دهید اگر این عادت را ترک نکند چه مشکلاتی برای او پیش خواهد آمد.

ابزارهای ارتودنسی ترک عادت مکیدن انگشت

اگر پس از تلاش‌های بسیار کودک شما عادت مکیدن انگشت را ترک نکرد و متوجه بروز مشکلات ارتودنسی در ظاهر او شدید، به ارتودنتیست مراجعه نمایید تا با استفاده از ابزارهای مخصوص ارتودنسی در ترک این عادت به کودک شما کمک نماید.

ابزارهایی از قبیل گیره‌ی مشبک کام (palatal crib) که ابزاری ثابت است، یا از دیگر ابزارهای متحرک مفید خواهند بود. این ابزار برای خوابیدن نیست- بلکه ابزار فلزی کوچکی است که درون دهان، به دندان‌های فک بالا متصل می‌شود.

گیره‌ی مشبک کام

نحوه‌ی عملکرد ابزار چگونه است؟ سیم‌های نیم‌دایره‌ای گیره‌ی مشبک کام مانع رسیدن شست یا انگشت به لثه‌های پشت دندان‌های جلوی فک بالا می‌شوند و لذت مکیدن انگشت را در کودک از بین می‌برد. این به سادگی مانع ایجاد فشار روی دندان‌ها و سقف دهان می‌شود.

بریس دارای چنگک (Rake Appliance)، ریتینر هالی (Hawley Retainer) و ابزار بلوگرس (Bluegrass Appliance) از دیگر ابزارهایی هستند که ارتودنتیست برای ترک عادت مکیدن انگشت در کودک استفاده می‌نماید.

عادت مکیدن انگشت