عدم تقارن صورت و روش های درمان آن

مهم است دقت داشته باشید که هیچ چیز در طبیعت کاملاً قرینه نیست. همه صورت ها مقداری عدم تقارن با منشاء درونی دارند. با این حال، وقتی عدم تقارن برجسته تر می شود، ممکن است موجب آزار بیمار شود. عدم تقارن صورت علل متعددی می تواند داشته باشد: مادرزادی، تروماتیک یا ناشی از حادثه و آسیب، ناشی از خطای پزشکی، پس از ابتلا به تومورها. در بیمارانی که برای بهبود عدم تقارن صورت خود به پزشک مراجعه می کنند، درمان ایده آل به معاینات فیزیکی فرد بستگی خواهد داشت.

عدم تقارن صورت

علل شایع عدم تقارن صورت

دلایل عدم تقارن صورت را می توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: 1) مادرزادی: ژنتیک نقش اصلی را در رشد صورت ایفا می کند و اغلب یکی از عوامل مسئول عدم تقارن ظاهری می باشد. احتمال خیلی زیادی وجود دارد که شما برخی از ویژگی های خاص عدم تقارن در چهره را از دیگر اعضای خانواده به ارث ببرید.

2) رشد: که ناشی از رشد و نمو هستند. 3) اکتسابی: فراتر از آنچه شما با آن متولد می شوید، برخی از سبک های زندگی و عوامل محیطی نیز وجود دارند که می توانند تقارن صورت شما را تحت تأثیر قرار دهند. این عوامل عبارتند از:

• کشیدن سیگار
• بالا رفتن سن
• اقدامات دندانپزشکی مانند کشیدن دندان
• برخی جراحی ها
• آسیب ناشی از آفتاب
• آسیب یا تروما

عدم تقارن صورت اغلب یک نگرانی زیبایی محسوب می شود. با این حال، اکنون، عدم تقارن برجسته می تواند نشانه مشکلات جدی پزشکی باشد. برای مثال، افت صورت اگر به صورت ناگهانی اتفاق بیفتد می تواند یکی از بارزترین نشانه های سکته باشد.

اگر عدم تقارن در بدو تولد یا نوزادی مشاهده نشود و سابقه آشکاری از ضربه به صورت یا بیماری ایجاد کننده عدم تقارن وجود نداشته باشد، کشف علت آن ممکن است دشوار باشد. به همین دلیل ممکن است عد تقارن بدون هیچ علت مشخصی طبقه بندی شود.

انواع عدم تقارن صورت

عدم تقارن ساختاری

عدم تقارن ساختاری، شکل صورت یا خطوط بدن را تحت تأثیر قرار می دهد و هنگامی که صورت در حالت خنثی باشد، وجود آن مشخص خواهد شد. اگرچه تمام ساختارهای آناتومیک سر می توانند درگیر شوند، اما نگرانی های اکثر بیماران که به ویژگی های عدم تقارن مربوط می شوند در قسمت مرکزی صورت قرار دارند. بویژه اطراف چشم ها، بینی، و دهان؛ مانند عدم تقارن موقعیت ابروها، پلک های بالا و پایین، میانه صورت، استخوان های گونه، حجم گونه ها، منطقه اطراف دهان، چانه، و خط فک.

معاینات بالینی، شامل اندازه گیری های صورت و تصور برداری مشخص خواهند نمود کدام ساختارهای آناتومیک دخیل هستند. در موارد پیچیده تر عدم تقارن ساختاری، یک سی تی اسکن سه بعدی (Cone Beam CT Scan) همراه با تصویر برداری سه بعدی (3D Laser Surface Scanning) برای روند تشخیص استفاده می شود. این ابزارهای تصویر برداری قابلیت تشخیص حتی جزئی ترین تفاوت ها در بافت نرم بین دو طرف را دارد.

عدم تقارن عملکردی

عدم تقارن عملکردی با فعال شدن عضلات صورت آشکار می شود. این وضعیت اغلب به دلیل حوادث عصبی، بویژه اختلالات مربوط به عصب هفتم جمجمه (عصب صورت) ایجاد می شود که عضلات و حالات صورت را کنترل می کنند. اختلال در عملکرد عصب با ضعف یا فلج نیمه صورت همراه است و باعث حرکت نامتقارن دو طرف صورت می شود. عدم تقارن های مربوط به اعصاب اغلب در بافت های اطراف دهان و چشم ها مشاهده می شوند، لبخند تحریف شده، بسته نشدن کامل پلک، و یا عدم تعادل حرکت ابرو.

یکی دیگر از دلایل مکرر حرکت نامتقارن صورت وجود اسکار یا جای زخم در بین ساختارهای متحرک صورت است. بافت اسکار می تواند عملکرد عضلات را محدود کرده و منجر به تحریف خطوط صورت در طول گفتار یا تکان خوردن آنها شود. ممکن است تشخیص دادن این وضعیت از اختلال عملکرد عصب دشوار باشد، اما این مزیت را دارد که در صورت تشخیص و درمان صحیح بتوان آن را به طور کامل اصلاح کرد.

طراحی چهره و گرفتن فیلم های حرکت آهسته از حرکات صورت در طول مشاوره انجام می شود. این تجزیه و تحلیل های بالینی محل، میزان، و نوع عدم تقارن صورت را نشان می دهند.

پیری نامتقارن صورت

افرادی که عدم تقارن صورت دارند، با توجه به بالا رفتن سن، تفاوت هایی بین دو طرف صورت را تجربه خواهند کرد. سمت قالب (قوی تر یا پرتر) صورت با سرعت طبیعی پیر می شود، در حالی که طرف ضعیف تر تمایل به پیر شدن سریع تر دارد.

پیری نامتقارن بویژه در افرادی قابل مشاهده است که عدم تقارن شدید صورت دارند (مانند فلج صورت)، با این حال، همین پدیده در افرادی رخ خواهد داد که عدم تقارن خفیف تا متوسط دارند، گرچه عدم تعادل سنی بین دو طرف ظریف تر خواهد بود.

علائم و نشانه های عدم تقارن صورت

عدم تقارن شدید

در موارد وخیم عدم تقارن صورت، جراحی استخوان نیاز است و شامل جراحی جابجایی فک (جراحی ارتوگناتیک)، جراحی کاهش یا تقویت استخوان، و جراحی چانه می شود. جابجا کردن فک های بالا و پایین به محلی متقارن ممکن است قدرتمندترین ابزار برای اصلاح عدم تقارن های شدید صورت باشد، اما در بیمارانی که نمی خواهند تحت جراحی هایی به این گستردگی قرار بگیرند، فرایندهای کاموفلاژ (جبرانی) با استفاده از ایمپلنت های صورت و پیوند چربی می توانند با تکنیک هایی که کمتر تهاجمی هستند، بهبودی در تقارن صورت بوجود بیاورند.

وقتی جابجایی های نامتقارن بزرگ استخوان اتفاق می افتد، واکنش بافت نرم غیر قابل پیش بینی است و الزاماً به تقارن بافت نرم علیرغم تقارن اسکلت زیرین ختم نمی شود. در قسمت هایی که پیش بینی می شود عدم تقارن بافت نرم باقی بماند، ممکن است لازم باشد همزمان با جراحی یا به عنوان فرایند تکمیلی بعد از فروکش کردن تورم و مشهود شدن نامتقارن بودن بافت نرم، پیوند چربی نیز انجام شود.

عدم تقارن چانه تأثیر چشمگیری روی عدم تقارن صورت دارد. در بسیاری موارد، عدم تقارن های شدید با مرکز قرار دادن وضعیت چانه و رفع نقائص لبه ها با تزریق چربی می تواند بهبود قابل توجهی پیدا کند.

عدم تقارن صورت

عدم تقارن های متوسط

وقتی عدم تقارن به اندازه کافی شدید نیست تا جابجایی واقعی استخوان های فک لازم باشند، ممکن است ایمپلنت های صورت استفاده شوند. این ایمپلنت ها می توانند داخل گونه ها، فک پایین، یا وسط صورت قرار بگیرند. در بسیاری از موارد عدم تقارن، سمتی که به خوبی رشد نکرده است ترکیبی از نقص اسکلتی و بافت نرم است. وقتی با پیوند استخوان یا ایمپلنت آلوپلاستیک به تنهایی برای رسیدن به تقارن صورت تلاش می شود، ممکن است بافت نرمی که روی آن قرار می گیرد در مقایسه با طرف مقابل ظاهری کاملاً زاویه دار داشته باشد. بنابراین، مشخص شده است که بهبود در تقارن اسکلتی همیشه هم منجر به بهبود تقارن صورت نمی شود. در حقیقت، ناهماهنگی خفیف در اندازه با کانتورها و بافت های عادی ممکن است واقعاً به “اسکلت” متقارن با ظاهر زاویه دار از یک سمت و ظاهر برجسته بافت نرم از سمت دیگر ترجیح داده شود. در مواردی که عدم تقارن فک پایین متوسط تا شدید وجود دارد، به عنوان مثال، توصیه می شود اندازه ایمپلنت های آلوپلاستیک کاهش داده شود و مقداری چربی روی آن تزریق شود تا هر دو طرف از نظر سه بعدی ویژگی های خوبی داشته باشند و کانتور و بافت درستی روی بافت نرم زیرین شکل بگیرد.

در بیمارانی که عدم تقارن متوسط چانه دارند، معمولاً از یک ایمپلنت آلوپلاستیک برای خلق تقارن استفاده می شود. در صورت نازک بودن پوست پیوند چانه، چربی ابزاری مفید برای ایجاد حجم کافی بافت نرم است، بنابراین ظاهر طبیعی بهبود پیدا خواهد کرد. لبه های ایمپلنتی که قابل مشاهده یا قابل لمس هستند نتایج را با مشکل مواجه می سازند و به بیمار ظاهری می بخشند که مانند دفورمیتی اولیه رضایت بخش نیست. تزریق یا پیوند چربی در این منطقه می تواند در جراحی اول انجام شود و در صورت لزوم می تواند در مطب و تحت بی حسی موضعی مجدداً تکرار شود. برای به حداقل رساندن ناهمواری های سطح، مهم است که به جای آنکه چربی به صورت سطحی تزریق شود، در عمق و زیر بافت نرم جایگذاری شود. تزریق اولیه در این منطقه تنها روی پریوست انجام می شود، و به صورت پله ای پیش می رود تا سطوح زیر جلدی برسد.

عدم تقارن های خفیف

به نظر می رسد در بیمارانی که عدم تقارن خفیف صورت دارند، ممکن است تزریق چربی به تنهایی بتواند راهکار خوبی برای اصلاح عدم تقارن صورت باشد. در صورتی که پیوند یا تزریق چربی گزینه مناسبی نباشد، ممکن است از فیلرهای زیر پوستی برای کم کردن عدم تقارن استفاده شوند. با این حال، ما بر این باوریم که این رویکرد معمولاً دارای نقص است. هنگام مراجعه بیماری که عدم تقارن صورت دارد، لازم و حیاتی است که از اجزائی که به این دفورمیتی ربط دارند آگاه باشیم. تقریباً در تمام موارد، هم استخوان بندی و هم بافت های نرم با این مشکل ارتباط دارند. در همه موارد، به جز خفیف ترین موارد، ساده لوحانه است که فکر کنیم که تزریق چربی به تنهایی عدم تقارن را اصلاح خواهد کرد و بهترین نتایج زیبایی را ارائه خواهد داد. مشکلات اسکلتی در نهایت نیاز به راهکارهای اسکلتی دارند. تلاش برای اصلاح عدم تقارن صورت با فیلرهای بافت نرم به تنهایی ممکن است تقارن حجمی را بهبود بخشد، اما به احتمال زیاد باعث خواهد شد ظاهر نرم و خمیر مانندی پیدا کند.

عدم تقارن صورت

درمان و مدیریت عدم تقارن صورت

اصلاح عدم تقارن صورت ممکن است مستلزم جابجا کردن استخوان (استئومی)، افزودن استخوان (پیوند استخوان)، افزودن یک ایمپلنت (ایمپلنت آلوپلاستیک)، کاهش استخوان، افزودن بافت نرم (چربی، فیلر، فلپ) یا کاهش بافت نرم (لیپوساکشن) برای ایجاد تقارن باشد. با اصلاح عدم تقارن اسکلتی، پس از این فرایند، بافت نرمی که رو قرار دارد ممکن است مقداری عدم تقارن مداوم در کانتور یا بافت از خود نشان دهد. پیوند چربی اتولوگ ابزاری مفید برای بهبود نتایج بافت نرم برای این بیماران است. به دلیل وجود ابزارهای بیشماری که می توان برای هر بیمار به کار برد، مهم این است که به جراحی مراجعه کنید که در همه تکنیک ها خبره باشد تا درمان شما به دلیل محدودیت مهارت جراح با مشکل مواجه نشود.

درمان جراحی برای عدم تقارن صورت

با برخی جراحی های خاص، عدم تقارن صورت می تواند بهبود چشمگیری پیدا کند و در برخی موارد جتی می تواند به طور کامل اصلاح و برطرف شود. درمان برخلاف دیگر جراحی های زیبایی صورت است. اولاً، هدف آن پرداختن به مسائل بنیادی است که موجب بروز عدم تقارن شده اند. دوماً، هدف طبیعی سازی بافت های اطرفا است که ممکن است تحت تأثیر قرار گرفته باشند یا با عدم تقارن جابجا شده اند، و آخر اینکه هر گونه علائم پیری نامتقارن را جبران کرد. به همین دلیل، ممکن است درمان شامل اجزاء جراحی بازسازی کننده صورت، جراحی زیبایی و میکروسرجری باشد، که همگی با یک فرایند انجام می شوند.

گرچه برخی عدم تقارن های جزئی تا متوسط صورت می توانند در یک فرایند جراحی اصلاح شوند، اما معمولاً هنگام درمان عدم تقارن های ساختاری اصلی یا عملکردی بهتر است از یک رویکرد چند مرحله ای بهره برد. برای مثال، اگر شرایط اسکلت صورت و جمجمه و نیز بافت نرم روی آن را شامل شود، کاملاً طبیعی است که ابتدا با اصلاح عدم تقارن های عمیق تر شروع کنیم سپس در مراحل بعدی به بافت نرم سطحی بپردازیم. در صورت نیاز به ترمیم و احیاء عصب و عملکرد عضله، همین اصل مجدداً اعمال می شود. در ابتدا، به اصلاحات عملکردی پرداخته می شود، و سپس در مراحل بعد (3 تا 6 ماه) اصلاحات بافت نرم صورت می گیرند. یک رویکرد مرحله ای همیشه بالاترین سطح دقت و قابل پیش بینی بودن نتیجه زیبایی شناسی نهایی را تضمین می کند.

 به دلیل ماهیت متفاوتی که عدم تقارن ها دارند، انتخاب تکنیک جراحی نیاز به تجزیه و تحلیل های عمیق و مباحثه در طول مشاوره دارد.