چندین دهه است که از درمان ارتودنسی با کمک براکت ها برای صاف کردن دندان ها استفاده شده است. هر چند با کمک این درمان به راحتی می توان دندان ها را به جای درست خود سوق داد اما به خاطر داشته باشید اگر همین تکنیک های سنتی درمان ارتودنسی بر اساس اصول انجام نشوند و مراقبت های لازم به عمل نیایند، علاوه بر به جا ماندن علت اصلی کجی دندان ها، ممکن است حتی خطراتی نیز دندان ها را تهدید کنند، از جمله: آسیب به ریشه و مینای دندان و نیز بازگشت دندان ها به جای نخست، مگر آنکه بیمار در استفاده از ریتینر ثابت یا متحرک تعهد کافی داشته باشد.

 

بازگشت دندان ها به جای نخست

عدم ثبات دندان ها در طولانی مدت یکی از مشکلات شایعی است که در پی استفاده از روش های سنتی درمان ارتودنسی ممکن است بروز پیدا کند و در برخی موارد، اگر دندان ها در جای جدید خود تثبیت نشوند، ممکن است به جای اول باز گردند. تحقیقات حاکی از آن است، در صورتی که براکت های ارتودنسی با یا بدون کشیدن دندان استفاده شوند، تا 90 درصد احتمال بازگشت آنها به جای اول یا حتی بدتر شدن وضعیت دندان ها نسبت به قبل از درمان وجود خواهد داشت.

 

آسیب به مینای دندان

سطح دندان را مینای دندان پوشش داده است- پوشش معدنی محکمی که از دندان ها در برابر پوسیدگی محافظت می کند. زمانی که براکت ها روی دندان ها قرار می گیرند، طی یک فرایند شیمیایی به دندان ها متصل می شوند. سطح مینای دندان اچ می شود تا اتصال، استحکام بیشتری داشته باشد. از آنجا که براکت ها روی دندان ها قرار می گیرند، تمیز کردن دندان ها دشوار خواهد شد، به این معنا که ممکن است سطح مینای دندان اطراف براکت دچار پوسیدگی شود و روی آنها لکه و نقطه های سفید رنگی ایجاد شود. طی فرایند برداشتن بریس ها، ممکن است به سطح مینای دندان آسیب هایی وارد شود که برای همیشه باقی بمانند. در صورتی که دندان ها به درستی تمیز نشوند، یا تغذیه بیمار را غذاهای سفت و چسبناک یا غذاهای پر شکر تشکیل دهند، ممکن است مشکلاتی مانند بیماری های لثه، پوسیدگی دندان و نیز دی کلسیفیکاسیون (لکه های سفید یا رنگی روی دندان ها) بروز پیدا کنند.

آسیب به ریشه دندان

تحقیقات ثابت کرده اند که جابجایی ارتودنتیک دندان ها از طریق وارد آمدن فشار مستمر از سوی براکت ها، می تواند به ریشه دندان ها آسیب برساند. به این معنا که ممکن است بخشی از ریشه های دندان ها طی فرایند ارتودنسی تحلیل رود یا در واقع می توان گفت ریشه دندان کوتاه تر می شود. این اتفاق معمولاً هیچ پیامدی ندارد اما در برخی موارد ممکن است طول عمر دندان را تهدید کند یا حتی به مرور زمان تعدادی از دندان ها از دست بروند. ثابت شده است که استفاده از فشار متناوب و نیز ابزارهای متحرک کمترین آسیب را به ریشه های دندان ها وارد می کنند یا حتی ممکن است هیچ آسیبی در پی نداشته باشند.

به جا ماندن دندان ها در جای جدید برای همیشه

ریتینر ابزاری است که پس از برداشتن براکت های ارتودنسی برای توقف جابجایی دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که درمان های مرسوم ارتودنسی علل کج بودن دندان ها را بر طرف نمی سازند، تنها راه برای حصول اطمینان از اینکه دندان ها صاف باقی می مانند، چسباندن ریتینر ثابت روی دندان ها است. درمان های جدیدتر با استفاده از الاینرهای شفاف نیز مشکل بازگشت دندان ها به جای نخست را با خود دارند و پس از درمان با استفاده از آنها، باز هم نیاز است از ریتینرها استفاده شود.

 

دیگر عوارض ارتودنسی

دندانی که به علت ضربه خوردن یا وجود یک پر شدگی بزرگ، به آن آسیب وارد شده است، زمانی که با ابزارهای ارتودنسی جابجا می شود ممکن است به درمان اندودانتیک (درمان ریشه یا عصب کشی) نیاز داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است دندان پالپ (عصب) زنده ای نداشته باشد و لازم باشد برای جابجایی های ارتودنتیک، درمان اندودانتیک انجام شود. گاهی اوقات ممکن است بیماری که رشد فک او پیش از آغاز درمان روند طبیعی داشته است، در طول درمان این روند طبیعی رشد خود را ادامه ندهد. در صورتی که این رشد متناسب نباشد، رابطه بین فک بالا و فک پایین تغییر خواهد کرد و درمان های دیگر، و در برخی موارد جراحی، نیاز خواهد داشت. ناهماهنگی در رشد، روند بیولوژیکی است که از کنترل ارتودنتیست خارج است.

خطر بروز مشکل در مفاصل فکی- گیجگاهی، در قسمت های جلوی گوش نیز وجود دارد. درمان ارتودنسی می تواند موجب بهبود علائم اختلالات و دردهای فکی- گیجگاهی شود، اما نه در تمام موارد. در جابجایی دندان ها به جای درست، ممکن است مدتی در فک ها درد و ناراحتی وجود داشته باشد. کل دوره درمان ممکن است طولانی تر از زمانی شود که از ابتدا تخمین زده شده است. عدم رشد استخوان، عدم همکاری بیمار، شکسته شدن ابزارهای ارتودنسی، و عدم مراجعه منظم به ارتودنتیست، همگی عوامل مهمی هستند که می توانند موجب طولانی تر شدن دوره درمان و کاهش کیفیت نتایج درمان شوند.

نکته پایانی اینکه …

به طور کلی، با همکاری بیمار و آگاه بودن او از تمام جوانب، درمان ارتودنسی می تواند نتایج فوق العاده ای داشته باشد. باید بدانیدکه درمان ارتودنسی نیز مانند هر درمان دیگری می تواند خطراتی داشته باشد، که اغلب به ندرت آنقدر شدید هستند که بتوان مزایای آن را نادیده گرفت. با این حال، برای قرار گرفتن تحت درمان ارتودنسی بیمار باید تصمیم بگیرد سبک زندگی درست را انتخاب کند.

زمانی که درمان ارتودنسی برای یک بیمار آغاز می شود، چندین گام ابتدایی هستند که پیش از قرار گرفتن بریس ها یا براکت ها روی دندان ها باید برداشته شوند. یکی از این کارها گرفتن قالب از دهان و دندان ها است. اکثر افراد، مخصوصاً بیماران کم سن و سال قبلاً آن را تجربه نکرده اند به همین دلیل ممکن است انجام آن برایشان نگران کننده باشد. والدین باید به کودکان خود توضیح دهند که گرفتن قالب کار بسیار ساده و راحتی است و کودک نباید نگران انجام آن باشد. ارتودنتیست در طول یک روز کاری ممکن است چندین مرتبه این کار را برای بیماران مختلف تکرار کند. ارتودنتیست قبل از قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها، پس از برداشتن آنها و نیز برای ساخت ابزارهایی مانند ریتینرها از دندان ها قالب می گیرد.

 

قالب دندانی چیست؟

قالب ارتودنسی با استفاده از یک تری گرفته می شود که روی دندان ها قرار می گیرد. سپس تری با استفاده از ماده مخصوصی پر می شود. شاید پر استفاده ترین ماده ای که برای این کار استفاده می شود نمک اسید آلژینیک (یا به اختصار آلژینات) باشد. آلژینات پودری است که با آب ترکیب می شود، تا جایی که سفتی آن به اندازه خمیر کیک باشد. برای جذاب شدن این بخش از درمان، مزه های مختلفی هستند که می توان آنها را به آلژینات افزود تا مزه آن بهتر شود و حس خوشایندی به بیمار بدهد. معمولاً 60 ثانیه طول می کشد تا این ماده کاملاً سفت شود. به همین دلیل فوراً داخل دو تری قرار می گیرد و پس از آن تری ها یکی پس از دیگری، یکی روی دندان های فک بالا و دیگری روی دندان های فک پایین قرار می گیرد. شاید این زمانی باشد که بیمار نگران می شود و احساس ناراحتی می کند. ماده دیگری که برای این کار مورد استفاده قرار می گیرد وینیل پلی سیلوکسان vinyl polysiloxane (VPS) است. این ماده که بر پایه سیلیکون است حدود 2 تا 5 دقیقه طول می کشد تا کاملاً خشک شود.

 

معمولاً ابتدا قالب فک پایین و پس از آن، قالب فک بالا گرفته می شود. هنگام گرفتن قالب فک بالا ممکن است بیمار احساس کند هر لحظه ممکن است آلژینات از گلویش پایین برود. در حالی که اینطور نیست و هرگز چنین اتفاقی نمی افتد. بایستی ارتودنتیست تری را در جای خود، داخل دهان ثابت نگه دارد تا زمانی که آلژینات سفت شود. سپس تری از دهان خارج می شود. با سفت شدن آلژینات، جای دندان ها و لثه های بیمار روی آن باقی می ماند. سپس ارتودنتیست داخل جای دندان ها گچ می ریزد تا برای بررسی و وضعیت دندان ها یا ساخت ابزار مناسب بیمار یک قالب داشته باشد.

 

آلژینات از چه چیزهایی ترکیب شده است؟

شاید این جالب ترین قسمت فرایند قالب گیری باشد. آلژینات از گیاه weed (جلبک) یا اشنه kelp (کتانجک) دریایی بدست می آید. اشنه عموماً در آب های سرد مکان هایی مانند کالیفرنیا، سان دیگو، اسکاتلند و نروژ یافت می شود. بسیاری از کمپانی های بزرگ در کنار این منابع عظیم دریایی واقع شده اند. آلژینات علاوه بر صنعت دندانپزشکی در دیگر صنایع مانند تولید لوازم آرایش، ترمیم های زیبایی و دیگر شاخه های پزشکی کاربرد دارد.

می ترسم قالب به داخل گلویم فرو رود!

اگر می ترسید آلژینات به داخل حلقتان بپرد، اصلاً اینطور نیست و تا به حال چنین اتفاقی نیفتاده است. یک قالب خوب باید قسمت های عقب دهان را نیز پوشش دهد، به همین دلیل ممکن است احساس کنید احتمال دارد وارد حلق شود. بسیاری از بیماران اگر حین گرفتن قالب فک بالا حواسشان پرت شود و به قالب گیری فکر نکنند واکنش بهتری خواهند داشت. دستیار ارتودنتیست معمولاً با صحبت کردن راجع به موضوعات غیر مرتبط سعی می کند این کار را انجام دهد. قالب پس از یک دقیقه به سرعت سفت می شود.

 

حین گرفتن قالب به صورت غیر ارادی حالت تهوع می گیرم!

همه افراد در دهان خود رفلکس تهوع gag reflex دارند. رفلکس تهوع قسمتی از دهان است که در بالای نرم کام در عقب دهان واقع شده است و احتمالاً فرد با لمس آن حالت تهوع می گیرد. رفلکس تهوع برخی افراد اندکی جلوتر از حد طبیعی واقع شده است. این بیماران حین گرفتن قالب دندان های فک بالا احساس بسیار بدتری را تجربه خواهند کرد. به منظور کاهش حالت تهوع حین گرفتن قالب، ارتودنتیست می تواند برای بی حس کردن نرم کام از یک داروی بی حس کننده موضعی استفاده کند. داروی بی حس کننده موضعی تتراکائین Cetacaine به شکل اسپری است که به راحتی می توان آن را به عقب دهان اسپری کرد. این اسپری مزه چندان خوشایندی ندارد. پس از چند دقیقه سقف دهان بیمار بی حس خواهد شد و برای قالب گیری آماده خواهد بود.

باید و نباید های قالب گیری دندان

• اگر منطقه رفلکس تهوع شما جلوتر از حد معمول واقع شده است و از این موضوع مطلع هستید، آن را با ارتودنتیست خود درمیان بگذارید.
• در طول فرایند قالب گیری سعی کنید کمتر آب دهان خود را قورت دهید، یا آن را با دستمال خشک کنید، زیرا عمل بلع می تواند موجب ایجاد احساس تهوع شود.
• از راه بینی و نه از راه دهان نفس بکشید.
• عصبی نشوید. قالب گیری بسیار ساده است و کاری است که انجام آن ضروری است. در طول قالب گیری آرام باشید.
• سعی نکنید تری را از دهان خود خارج کنید زیرا می تواند همه چیز را خراب کند. اگر تری زودتر از موقعی که باید از دهان خارج شود، قالب خراب خواهد شد و نیاز خواهد بود قالب دیگری گرفته شود.

اگر قرار است کودک شما به زودی تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرد، احتمالاً سؤالات بسیاری به ذهن او خواهند رسید که از شما خواهد پرسید. اینکه بریس چه شکلی است؟ آیا درد خواهد داشت؟ آیا با وجود براکت ها روی دندان ها، باز هم می توانم غذاهای مورد علاقه ام را بخورم؟ واکنش دوستانم چه خواهد بود؟ بسیار مهم است که شما و کودکتان با آرامش و اعتماد به نفس وارد روند درمان ارتودنسی شوید. در اینجا پنج نکته برای شما ذکر خواهیم کرد که به شما کمک خواهند کرد یاد بگیرید چگونه کودک خود را برای دریافت براکت ها آماده کنید و در طول روند درمان مایه آرامش او باشید.

 

راجع به گزینه های درمان با کودک خود گفتگو کنید.

زمانی که صحبت از درمان ارتودنسی می شود، گزینه های زیادی در دسترس هستند، اما بهتر است راجع به مناسب ترین گزینه برای طرح درمان کودک خود با ارتودنتیست او صحبت کنید. معمولاً بریس های فلزی بهترین گزینه برای کودکان و نوجوانان هستند. هم اینکه قابل اعتمادتر هستند، هم اینکه برای صاف کردن دندان های کودک روشی مقرون به صرفه هستند و کودک می تواند یکی از رنگ های مختلف آن را انتخاب کند. با کودک خود راجع به اینکه چرا باید از براکت ها استفاده کند و چه هدفی خواهند داشت راحت صحبت کنید. با هم به جستجوی اطلاعات در این رابطه بپردازید و او را تشویق کنید از ارتودنتیست خود در خصوص طرح درمان و بهترین گزینه موجود سؤال بپرسد.

 

پیش از قرار گرفتن براکت روی دندان، راجع به اتفاقاتی که قرار است بیفتند صحبت کنید.

 

این کاملاً طبیعی است که کودکان از قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها مضطرب باشند. برای کودکی که برای نخستین مرتبه براکت ها روی دندان های او قرار می گیرند، احتمالاً این طولانی ترین زمانی است که روی صندلی دندانپزشکی گذرانده است! شما می توانید او را آرام کنید. این کار را می توانید با گفتن این نکته انجام دهید که قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها فرایند بسیار ساده ای است. براکت ها قطعات فلزی بسیار کوچکی هستند که با چسب دندانپزشکی به دندان ها چسبانده می شوند و پس از آن، پیش از قرار گرفتن O رینگ های پلاستیکی رنگی روی آنها (در صورت تمایل کودک)، با یک سیم نازک به یکدیگر متصل می شوند. لازم است هر چند هفته یک مرتبه برای تنظیم سیم کمانی به ارتودنتیست مراجعه کند تا به مرور زمان دندان های او در جای درست خود قرار بگیرند و صاف شوند.

شاید کودک شما تصور کند وجود براکت ها روی دندان ها دردناک خواهد بود. هر چند در ابتدا، تا زمانی که به وجود براکت ها عادت کند، ممکن است مقداری احساس ناراحتی داشته باشد، اما این درد تنها یک یا دو روز طول خواهد کشید. اگر کودک شما درد احساس کرد، توصیه می کنیم از استامینوفن یا همان پاراستامول (مانند پانادول) یا ایبوپروفن (مانند نوروفن) استفاده کنید تا از بروز درد پیشگیری کنید.

 

برای او غذاهای نرم آماده کنید.

هرچند قرار گرفتن و وجود براکت ها روی دندان ها به خودی خود دردناک نیست، اما فشار خفیفی که بریس به دندان های کودک وارد می کند ممکن است چند روز نخست پس از قرار گرفتن آنها روی دندان ها و نیز تا چند روز پس از هر بار تنظیم سیم کمانی درد اندکی ایجاد نماید. غذاهای نرم مانند برنج، ماکارونی، ماست، بستنی، پوره سیب زمینی، غذاهای آبکی مانند سوپ به او کمک خواهند کرد هم انرژی داشته باشد هم اینکه نیاز نباشد طی مراحل اولیه غذاهای سفت بجود زیرا می تواند موجب افزایش درد دندان های او شود. از جمله فواید خوردن غذاهای منجمد این است که می توانند موجب تسکین درد داخل دهان شوند، مخصوصاً اگر براکت ها به داخل گونه ساییده شوند.

موم ارتودنسی در دسترس داشته باشید.

تا زمانی که کودک به براکت ها عادت کند، ممکن است فلز براکت ها موجب زخم شدن بافت های داخل دهان یا بروز درد شود. موم ارتودنسی (که تحت عنوان “موم بریس” یا “موم دندانپزشکی” نیز شناخته می شود) راهی ساده برای کاهش برخورد براکت ها با بافت های داخل دهان و بروز درد است. خیلی ساده، مقداری از موم را بین دو انگشت خود بچرخانید تا نرم شود، سپس آن را روی بخشی از براکت که موجب بروز درد شده است فشار دهید. موم مانند یک لایه محافظ عمل خواهد کرد که مانع برخورد براکت ها به بافت های داخل دهان خواهد شد. بهتر است کودک همیشه مقداری موم ارتودنسی با خود به همراه داشته باشد و نحوه استفاده از آن را یاد بگیرد تا اگر در مدرسه و حین بازی و ورزش مشکلی برای بریس او بوجود آمد قادر باشد خود آن را بر طرف کند.

روی فواید استفاده از براکت ها تأکید زیادی کنید.

هرچند ممکن است یک یا دو سال برای بزرگسالان مدت زمانی طولانی نباشد، اما برای کودکان می تواند به معنای ابد باشد. اگر همیشه به او یادآوری کنید که استفاده از براکت ها موقتی است می تواند به او کمک کند اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد. اگر کودک شما از طولانی بودن مدت زمانی که نیاز است براکت ها روی دندان ها قرار بگیرند نا امید شده است به او بگویید که این ابزار تنها یک مرتبه روی دندان ها قرار می گیرد و عملکرد آنها سریع نیست. تنها نکته ای که ممکن است اندکی آنها را امیدوار سازد داشتن دندان های صاف و لبخند زیبا در آینده خواهد بود.

در صورتی که روی دندان های خود براکت ارتودنسی دارید ممکن است شاهد برخی عوارض جانبی از قبیل خشکی دهان، احساس پنبه ای درون دهان باشید. راهکارهایی هستند که می توانند به شما اجازه دهند تا زمانی که براکت ها از روی دندان ها برداشته شوند در دهان احساس راحتی داشته باشید.

بزاق دهان به حفظ سلامت محیط دهان کمک می کند.

غدد بزاقی ما از اهمیت ویژه ای برخوردارند زیرا بزاق ترشح می کنند. بزاق دهان را مرطوب نگه می دارد و در حس کردن مزه ها و نیز خرد کردن و هضم غذاهایی که می خوریم نقش دارد. بعلاوه با شستن ذرات غذای باقی مانده درون دهان، کمک می کند باکتری های درون دهان تحت کنترل و دندان ها در برابر پوسیدگی مقاوم باقی بمانند.

اهمیت برطرف نمودن خشکی دهان

اگر شما کاندید مناسبی برای قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها هستید، دندانپزشک با گرفتن عکس رادیو گرافی با اشعه ایکس و معاینه دهان، شرایط شما را بررسی خواهد نمود. وی باید اطمینان حاصل کند که همه دندان های شما به درستی صاف شده اند و بایت شما در تناسب با فک شما قرار دارد. اگر مشکلی مشاهده کند، ممکن است برای ارزیابی های بیشتر و قرار گرفتن تحت درمان با براکت های ارتودنسی شما را به یک ارتودنتیست ارجاع دهد. با تغییر شکل و تنظیم مجدد دندان ها برای قرار گرفتن در جای درست، دهان دچار دگرگونی می شود. در طول این دوره ممکن است دهان شما دچار خشکی شود.

 

علائم خشکی دهان در طول درمان ارتودنسی

ممکن است چند هفته یا حتی چند ماه طول بکشد تا به براکت ها عادت کنید. ممکن است علائم مربوط به خشکی دهان را تجربه کنید از جمله سوزش لب ها ، خشکی دهان، خشکی و ترک خوردگی لب ها، مشکل در قورت دادن، احساس تشنگی، افزایش غلظت بزاق و حس چسبندگی در دهان، احساس سوزش و ناراحتی درون دهان، ترک و بریدگی در گوشه های دهان، بوی بد دهان، بروز مشکل در حین حرف زدن و قورت دادن غذا و عدم احساس مزه غذا، بالا رفتن خطر بیماری لثه ها و افزایش حفره دندان ها شود.

در صورتی که در طول درمان ارتودنسی از خشکی دهان رنج می برید، باید با دقت مراقب پیشگیری از پوسیدگی دندان ها و ایجاد حفره در آنها و نیز بیماری لثه باشید.

 

علل کلی خشکی دهان

خشکی دهان زمانی اتفاق می افتد که غدد بزاقی به خوبی عمل نمی کنند و این منجر به کاهش ترشح بزاق می شود. گاهی اوقات خشکی دهان به علت عصبی یا مضطرب بودن فرد بروز پیدا می کند. با این حال، موارد جدی و پایدارتر خشکی دهان نتیجه دیگر عوامل هستند از جمله:

• برخی داروهای خاص: بسیاری از داروها دارای عوارض جانبی مانند حالت تهوع یا سردرد هستند. اما آیا می دانسته اید خشکی دهان یکی از شایع ترین عوارض جانبی داروهای تجویزی است؟

بیش از 400 دارو وجود دارند که می توانند غدد بزاقی شما را تحت تأثیر قرار دهند. این داروها عبارتند از داروهایی که برای درمان افسردگی، اضطراب، آلرژی، اسهال، بی اختیاری ادرار، بیماری پارکینسون و دیگر بیماری ها تجویز می شوند، همینطور آنتی هیستامین ها، مسکن ها، ضد احتقان ها و داروهای ادرار آور.

• سبک زندگی: از جمله استعمال دخانیات یا جویدن تنباکو.
• بیماری ها: شامل سندورم شوگرن Sjögren’s syndrome (نوعی اختلال التهابی مزمن و مربوط به دستگاه ایمنی ناشی از اختلال در عملکرد غدد برون ریز)، HIV/ ایدز، بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون، رماتیسم مفصلی، دیابت، و بسیاری بیماری های دیگر.
• درمان های پزشکی که موجب آسیب به غدد بزاقی شده اند، از جمله پرتو درمانی و شیمی درمانی.
• دهیدراته شدن بدن: یا همان کاهش آب بدن و نیز شرایطی که موجب کاهش آب بدن می شوند، از جمله تب، عرق کردن شدید، اسهال، استفراق، کم خونی و نیز سوختگی.

 

علل خشکی دهان در طول درمان ارتودنسی

حتی درمان ارتودنسی نیز می تواند موجب خشکی دهان شود، مخصوصاً پس از هر بار تنظیم سیم کمانی. علت آن هم این است که براکت ها مقداری از فضای درون دهان شما را می گیرند، از طرف دیگر اجزاء بریس ها می توانند موجب تحریک لثه ها و اطراف دهان شوند و آزار دهنده باشند. هر گونه حساسیتی می تواند موجب خشکی دهان شما شود. پس از قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها و زمانی که آنها را تنظیم می کنید، ممکن است در دهان خود احساس درد یا ناراحتی شدید داشته باشید. این مشکل می تواند موجب تشنگی شدید، مخصوصاً پس از بیدار شدن از خواب در هنگام صبح شود.

 

راهکارهایی برای کمک به مبارزه با خشکی دهان

اگر خودتان در حال استفاده از داروهایی هستید که موجب خشکی دهان می شوند یا کسی را تحت این شرایط می شناسید، با انجام این کارها می توانید به مرطوب نگه داشتن دهان و حفظ سلامت آن کمک کنید:

1. آب بیشتری بنوشید: در طول روز جرعه جرعه آب بنوشید.
2. خوردن میوه های منجمد را امتحان کنید: میوه های منجمد می توانند تسکین دهنده باشند و برای دهان خشک شما که در آن احساس ناراحتی می کنید آرام بخش باشند.
3. به فکر محدود کردن مصرف کافئین و الکل باشید: حین مصرف الکل یا کافئین دهیدراته شدن (کاهش آب) بدن به راحتی اتفاق می افتد.
4. در طول شب می توانید از دستگاه بخور استفاده کنید: این می تواند به شما کمک کند پوست و دهانتان هیدراته (مرطوب، دارای آب) باقی بماند.
5. عادات مراقبت های روزانه از دهان و دندان های خود را حفظ کنید: مسواک زدن و کشیدن نخ دندان می توانند به محافظت از دندان ها در برابر پوسیدگی و دیگر مشکلات آسیب رسان ناشی از خشکی دهان کمک کنند.
6. مراجعه منظم به دندانپزشک، بر اساس برنامه مشخص شده را ادامه دهید: در این مراجعات می توانید متوجه بروز مشکلات جدی ناشی از خشکی دهان شوید و برای متوقف ساختن آنها اقدام کنید.

آیا مشکل خشکی دهان شما جدی است؟

در صورتی که خشکی دهان مشکلات متعددی برای شما ایجاد می کند، با ارتودنتیست خود تماس بگیرید. علاوه بر این، ممکن است نیاز باشد راجع به داروهای مختلفی که مصرف می کنید و نیز دوز مصرفی آنها با یک پزشک عمومی مشورت کنید.

 

جویدن ناخن عادتی است که در یک سوم تا یک چهارم کودکان و تقریباً بین نیمی از نوجوانان رواج دارد. این عادت عموماً در کودکی آغاز می شود و در برخی افراد ممکن است تا دوران بزرگسالی نیز تداوم داشته باشد. عاداتی که بی اختیار انجام می شوند، همیشه تأثیرات منفی روی سلامت جسمی فرد ندارد، اما این عادت قطعاً آسیب رسان خواهد بود. جویدن ناخن باعث می شود ناخن ها ظاهر ناهموار، غیر عادی و نازیبا داشته باشند، به ریشه های ناخن ها که موجب رشد ناخن ها می شوند، آسیب وارد شود. علاوه بر همه ی این مشکلات می تواند مشکلات بسیاری برای دهان و دندان ها بوجود بیاورد.

جویدن ناخن و آسیب به دندان ها و لثه ها

ممکن است فکر کنید دندان های شما محکم تر از ناخن هایتان هستند اما به مرور زمان این عادت می تواند آسیب های قابل توجهی به دندان ها و لثه ها وارد کند. بزرگ ترین صدماتی که جویدن ناخن به دندان ها و لثه وارد می کنند عبارتند از:

• ساییدگی، لب پر شدگی و ترک دندان ها: اصطحکاک ناشی از فشردن دندان ها به ناخن ها می تواند به تدریج موجب پوسیدگی و ساییدگی مینای دندان شود، یا حتی باعث شود دندان ها لب پر شوند یا ترک بردارند. بیشترین آسیب به دندان های جلوی هر دو فک بالا و پایین وارد می شود و باعث می شود سطح جونده ی آنها مسطح یا شکسته شود.
• مال اکلوژن و شکاف بین دندان ها: جویدن ناخن ها تنها موجب آسیب فیزیکی به دندان ها نمی شود، بلکه می تواند باعث جابجایی آنها شود که منجر به مال اکلوژن (مشکلات مربوط به بایت) و شکاف بین دندان ها خواهد شد.
• تحلیل ریشه: احتمالاً نادرترین اتفاقی که در پی جویدن ناخن ممکن است برای دندان ها رخ دهد این است که باعث شود استخوان فک ریشه های دندان ها را جذب کند، آنها را تضعیف کند، و آنها را مستعد از دست رفتن کند. این اتفاق بیشتر در افرادی رخ می دهد که در طول درمان ارتودنسی با براکت های ارتودنسی ناخن های خود را می جوند.
• آسیب به بافت لثه ها و التهاب آنها: ناخن های ناهموار می توانند باعث بریده شدن بافت لثه ها شوند. علاوه بر این، مقدار زیادی آلودگی و میکروب زیر ناخن ها پنهان می شود که با جویدن آنها همه ی این میکروب ها به دهان منتقل می شوند. حال تصور کنید چه اتفاقی می افتد اگر این میکروب ها بتوانند از طریق بافت بریده وارد جریان خون شوند. این اتفاق می تواند منجر به بروز بیماری لثه شود. شرایطی که منشاء باکتریایی دارد و معمولاً از پلاک دندان شروع می شود، اما ورود باکتری از راه بریدگی لثه نیز می تواند عامل بروز آن باشد.
• براکسیسم (دندان قروچه): عادت جویدن ناخن می تواند احتمال گسترش خطر عادت مزمن ساییدن دندان ها روی یکدیگر را افزایش دهد، که علاوه بر سردرد و درد فک با دیگر مشکلات دهانی همراه خواهد بود.
• آسیب به دندان ها و ابزارهای ارتودنسی در طول درمان با براکت ارتودنسی: جویدن ناخن می تواند موجب جابجایی دندان ها شده و طول درمان ارتودنسی را افزایش دهد. از طرف دیگر ناخن ها می توانند موجب شکسته شدن براکت های ارتودنسی و خم شدن سیم کمانی شوند.

علل جویدن ناخن

اگر جویدن ناخن چنین عواقب ناخوشایندی دارد، چرا برخی افراد آن را انجام می دهند؟ جویدن ناخن عملی کاملاً غیر ارادی است و منشاء این عادت هنوز کاملاً شناخته شده نیست، اما نتایج مطالعات نشان می دهند که این عادت می تواند ناشی از اضطراب و نگرانی، خستگی یا وسواس باشد. دیگر عادات رفتاری مشابه عبارتند از کندن پوست یا کشیدن مو. اغلب، ممکن است حتی خود فرد متوجه نشود این کار را انجام می دهد، و این باعث می شود ترک آن دشوارتر شود.

چگونه جویدن ناخن ها را متوقف کنیم؟

برای کمک به توقف جویدن ناخن، متخصصان پوست نکات زیر را توصیه می کنند:

1. ناخن های خود را کوتاه نگه دارید: هر چه ناخن ها کوتاه تر باشند کمتر قابل جویدن خواهند بود به همین دلیل کمتر فرد وسوسه می شود آنها را سمت دهان ببرد تا به دندان ها آسیب برساند.
2. روی ناخن های خود لاک مخصوص جلوگیری از جویدن ناخن بزنید که بد مزه هستند: این نوع لاک ها کاملاً بی خطر هستند با این حال فرمولاسیون ساخت آنها به گونه ای است که مزه ی بدی دارند تا فرد را از جویدن ناخن ها باز دارند. این نوع لاک ها را می توان بدون نسخه ی پزشک از داروخانه ها تهیه کرد.

3. به طور منظم ناخن های خود را مانیکور کنید: وقتی برای زیبا شدن ناخن های خود هزینه می کنید باعث می شود بیشتر به فکر آنها باشید و کمتر آنها را بجوید. به جای مانیکور کردن ناخن ها، برای جلوگیری از جویدن آنها می توانید آنها را با چسب نواری یا برچسب بپوشانید یا دستکش بپوشید.

4. عادت جویدن ناخن را با یک عادت خوب تعویض کنید: زمانی که احساس می کنید دوست دارید ناخن های خود را بجوید، سعی کنید به جای آن با یک توپ ضد استرس یا گِل پلاستیکی بازی کنید. این کار باعث می شود دست های شما مشغول باشند و از دهانتان دور بمانند.
5. منشاء آغاز آن را شناسایی کنید: این عادت می تواند منشاء جسمی داشته باشد، مثلاً ریشه ی ناخن ها، یا دیگر عوامل مانند خستگی، استرس یا افسردگی. در صورتی که متوجه شوید چه چیزی باعث می شود ناخن های خود را بجوید، می توانید برای متوقف نمودن آن برنامه ای طراحی کنید. شاید تنها با دانستن اینکه چه زمان هایی برای جویدن ناخن ها ترغیب می شوید بتوانید مشکل را برطرف کنید.
6. سعی کنید به تدریج عادت جویدن ناخن را در خود از بین ببرید. برخی روانشناسان توصیه می کنند برای ترک این عادت از یک رویکرد تدریجی استفاده کنید. ابتدا سعی کنید جویدن ناخن انگشت شست را متوقف کنید. پس از موفقیت، ناخن انگشت کوچک، انگشت اشاره، تا زمانی که تمام انگشتان را حذف کنید. هدف این است که به جایی برسید که دیگر هیچ یک از ناخن های خود را نجوید.

خبر خوب اینکه بسیاری از بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی قرار گرفته اند ابراز داشته اند پس از قرار گرفتن براکت ها روی دندان های آنها، از آنجا که نگران ابزار ارتودنسی خود بوده اند دیگر قادر نبوده اند به راحتی ناخن های خود را به دندان ها نزدیک کنند و به تدریج موجب ترک عادت آنها شده است. در برخی دیگر از بیماران، از آنجا که در طول درمان ارتودنسی بایت به خوبی بسته نمی شود و دندان ها روی یکدیگر قرار نمی گیرند این عادت به طور خود به خود ترک می شود. چه روی دندان های خود براکت ارتودنسی دارید، قصد دارید درمان ارتودنسی را آغاز کنید، یا به طور کلی به فکر سلامت خود هستید به فکر ترک این عادت مضر باشید.