انکیلوز دندان عبارت است از جوش خوردن دندان به استخوان و تماس مستقیم آنها با یکدیگر که مانع ادامه رشد دندان خواهد شد. ریشه دندان به طور عادی پوشیده از الیاف لیگامان پریودنتال است که آن را داخل حفره خود نگه می دارد. دندان نباید مستقیماً با استخوان در تماس باشد، با از بین رفتن قسمتی از این بافت، دندان با استخوان تماس پیدا خواهد کرد و با آن جوش خواهد خورد و به اصطلاح دندان انکیلوز خواهد شد.

دندان فک جوش (انکیلوز دندان)

علت بروز این مشکل شناخته شده نیست، اما اغلب در بیماران مراجعه کننده به دندانپزشک ها یا ارتودنتیست ها مشاهده می شود، مخصوصاً در دندان های مولر شیری فک پایین (احتمال انکیلوز دندان شیری بیشتر از دندان های دائم است، در واقع نسبت وقوع آنها 10 به 1 است و احتمال انکیلوز دندان های فک پایین بیشتر از دندان های فک بالا است). نظریه های مختلفی مبنی بر این موضوع وجود دارند که ترومای دندانی (آسیب و صدمه به دندان) و وراثت از جمله عوامل اصلی انکیلوز دندان می باشند. گاهی اوقات عفونت استخوان فک یا یک دندان می تواند موجب انکیلوز دندان شود. این عفونت به طور طبیعی زمانی رخ می دهد که دندان آسیب دیده است یا فرد از بیماری لثه رنج می برد. این وضعیت ناشی از بهداشت ناکافی دهان است که موجب پوسیدگی دندان می شود.

دندان فک جوش (انکیلوز دندان)

مشکلات ناشی از انکیلوز دندان

عموماً سه مشکل هستندکه با انکیلوز دندان بروز پیدا می کنند:

از آنجا که دندان انکیلوز شده با استخوان جوش می خورد دیگر به شکل طبیعی بیرون نخواهد آمد و معمولاً به شکل فرو رفته به نظر می رسد. این می تواند به قرار گیری نادرست دندان های هر دو طرف آن، و رشد بیش از حد دندان مقابل آن در قوس دندانی مخالف منجر شود. انکیلوز دندان هم برای دندان های شیری و هم برای دندان های دائم، و طی هر مرحله ای از رشد و بیرون آمدن آنها می تواند اتفاق بیفتد. معمولاً بیماران در حالی به ارتودنتیست مراجعه می کنند که یکی از دندان های جلوی فک بالای آنها پایین تر از دیگر دندان ها است، دندان های جلوی فک پایین آنها فشرده است و به سمت زبان منحرف شده اند، اور بایت آنها افزایش یافته است و نوک دندان های مولر دوم و سوم آنها به شدت منحرف شده است.

پیامدهای عدم درمان دندان انکیلوز شده

رشد صورت

از آنجا که دندان مستقیماً به استخوان متصل است تکان نمی خورد. با رشد کودک، استخوان فک نیز رشد می کند، در حالی که دندان انکیلوز شده در جای خود باقی خواهد ماند. در این وضعیت، دندان انکیلوز شده به صورت نهفته باقی خواهد ماند که موجب تخریب استخوان فک خواهد شد. تخریب استخوان فک روی رشد صورت تأثیر منفی خواهد داشت.

مال اکلوژن

دندان انکیلوز شده می تواند موجب کج شدن دندان های دیگر شود. این شرایط تحت عنوان مال اکلوژن شناخته می شود. از آنجا که دندان انکیلوز شده تکان نمی خورد، می تواند رشد دیگر دندان ها را تحت تأثیر قرار دهد و باعث شود در یک راستا قرار نداشته باشند.

مشکلات گفتاری

دندان انکیلوز شده می تواند موجب دفورمیتی فک شود. دفورمیتی فک علاوه بر تأثیر روی ساختار صورت می تواند منجر به مشکلات گفتاری نیز شود. مال اکلوژن نیز می تواند عامل بروز این مشکل باشد، زیرا دندان های فک بالا و پایین به درستی در جای خود قرار نگرفته اند.

نهفتگی دندان

در صورت انکیلوز دندان شیری، دیگر جای کافی برای بیرون آمدن دندان دائم وجود نخواهد داشت. به این علت، دندان دائم به صورت نهفته باقی خواهد ماند. نهفتگی دندان عبارت است از باقی ماندن آن در بافت استخوان و لثه و عدم رشد درست و صحیح آن.

دندان فک جوش (انکیلوز دندان)

تشخیص دندان انکیلوز شده

تشخیص دندان انکیلوز شده بر اساس یافته های بالینی با کمک تست ضربه و تحرک پذیری خواهد بود. معاینه و تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس اصلی ترین روش های تشخیص انکیلوز دندان هستند. دندان انکیلوز شده در تست ضربه صدای بالاتر و خفه دارد، بر خلاف دندان طبیعی که صدای زیر دارد.

درمان دندان فک جوش

دندان انکیلوز شده، به محض شناسایی باید درمان شود. در صورتی که این دندان بدون درمان باقی بماند این وضعیت می تواند منجر به بروز مشکلات زیادی شود. برای اهداف درمان ارتودنسی و دیگر اهداف، در برخی موارد انتظار می رود پس از جراحی این دندان کشیده شود یا اینکه ممکن است نیاز باشد دندان انکیلوز شده با فشار در موقعیت درست خود قرار بگیرد. زمان این کار به رشد آخرین دندان بستگی دارد و تصاویر رادیو گرافی از منطقه اطراف آن می تواند به تشخیص این زمان کمک کند.

درمان دندان انکیلوز شده به شیری یا دائمی بودن آن، زمان وقوع آن نسبت به حداکثر رشد دندان، زمان تشخیص آن، و نیز محل دندانی که تحت تأثیر قرار گرفته است بستگی دارد. 6 وضعیت احتمالی وجود دارند:

• اگر دندان انکیلوز شده شیری باشد و دندان دائم جایگزین آن وجود داشته باشد، قانون کلی این است که این دندان باید فوراً کشیده شود و در صورت لزوم فضا نگهدار مناسب در جای آن قرار بگیرد.
• اگر دندان انکیلوز شده شیری باشد و دندان دائم جایگزین آن وجود نداشته باشد و در مراحل اولیه خود به سر ببرد، و در معرض خطر “گیر کردن” باشد، درمان شامل کشیدن دندان و استفاده از فضا نگهدار خواهد بود.
• اگر دندان انکیلوز شده شیری باشد و دندان دائم جایگزین آن وجود نداشته باشد و در مراحل آخر خود باشد، تماس پروکسیمال و اکلوزال در بزرگسالی اصلاح خواهد شد.
• اگر دندان انکیلوز شده دائم باشد و در مراحل اولیه خود باشد، دندان باید با کمک درمان ارتودنسی به تدریج از حفره خود بیرون کشیده شود که تحت عنوان لاکسیژن luxation انجام می شود. در صورتی که این تلاش بی ثمر باقی بماند و دندان بالا نیاید، این کار باید پس از بلوغ انجام شود.
• در صورتی که دندان در عمق زیاد گیر کرده باشد، خواه شیری باشد یا دائمی، باید دست نخورده باقی بماند، مگر اینکه عفونی شود یا تهدیدی احتمالی یا واقعی برای اکلوژن باشد.

ارتودنسی فانکشنال یکی از جذاب ترین شاخه های درمان ارتودنسی است که اکثر افراد با آن آشنایی ندارند. ارتودنسی فانکشنال نه تنها قادر به صاف کردن دندان ها است بلکه می تواند فک های بالا و پایین را به محل درست جابجا کند و ظاهر بهتری برای بیمار خلق کند. داشتن چانه تحلیل رفته و یا عقب، یا ناصاف بودن فک ها می تواند موجب تخریب بایت شود، و این منجر به بروز میگرن، درد شانه و گردن، سر گیجه، آپنه خواب، مشکلات شنوایی، اختلالات فکی- گیجگاهی، انسداد مجرای تنفسی فوقانی، و مشکلات ظاهری از نمای نیمرخ خواهد شد.

ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال به جای کشیدن دندان هایی که فشرده و نامرتب هستند، دندان ها را با روش متفاوتی صاف می کند، مانند وسیع کردن (افزایش عرض) فک به منظور ایجاد فضای کافی برای دندان ها. ابزارهای ارتودنسی روی فک های بالا و پایین قرار می گیرند تا عرض آن را افزایش دهند و نیمرخ متعادل تری برای فرد ایجاد نمایند، بعلاوه، سینوس ها را وسیع کنند تا آپنه خواب و مشکلات تنفسی اصلاح شوند. با استفاده از تکنیک هایی غیر از کشیدن دندان که با استفاده از ابزارهای وسیع کننده کام انجام می شوند، می توان به نتایج خوبی دست یافت. با این حال، این ابزارها متحرک نیستند و باید برای مدت زمان خاصی درون دهان قرار گیرند. هرچند برخی افراد با این ابزارها مشکل دارند اما نتایجی که در بر خواهند داشت ارزش تحمل اندکی ناراحتی را دارند.

تفاوت بین ارتودنسی فانکشنال و ارتودنسی معمولی

اکثر افراد اطلاعی از روش های مختلف صاف کردن دندان ها ندارند. بسیاری از دندانپزشک ها از ارتودنسی معمولی استفاده می کنند که همیشه مؤثر واقع نمی شوند. ارتودنسی فانکشنال تنها توسط ارتودنتیست ها برای صاف کردن دندان ها کج استفاده می شود. با این تفاسیر، تفاوت آنها در چیست؟

در ابتدا باید از تفاوت درمان های ارتودنسی و ارتوپدی اطلاعاتی داشته باشید. درمان ارتودنسی تنها قادر به جابجایی دندان ها است در حالی که درمان ارتوپدی به مشکلات استخوان می پردازد. در گذشته، ارتودنسی معمولی توسط همه ارتودنتیست ها برای درمان مشکلات دندان و فک استفاده می شده است. در اوایل دهه1980، روش اروپایی جدیدی برای صاف کردن دندان ها ابداع شد که تحت عنوان ارتودنسی فانکشنال شناخته شد و به تدریج به کل دنیا معرفی شد.

در این بخش قصد داریم به بیان تفاوت های ارتودنسی فانکشنال و سنتی بپردازیم، زیرا مفاهیم، روش ها، و نظریه های آنها متفاوت است و متعاقباً نتایج درمان آنها نیز متفاوت خواهد بود. ابزارهای معمولی و مرسوم از دوران نوجوانی قابل استفاده هستند، زیرا ارتودنتیست تا زمانی که تمام دندان های دائم بیرون بیایند صبر خواهد کرد. در صورت فشرده بودن دندان ها، در ارتودنسی معمولی با کشیدن دندان، مشکل بر طرف خواهد شد تا فضای کافی برای آنها ایجاد شود. پس از ایجاد فضا دندان ها صاف خواهند شد. 90% مواقع، چهار دندان دو پایه (پرمولر) کشیده می شوند تا فضای کافی ایجاد شود.

اما مشکل این روش این است که صورت صاف خواهد شد و از جذابیت آن کاسته خواهد شد و زمانی که فرد می خندد تنها 6 دندان جلوی او قابل مشاهده خواهند بود. دندان های اضافی نیز به سمت عقب جابجا خواهند شد تا جاهای خالی که در نتیجه کشیدن دندان بوجود آمده اند پر شوند، این می تواند منجر به اختلالات فکی- گیجگاهی (TMJ) و نیز مشکلات مجرای تنفسی شود. از سوی دیگر، ارتودنسی فانکشنال برای بیماران کم سن تر (از حدود 7 سالگی) قابل استفاده است. در حالی که بیمار هنوز در حال رشد است، درمان ارتودنسی موجب وسیع شدن قوس دندانی می شود و فضای کافی برای دندان های فشرده ایجاد خواهد کرد. با افزایش عرض کام، همه دندان های دائم جای کافی برای قرار گرفتن خواهند داشت. در واقع درمان ارتوپدی به جابجایی استخوان کمک خواهد کرد.

ارتودنسی فانکشنال

تا زمانی که قوس دندانی در حال عریض شدن است، وضعیت فک پایین نیز موازی فک بالا تغییر خواهد کرد. از آنجا که در این روش هیچ دندانی کشیده نمی شود، در افرادی که لبخند عریض تری دارند، مؤثرتر خواهد بود. بعلاوه، از آنجا که فک پایین رو به جلو حرکت می کند، اختلالات فکی- گیجگاهی نیز بهبود پیدا خواهند کرد. در آخرین مرحله از ارتودنسی فانکشنال، بریس های شفاف روی دندان های صاف قرار می گیرند، به همین دلیل در این روش، ارتودنسی و ارتوپدی برای درمان بیمار استفاده می شوند.

مزایای ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال از نظر زیبایی و نیز عملکردی، مزایای زیادی خواهد داشت:

• فرایند درمان شامل اصلاح ساختار صورت، صاف کردن فک، جابجایی دندان ها، اصلاح وضعیت سر و گردن، و نیز ماهیچه های همبند خواهد بود.
• لبخندی عریض تر خلق خواهد کرد و نمای نیمرخ صورت را بهبود خواهد بخشید.
• با بزرگ شدن بیمار، صورت تعادل بیشتری پیدا خواهد کرد.
• اختلالات فکی- گیجگاهی کاهش خواهند یافت.
• نتایج ثابت تری در بر خواهند داشت.
• نیاز به کشیدن دندان را کاهش خواهد داد.
• طی آن از ابزارهایی استفاده خواهد شد که کمتر از براکت ها قابل مشاهده هستند.
• اجازه می دهد بتوان برای ورزش کردن یا نواختن آلات موسیقی، ابزار را به راحتی از دهان خارج کرد.
• در سنین پایین آغاز می شود (3 تا 8 سالگی).

ارتودنسی فانکشنال

معایب ارتودنسی فانکشنال

گاهی اوقات، در مسائل دندانی ما دشمن خود هستیم. ارتودنسی فانکشنال نیاز به میزانی از همکاری و نظم شخصی بیمار دارد. مرحله بعدی ارتودنسی فانکشنال استفاده از ابزارهای متحرک است و اگر بیمار به طور نامنظم از آنها استفاده کند و بر اساس برنامه مشخص شده به ارتودنتیست مراجعه نکند، مؤثر واقع نخواهد شد و موفقیت درمان محدود خواهد شد.

بر اساس برخی منابع، انتخاب ارتودنسی فانکشنال تصمیمی جدی است. به شما کمک می کند روش درمان بهتر و مؤثرتر را تشخیص دهید (مهم نیست برای کودکان بکار برده می شود یا برای افراد  بزرگسال)، دندانپزشک باید نکات و توصیه های مهم را به شما گوشزد کند و به شما کمک کند مناسب ترین روش را انتخاب نمایید. به خاطر داشته باشید، ارتودنسی فانکشنال لبخندی عریض تر و زیباتر به شما خواهد بخشید.

ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال برای کودکان

درست مانند دیگر درمان های دندانپزشکی، هر چه درمان دندان های کج و بایت ناصاف زودتر شروع شود، مؤثرتر و محافظه کارانه تر خواهد بود. درمان کودکان را می توان از 6 تا 9 سال آغاز کرد و اولین ابزار را برای آنها استفاده کرد. در صورت لزوم، پس از بیرون آمدن دندان های دائم، می توان براکت ها را روی آنها قرار داد. درمان مشکلات ساختاری فک در کودکان، مال اکلوژن، یا مشکلات بایت در اوایل زندگی می تواند لبخندی زیبا و ماندگار در پی داشته باشد و از بروز مشکلات بیشتر در آینده پیشگیری نماید. اصلاح بایت، در حالی که رو به رشد است، می تواند خطر اختلالات فکی- گیجگاهی را کاهش دهد و مشکلات آپنه خواب را برطرف سازد. برای اکثر کودکان، ارتودنسی فانکشنال می تواند نیاز به براکت های ارتودنسی را برطرف سازد. با وسیع کردن کام از ابعاد مختلف، زمانی که دندان ها به تدریج جابجا می شوند، بایت کج و ناصاف اصلاح خواهد شد، در نتیجه تماس درستی با یکدیگر خواهند داشت.

از قرن بیست تاکنون مباحث بسیاری در خصوص کشیدن یا نکشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی وجود داشته است. این اختلاف نظرها می توانند صد سال دیگر نیز ادامه داشته باشند. با این حال، هنوز برخی دلایل واقعی وجود دارند که حتی ارتودنتیست های امروزی نیز کشیدن دندان را توصیه می کنند.

پرسشی که بسیاری از والدین در گام اول درمان ارتودنسی کودک خود از ارتودنتیست می پرسند این است که “آیا کشیدن دندان بخشی از درمان ارتودنسی کودکم خواهد بود؟”

این پرسش مهم است، اما هرگز یک پاسخ واحد برای آن وجود نخواهد داشت. هر بیماری که به ارتودنتیست مراجعه می کند شرایط منحصر بفرد خود را دارد. به لطف ژن ها و بسیاری از عوامل خارجی که روی رشد افراد تأثیر می گذارند، نیز تجربیات دندانی هر فرد و رشد صورت افراد به شکل های مختلف، افراد ممکن است به درمان های اصلاحی ارتودنسی نیاز داشته باشند که کاملاً متناسب با نیازهای خاص آنها خواهد بود.

دلایل نیاز به کشیدن دندان:

در حال حاضر وقتی ارتودنتیست به طرح درمان یک بیمار فکر می کند، توصیه به کشیدن دندان هرگز به راحتی صورت نمی گیرد. همه ارتودنتیست ها در گام نخست سعی می کنند طرح درمان بیمار بدون کشیدن دندان باشد و تنها زمانی اقدام به کشیدن دندان می کنند که برای دستیابی به نتایج بهتر ضروری باشد یا با یکی از مشکلات بالینی زیر مواجه شده باشند:

حجم دندان ها- عدم هماهنگی بین طول قوس دندانی (فشردگی شدید دندان ها)

فشردگی شدید دندان ها ساده ترین شرایط برای تصمیم گیری در خصوص کشیدن دندان است. در بیماری که در حال رشد است، این مشکل می تواند به صورت نهفتگی دندان های کناری دندان های پیشین و/ یا دندان های نیش ظاهر شود. اکثر این موارد نیاز به جابجایی دندان ها دارند، زیرا فضای کافی برای بیرون آمدن دندان ها وجود ندارد.

کشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی

جلو آمدگی هر دو فک

جلو آمدگی هر دو فک مشکلی است که در دنیای زیبایی امروز و نیز از نظر عملکردی مورد توجه قرار گرفته است. اگر به مجله های مد و ستارگان دنیای هنر امروز نگاهی بیندازید، متوجه خواهید شد ظاهری با این شکل مطلوب تر است. با این حال، در صورتی که دندان های فرد خیلی جلو آمده باشند، چندان زیبا نخواهد بود و کشیدن دندان ها بهترین درمان ارتودنسی برای بهبود این مسئله است.

ناهماهنگی اسکلتی و درمان کاموفلاژ یا جبرانی

در بیمارانی که فرایند رشد آنها به پایان رسیده است (افراد بزرگسال یا میانسال)، کشیدن دندان های پرمولر تنها مکانو تراپی (mechanotherapy) باقی مانده برای اصلاح جلو آمدگی دندان های فک بالا و کشیدن دندان های کناری دندان های پیشین به داخل است. بعلاوه، بیمارانی که فشردگی متوسط و مال اکلوژن کلاس 2 دارند را با کشیدن چهار دندان پر مولر (دندان های دو پایه) می توان با موفقیت درمان نمود. شاید تصور می شود همه افرادی که مشکل جلو آمدگی فک پایین (یا همان مال اکلوژن کلاس 3) دارند نیاز به جراحی دارند؛ اما همین درمان برای بیمارانی که فک پایین آنها عقب تر قرار گرفته است (یا همان مال اکلوژن کلاس 3) نیز ضروری است. کشیدن دندان ها و عقب کشیدن دندان های کنار دندان های پیشین در جلو آمدگی فک پایین، برای برخی بیمارانی که از قبل مشکلات تنفسی داشته اند می تواند در آینده موجب بروز مشکلاتی برای سلامت فرد شود. نکته آخر اینکه، برخی موارد هستند که ارتودنتیست برای جبران دندان های کناری دندان های پیشین یا از بین بردن نیاز به وسیع کردن کام به کمک جراحی- که فرایند جراحی دوم است- در یک فرایند جراحی، همزمان دندان نیز کشیده می شود.

کشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی

مؤثر واقع شدن درمان

در برخی موارد خاص، کشیدن دندان های پرمولر به جای اصرار به داشتن طرح درمان ارتودنسی بدون کشیدن دندان، می تواند برای بیمار و ارتودنتیست مفید باشد. ارتودنتیست می تواند فضای لازم و کافی را تنها با جابجایی دندان های مولر به سمت دیستال، افزایش عرض کام، و ایجاد فاصله بین دندان های کنار دندان های پیشین ایجاد کند. برخی بیماران با انجام این سه کار هنوز ممکن است دارای مشکل جلو آمدگی هر دو فک باشند، و برخی دیگر ممکن است به مکانیزم بدون کشیدن دندان که ارتودنتیست ارائه می دهد واکنش نشان ندهند. حتی اگر جای کافی برای دندان های پرمولر ایجاد کنیم، روش بدون درمان ممکن است چند سال به طول درمان اضافه کنند.

به دلایل بسیاری ممکن است ارتودنتیست تصمیم بگیرد روش درمان با کشیدن دندان یا بدون کشیدن دندان را انتخاب کند. این بهترین زمان برای بحث کردن راجع به فلسفه درمان یا هدف شما از مراجعه به ارتودنتیست خواهد بود. آموزش بیمار از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که دلایل طرح درمان های مختلف را درک کند.

کشیدن دندان در طول درمان ارتودنسی

چه اتفاقی می افتد اگر کشیدن دندان توصیه شود اما انجام نشود؟

مهم است بدانید که کشیدن دندان آخرین راهکاری است که یک ارتودنتیست در طرح درمان می گنجاند. برای اکثر بیماران ممکن است روش های درمانی وجود داشته باشند که بدون کشیدن دندان به بهترین نتایج منتج شود. ارتودنتیست هرگز کشیدن دندان را توصیه نخواهد کرد مگر آنکه آن را برای موفقیت درمان ضروری بداند.

درصد بسیار اندکی از بیماران هستند که ممکن است به کشیدن دندان نیاز داشته باشند و انجام آن برای آنها ضروری دانسته شود. در این صورت، پیش رفتن درمان ارتودنسی بدون کشیدن ضروری دندان ممکن است در آینده موجب بروز اختلال در زیبایی فرد شود، بعلاوه ممکن است خطر خارج شدن دندان ها از استخوان فک نیز وجود داشته باشد که می تواند به تحلیل لثه و بی ثباتی دندان ها ختم شود.

آیا کشیدن دندان طی درمان ارتودنسی عوارض جانبی دارد؟

با معاینات، بررسی ها و تشخیص دقیق، و طرح درمان صحیح توسط یک ارتودنتیست مجرب می توانید مطمئن باشید که کشیدن دندان هیچ عوارضی در پی نخواهد داشت. در صورت وجود حتی کوچکترین خطرات و عوارض جانبی برای سلامت و زیبایی بیمار، ارتودنتیست به کشیدن دندان اقدام نخواهد کرد.

چندین دهه است که از درمان ارتودنسی با کمک براکت ها برای صاف کردن دندان ها استفاده شده است. هر چند با کمک این درمان به راحتی می توان دندان ها را به جای درست خود سوق داد اما به خاطر داشته باشید اگر همین تکنیک های سنتی درمان ارتودنسی بر اساس اصول انجام نشوند و مراقبت های لازم به عمل نیایند، علاوه بر به جا ماندن علت اصلی کجی دندان ها، ممکن است حتی خطراتی نیز دندان ها را تهدید کنند، از جمله: آسیب به ریشه و مینای دندان و نیز بازگشت دندان ها به جای نخست، مگر آنکه بیمار در استفاده از ریتینر ثابت یا متحرک تعهد کافی داشته باشد.

بازگشت دندان ها به جای نخست

عدم ثبات دندان ها در طولانی مدت یکی از مشکلات شایعی است که در پی استفاده از روش های سنتی درمان ارتودنسی ممکن است بروز پیدا کند و در برخی موارد، اگر دندان ها در جای جدید خود تثبیت نشوند، ممکن است به جای اول باز گردند. تحقیقات حاکی از آن است، در صورتی که براکت های ارتودنسی با یا بدون کشیدن دندان استفاده شوند، تا 90 درصد احتمال بازگشت آنها به جای اول یا حتی بدتر شدن وضعیت دندان ها نسبت به قبل از درمان وجود خواهد داشت.

آسیب به مینای دندان

سطح دندان را مینای دندان پوشش داده است- پوشش معدنی محکمی که از دندان ها در برابر پوسیدگی محافظت می کند. زمانی که براکت ها روی دندان ها قرار می گیرند، طی یک فرایند شیمیایی به دندان ها متصل می شوند. سطح مینای دندان اچ می شود تا اتصال، استحکام بیشتری داشته باشد. از آنجا که براکت ها روی دندان ها قرار می گیرند، تمیز کردن دندان ها دشوار خواهد شد، به این معنا که ممکن است سطح مینای دندان اطراف براکت دچار پوسیدگی شود و روی آنها لکه و نقطه های سفید رنگی ایجاد شود. طی فرایند برداشتن بریس ها، ممکن است به سطح مینای دندان آسیب هایی وارد شود که برای همیشه باقی بمانند. در صورتی که دندان ها به درستی تمیز نشوند، یا تغذیه بیمار را غذاهای سفت و چسبناک یا غذاهای پر شکر تشکیل دهند، ممکن است مشکلاتی مانند بیماری های لثه، پوسیدگی دندان و نیز دی کلسیفیکاسیون (لکه های سفید یا رنگی روی دندان ها) بروز پیدا کنند.

آسیب به مینای دندان

آسیب به ریشه دندان

تحقیقات ثابت کرده اند که جابجایی ارتودنتیک دندان ها از طریق وارد آمدن فشار مستمر از سوی براکت ها، می تواند به ریشه دندان ها آسیب برساند. به این معنا که ممکن است بخشی از ریشه های دندان ها طی فرایند ارتودنسی تحلیل رود یا در واقع می توان گفت ریشه دندان کوتاه تر می شود. این اتفاق معمولاً هیچ پیامدی ندارد اما در برخی موارد ممکن است طول عمر دندان را تهدید کند یا حتی به مرور زمان تعدادی از دندان ها از دست بروند. ثابت شده است که استفاده از فشار متناوب و نیز ابزارهای متحرک کمترین آسیب را به ریشه های دندان ها وارد می کنند یا حتی ممکن است هیچ آسیبی در پی نداشته باشند.

به جا ماندن دندان ها در جای جدید برای همیشه

ریتینر ابزاری است که پس از برداشتن براکت های ارتودنسی برای توقف جابجایی دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که درمان های مرسوم ارتودنسی علل کج بودن دندان ها را بر طرف نمی سازند، تنها راه برای حصول اطمینان از اینکه دندان ها صاف باقی می مانند، چسباندن ریتینر ثابت روی دندان ها است. درمان های جدیدتر با استفاده از الاینرهای شفاف نیز مشکل بازگشت دندان ها به جای نخست را با خود دارند و پس از درمان با استفاده از آنها، باز هم نیاز است از ریتینرها استفاده شود.

دیگر عوارض ارتودنسی

دندانی که به علت ضربه خوردن یا وجود یک پر شدگی بزرگ، به آن آسیب وارد شده است، زمانی که با ابزارهای ارتودنسی جابجا می شود ممکن است به درمان اندودانتیک (درمان ریشه یا عصب کشی) نیاز داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است دندان پالپ (عصب) زنده ای نداشته باشد و لازم باشد برای جابجایی های ارتودنتیک، درمان اندودانتیک انجام شود. گاهی اوقات ممکن است بیماری که رشد فک او پیش از آغاز درمان روند طبیعی داشته است، در طول درمان این روند طبیعی رشد خود را ادامه ندهد. در صورتی که این رشد متناسب نباشد، رابطه بین فک بالا و فک پایین تغییر خواهد کرد و درمان های دیگر، و در برخی موارد جراحی، نیاز خواهد داشت. ناهماهنگی در رشد، روند بیولوژیکی است که از کنترل ارتودنتیست خارج است.

خطر بروز مشکل در مفاصل فکی- گیجگاهی، در قسمت های جلوی گوش نیز وجود دارد. درمان ارتودنسی می تواند موجب بهبود علائم اختلالات و دردهای فکی- گیجگاهی شود، اما نه در تمام موارد. در جابجایی دندان ها به جای درست، ممکن است مدتی در فک ها درد و ناراحتی وجود داشته باشد. کل دوره درمان ممکن است طولانی تر از زمانی شود که از ابتدا تخمین زده شده است. عدم رشد استخوان، عدم همکاری بیمار، شکسته شدن ابزارهای ارتودنسی، و عدم مراجعه منظم به ارتودنتیست، همگی عوامل مهمی هستند که می توانند موجب طولانی تر شدن دوره درمان و کاهش کیفیت نتایج درمان شوند.

نکته پایانی اینکه …

به طور کلی، با همکاری بیمار و آگاه بودن او از تمام جوانب، درمان ارتودنسی می تواند نتایج فوق العاده ای داشته باشد. باید بدانیدکه درمان ارتودنسی نیز مانند هر درمان دیگری می تواند خطراتی داشته باشد، که اغلب به ندرت آنقدر شدید هستند که بتوان مزایای آن را نادیده گرفت. با این حال، برای قرار گرفتن تحت درمان ارتودنسی بیمار باید تصمیم بگیرد سبک زندگی درست را انتخاب کند.

زمانی که درمان ارتودنسی برای یک بیمار آغاز می شود، چندین گام ابتدایی هستند که پیش از قرار گرفتن بریس ها یا براکت ها روی دندان ها باید برداشته شوند. یکی از این کارها گرفتن قالب از دهان و دندان ها است. اکثر افراد، مخصوصاً بیماران کم سن و سال قبلاً آن را تجربه نکرده اند به همین دلیل ممکن است انجام آن برایشان نگران کننده باشد. والدین باید به کودکان خود توضیح دهند که گرفتن قالب کار بسیار ساده و راحتی است و کودک نباید نگران انجام آن باشد. ارتودنتیست در طول یک روز کاری ممکن است چندین مرتبه این کار را برای بیماران مختلف تکرار کند. ارتودنتیست قبل از قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها، پس از برداشتن آنها و نیز برای ساخت ابزارهایی مانند ریتینرها از دندان ها قالب می گیرد.

قالب گیری در ارتودنسی

قالب دندانی چیست؟

قالب ارتودنسی با استفاده از یک تری گرفته می شود که روی دندان ها قرار می گیرد. سپس تری با استفاده از ماده مخصوصی پر می شود. شاید پر استفاده ترین ماده ای که برای این کار استفاده می شود نمک اسید آلژینیک (یا به اختصار آلژینات) باشد. آلژینات پودری است که با آب ترکیب می شود، تا جایی که سفتی آن به اندازه خمیر کیک باشد. برای جذاب شدن این بخش از درمان، مزه های مختلفی هستند که می توان آنها را به آلژینات افزود تا مزه آن بهتر شود و حس خوشایندی به بیمار بدهد. معمولاً 60 ثانیه طول می کشد تا این ماده کاملاً سفت شود. به همین دلیل فوراً داخل دو تری قرار می گیرد و پس از آن تری ها یکی پس از دیگری، یکی روی دندان های فک بالا و دیگری روی دندان های فک پایین قرار می گیرد. شاید این زمانی باشد که بیمار نگران می شود و احساس ناراحتی می کند. ماده دیگری که برای این کار مورد استفاده قرار می گیرد وینیل پلی سیلوکسان vinyl polysiloxane (VPS) است. این ماده که بر پایه سیلیکون است حدود 2 تا 5 دقیقه طول می کشد تا کاملاً خشک شود.

قالب گیری در ارتودنسی

معمولاً ابتدا قالب فک پایین و پس از آن، قالب فک بالا گرفته می شود. هنگام گرفتن قالب فک بالا ممکن است بیمار احساس کند هر لحظه ممکن است آلژینات از گلویش پایین برود. در حالی که اینطور نیست و هرگز چنین اتفاقی نمی افتد. بایستی ارتودنتیست تری را در جای خود، داخل دهان ثابت نگه دارد تا زمانی که آلژینات سفت شود. سپس تری از دهان خارج می شود. با سفت شدن آلژینات، جای دندان ها و لثه های بیمار روی آن باقی می ماند. سپس ارتودنتیست داخل جای دندان ها گچ می ریزد تا برای بررسی و وضعیت دندان ها یا ساخت ابزار مناسب بیمار یک قالب داشته باشد.

قالب گیری در ارتودنسی

آلژینات از چه چیزهایی ترکیب شده است؟

شاید این جالب ترین قسمت فرایند قالب گیری باشد. آلژینات از گیاه weed (جلبک) یا اشنه kelp (کتانجک) دریایی بدست می آید. اشنه عموماً در آب های سرد مکان هایی مانند کالیفرنیا، سان دیگو، اسکاتلند و نروژ یافت می شود. بسیاری از کمپانی های بزرگ در کنار این منابع عظیم دریایی واقع شده اند. آلژینات علاوه بر صنعت دندانپزشکی در دیگر صنایع مانند تولید لوازم آرایش، ترمیم های زیبایی و دیگر شاخه های پزشکی کاربرد دارد.

می ترسم قالب به داخل گلویم فرو رود!

اگر می ترسید آلژینات به داخل حلقتان بپرد، اصلاً اینطور نیست و تا به حال چنین اتفاقی نیفتاده است. یک قالب خوب باید قسمت های عقب دهان را نیز پوشش دهد، به همین دلیل ممکن است احساس کنید احتمال دارد وارد حلق شود. بسیاری از بیماران اگر حین گرفتن قالب فک بالا حواسشان پرت شود و به قالب گیری فکر نکنند واکنش بهتری خواهند داشت. دستیار ارتودنتیست معمولاً با صحبت کردن راجع به موضوعات غیر مرتبط سعی می کند این کار را انجام دهد. قالب پس از یک دقیقه به سرعت سفت می شود.

قالب گیری در ارتودنسی

حین گرفتن قالب به صورت غیر ارادی حالت تهوع می گیرم!

همه افراد در دهان خود رفلکس تهوع gag reflex دارند. رفلکس تهوع قسمتی از دهان است که در بالای نرم کام در عقب دهان واقع شده است و احتمالاً فرد با لمس آن حالت تهوع می گیرد. رفلکس تهوع برخی افراد اندکی جلوتر از حد طبیعی واقع شده است. این بیماران حین گرفتن قالب دندان های فک بالا احساس بسیار بدتری را تجربه خواهند کرد. به منظور کاهش حالت تهوع حین گرفتن قالب، ارتودنتیست می تواند برای بی حس کردن نرم کام از یک داروی بی حس کننده موضعی استفاده کند. داروی بی حس کننده موضعی تتراکائین Cetacaine به شکل اسپری است که به راحتی می توان آن را به عقب دهان اسپری کرد. این اسپری مزه چندان خوشایندی ندارد. پس از چند دقیقه سقف دهان بیمار بی حس خواهد شد و برای قالب گیری آماده خواهد بود.

باید و نباید های قالب گیری دندان

• اگر منطقه رفلکس تهوع شما جلوتر از حد معمول واقع شده است و از این موضوع مطلع هستید، آن را با ارتودنتیست خود درمیان بگذارید.
• در طول فرایند قالب گیری سعی کنید کمتر آب دهان خود را قورت دهید، یا آن را با دستمال خشک کنید، زیرا عمل بلع می تواند موجب ایجاد احساس تهوع شود.
• از راه بینی و نه از راه دهان نفس بکشید.
• عصبی نشوید. قالب گیری بسیار ساده است و کاری است که انجام آن ضروری است. در طول قالب گیری آرام باشید.
• سعی نکنید تری را از دهان خود خارج کنید زیرا می تواند همه چیز را خراب کند. اگر تری زودتر از موقعی که باید از دهان خارج شود، قالب خراب خواهد شد و نیاز خواهد بود قالب دیگری گرفته شود.