جلو بودن فک بالا (اورجت و اوربایت)
اورجت چیست؟
اورجت عبارت است از همپوشانی دندانهای فک بالا و فک پایین در جهت افقی. به این معنا که، دندانهای فک بالا جلوتر از دندانهای فک پایین قرار میگیرند و تا میزان زیادی روی آنها را میپوشانند. این حالت به “اور بایت” معروف است، در حالی که این اصطلاح برای این حالت مناسب نیست و ارتودنتیستها از اصطلاح اورجت برای توصیف این نوع بی نظمی استفاده مینمایند. اورجت در بزرگسالان با استفاده از بریس (براکت ارتودنسی) اصلاح خواهد شد. ارتودنتیست قادر است در خصوص بهترین درمان شما را راهنمایی کند. ذکر این مطلب بسیار مهم است که بر خلاف باور عمومی اورجت و اوربایت دو حالت متفاوت هستند.
اورجت یعنی با بستن بایت و قرار گرفتن دندانها روی هم، از نظر عقب یا جلو قرار گرفتن، چقدر (یا چند میلیمتر) دندانهای فک بالا جلوتر از دندانهای فک پایین قرار میگیرند. بنابراین ممکن است از ارتودنتیست خود بشنوید “شما اورجت 8 میلیمتری دارید”.
میزان همپوشانی به طور معمول بین 2 تا 4 میلیمتر است. از اورجت میتوان رابطهی بین دندانهای جلوی هر دو فک نسبت به یکدیگر را تحت عنوان کلاس 1، 2 و 3 مشخص نمود.
اورجت کلاس 1 حالت طبیعی و ایدهآل است زیرا دندانهای جلوی فک بالا، در جهتهای عمودی و افقی، 2 تا 4 میلیمتر جلوتر از دندانهای جلوی فک پایین قرار میگیرند و با قرار دادن دو فک روی یکدیگر، دندانهای فک پایین با سطح پالاتال یا زبانی (عقبی یا پشتی) دندانهای فک بالا تماس خواهند داشت.
در اورجت کلاس 2، اندازه بین دندانها بیشتر است. دندانهای جلویی فک بالا نسبت به کلاس 1 جلوتر قرار گرفتهاند و در اورجت کلاس 3، رابطهی بین لبههای دندانهای جلویی، دندانهای فک پایین جلوتر از دندانهای فک بالا قرار میگیرند (که به آن آندر بایت گفته میشود).
علل ایجاد اورجت
افزایش اورجت میتواند نتیجهی عوامل مختلفی باشد. شایعترین این عوامل، قرار گرفتن فک بالا جلوتر از فک پایین در نتیجهی اختلاف اسکلتی است، که دندانهای فک بالا رو به جلو متمایل میشوند. این اتفاق میتواند در دو صورت رخ خواهد داد: برجستگی یا جلوآمدن فک بالا (ماگزیلا- maxilla) یا عقب رفتن فک پایین (مندیبل- mandible) بیشتر از حد معمول. این عامل باعث اختلال در تماس دندانها با یکدیگر خواهد شد و میتواند در قالب افزایش اورجت ظاهر شود.
افزایش اورجت میتواند نتیجهی تفاوت در تعداد دندانها یا طول قوس دندانی باشد. اگر در قوس دندانی پایین یک یا چند دندان وجود نداشته باشند، چه به صورت مادرزادی یا به علت از دست رفتن زودهنگام دندان شیری، میتواند منجر به افزایش فاصلهی دندانهای فک بالا نسبت به دندانهای فک پایین خواهد شد.
در نهایت، افزایش زاویهی قرارگیری دندانهای فک بالا میتواند منجر به افزایش اورجت شود. این اتفاق ممکن است حاصل عادت مکیدن انگشت باشد. یا خیلی ساده، تنها به دلیل قرار گرفتن دندانها به این شکل، اورجت افزایش مییابد.
مشکلات زیبایی جلو بودن فک
دندانهای رو به جلو برای هیچ کس زیبا نیستند. به این مدل دندانها اصطلاحا “دندان خرگوشی” گفته میشود. به همین دلیل در بسیاری موارد با بیمارانی مواجه میشویم که اعتماد به نفس ندارند و در هر شرایطی سعی میکنند لبخند نزنند و تلاش میکنند با لبها دندانهای خود را بپوشانند.
مشکلات بالینی اورجت
افزایش اورجت میتواند فرد را در برابر صدمات به دندان آسیبپذیرتر کند. افردی که اورجت بیش از 4 میلیمتر دارند، خطر آسیب به دندانهای جلو در آنها بیشتر است، که میتواند منجر به از دست رفتن زودهنگام دندانهای شیری شود.
افزایش شدید اورجت میتواند مشکلات در گفتار و جویدن را به همراه داشته باشد. در بیمارانی که دندانهای آنها آنقدر رو به جلو است که در بستن لبها با مشکل مواجه میشوند، ممکن است دهان آنها آنقدر خشک شود که خطر پوسیدگی دندانها را افزایش دهد زیرا بزاق دهان تا حدودی دندانها را در برابر پوسیدگی محافظت میکند.
درمان جلو بودن فک بالا
در صورت افزایش میزان اورجت، میتوان از بریسها برای کاهش آن و صاف و یکدست نمودن دندانها استفاده نمود. چنانچه دندانها تا حد زیادی جلوتر قرار گیرند و فشردگی دندانها بیشتر شود، ممکن است در کنار استفاده از بریسها (براکتها) نیاز باشد به انتخاب دندانپزشک یک دندان از فک بالا (یا هر دو فک) کشیده شود.
با بستن بایت (روی هم قرار دادن دندانهای فک بالا و پایین)، اگر تفاوت زیادی بین دو فک وجود داشته باشد و قوس دندانی فک بالا خیلی جلوتر از فک پایین قرار گیرد، به آن استتار یا کامولفاژ ارتودنسی گفته میشود. برای برطرف نمودن این مشکل میتوان از دندانهای فک بالا یک جفت دندان، معمولا پرمولرهای اول یا دوم در وسط قوس دندانی، کشید تا دندانهای فک بالا بتوانند درون فضای به جا مانده جمع شوند و اختلاف اندازهی دو فک از بین برود.
در صورت شدید بودن اورجت، ممکن است نتوان دندانها را صاف و یکدست نمود و اختلاف اسکلتی ارتودنسی را پوشاند. اگر اختلاف اندازه زیاد و اصولا مربوط به استخوان باشد (ماگزیلا خیلی جلوتر یا مندیبل خیلی عقبتر قرار گرفته باشد)، ممکن است نیاز باشد جراحی فک انجام شود تا عملکرد و زیبایی دندانهای بیمار بهبود پیدا کنند.