درمان ارتودنسی پیشگیرانه

بعضی کودکان در سنین 8 یا 9 سالگی میتوانند از مزایای ارتودنسی زودهنگام یا پیشگیرانه استفاده کنند. برای اینکه متوجه شوید کودک شما نیاز به این نوع درمان دارد یاخیر، انجمن ارتودنتیست های آمریکا به تمامی والدین توصیه کرده است که کودک خود را در ابتدای سن 7 سالگی به ویزیت یک متخصص ارتودنتیست ببرند. هدف اصلی این نوع درمان جلوگیری از ایجاد و پیشرفت مشکلات فک و دندانهای کودکان است تا بتوان با ارائه روش های درمانی ساده تر و کوتاهتر از بروز مشکلات جدی فک و صورت در سنین بالاتر جلوگیری نمود. بعضی از مواردی که درمان ارتودنسی پیشگرانه مصداق پیدا میکند به شرح زیر است:

• شل شدن یا افتادن زودهنگام و غیرعادی دندانهای شیری کودک
• جلوآمدن بیش از حد دندانهای ثنایای بالا
• دندان های ثنایای پایین جلوتر از دندانهای بالایی قرار بگیرند
• قوس دندانهای فک بالا کمتر از قوس دندانهای فک پایین باشد
• انحراف و بد فرمی چانه در هنگام روی هم قرار گرفتن دندان ها و بستن دهان
• ادامه یافتن عادت مکیدن انگشت شصت یا شیشه شیر پس از سن پنج سالگی

در صورت مشاهده هریک از این علائم در اولین فرصت کودک خود را به دیدار یک متخصص ارتودنسی ببرید.

درمان ارتودنسی دو مرحله‌ای

 این شیوه درمانی نسبت به سایر  شیوه‌ها از پیچیدگی بیشتری برخوردارند و معمولاً در کودکان اتفاق می‌افتد. این دسته از افراد نیازی به کار کردن بر روی دندان‌ها ندارند و سعی می‌شود که وضعیت استخوانهای فک آنها بهبود یابد. در این حالت درمان ارتودنسی به صورت دو مرحله‌ای انجام می‌شود و در هر مرحله روی بخش مجزای از فک فرایندهای تخصصی صورت می‌گیرند. مرحله‌ی اول شامل کارهای ارتوپدی می‌شود که هدف آن توسعه و بهبود فک کودک با توجه به وضعیت استخوان صورت وی است. معمولاً در این افراد به دلایل مختلفی از جمله دلایل مادرزادی مشکلات ایجاد می‌شوند که فردی نیاز دارد آنها را اصلاح کند.

 بخش دوم کار به حالت درمان ارتودنسی کلاسیک انجام می‌شود و تمامی فعالیت‌ها بر روی دندان‌ها صورت می‌گیرد. با توجه به وضعیت استخوان فک، در این افراد دندان‌ها به صورتی قرار می‌گیرند که آرایش بسیار نامنظمی داشته و دندان‌ها نمی‌توانند عملکرد طبیعی خود را نشان دهند. در نتیجه ارتودنتیست با استفاده از بریس یا هر ابزار دیگری دندان‌ها را در وضعیت مناسبی نسبت به یکدیگر قرار داده و آنها را محکم می‌کنند. معمولاً این شیوه به دلیل پیچیدگی و دو مرحله‌ای بودن آن مدت درمان طولانی‌تری دارد.

 

 درمان ارتودنسی کلاسیک

این شیوه در ترمیم دندان و مرتب کردن آن بسیار متعارف بوده و از دیرباز توسط ارتودنتیست‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در این روش ترمیمی دندان، فاصله بین آنها، شیب مناسب و نحوه قرار گیری آنها بر روی یکدیگر تصحیح می‌شود. معمولاً برای انجام این کار باندهای الاستیک یا فلزهای مخصوص استفاده می‌شود که دندانها را تحت فشار قرار داده و آنان را به حالت طبیعی برمی گرداند. در درمان ارتودنسی کلاسیک سعی می‌شود که تنها با استفاده از اهرم فشار و با بهره گیری از تخصص و تجربه ارتودنتیست دندان وضعیت مناسبی نسبت به حالت قبل برگردد. این شیوه در تمامی کشورهای دنیا رواج داشته و معمولاً طول درمان آن به وضعیت برنامه به نحوه قرار گیری دندانها بستگی دارد.

ارتودنسی همراه با مراقبت از دندان

 هنگامی که به دلیل شرایط مختلف دندان‌های یک فرد دچار نقص می‌شوند و عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند، ارتودنتیست علاوه بر اینکه شیوه درمان ارتودنسی را انتخاب می‌کند باید روش‌های مراقبت از دندان را نیز مدنظر قرار دهد. در حقیقت زمانی که یک دندان در معرض فاسد شدن قرار می‌گیرد، بسیار شکل پذیر بوده و ممکن است با کمترین فشار شکسته شود و یا از جای کنده شود. اعمال فشار و استفاده از شیوه‌های درمان ارتودنسی کلاسیک باعث تنش بسیار شدید در این دندان‌ها شده و به مرور زمان باعث از بین رفتن آن‌ها می‌شود.

درمان ارتودنسی ترکیبی به همراه مراقبت از دندان باعث می‌شود که کارهای پزشکی بر روی دندان دو جنبه کاملاً متفاوت داشته باشد. در بخش مراقبت از دندان، کارهای پزشکی و دندانپزشکی بر روی دندان‌ها و همچنین فک صورت می‌گیرد و کلیه نواقص به وجود آمده به کمک راه‌های درمانی برطرف می‌شوند. در بخش دیگر کارهای مربوط به مرتب کردن دندان‌ها و در واقع درمان ارتودنسی دندان صورت می‌گیرد وظیفه قرار دادن دندانها در ردیف‌های مشخص و در موقعیت مناسب انجام می‌شود. در صورت دارا بودن تخصص کافی، ارتودنتیست می‌توانند این دو مرحله را به صورت همزمان انجام دهد، در غیر این صورت باید مرحله اول تحت نظر یک دندانپزشک و مرحله دوم به نظر یک ارتودنتیست انجام دهید.

درمان ارتودنسی به همراه جراحی دهان و دندان

 در برخی از موارد شاهد هستیم که دندان فرد در درون فک گیر کرده و امکان بیرون آمدن وجود ندارد؛ یا در برخی موارد دیگر با وجود اعمال فشار و استفاده از بریس امکان قرار دادن دندانها در یک ردیف مشخص نیست. در این مرحله علاوه بر شیوه‌ی درمان ارتودنسی، فرد بیمار لازم است که یک عمل جراحی بر روی فک و دندان صورت دهند و به کمک این روش درمان را به موقعیت مناسب حرکت دهد.

در شرایط ویژه در حالتی که فرد درمان ارتودنسی را انجام می‌دهد، ارتودنتیست از پیچ‌های کوچک و محسوسی استفاده می‌کند و به طور موقت لنگرگاه برای حرکت بهتر دندان به وجود می‌آورد. این ایمپلنت در درون دهان فرد قرار گرفته و به نوعی اهرم حرکت دندان ها به سمت محل مناسب محسوب می‌شود. برای انجام این کار و نصب این پیچ‌ها لازم است که یک جراح ارتودنتیست کمک کند. اگر شخصی ارتودنتیست دوره‌های لازم برای درمان ارتودنسی و عمل جراحی را گذرانده باشد، می‌تواند همزمان با انجام کار اصلی خود، برای نصب پیچ‌ها نیز اقدام کند.

هر الاینری بر روی دندان بیمار فشار هدفمندی وارد می کند تا دندان تغییر مکان دهد و در دهان بیمار در جای مناسبش قرار گیرد. یکی از مزایای استفاده از الاینرها نسبت به بریس های سنتی این است که آنها از پلاستیک شفاف ساخته شده اند و قابل مشاهده نیستند. با مراقبت مناسب و تمیز نگه داشتن الاینرها می توان از دیده شدن آنها جلوگیری کرد.

اگر الاینرها به درستی تمیز نشوند به تدریج لکه دار می شوند. لکه ها الاینر را مشخص تر می سازند و به تدریج دندان های زیرین آنها هم دچار لکه می شود. به همین دلیل یکی از سوالاتی که معمولا از متخصصان ارتودنسی پرسیده می شود این است که من چگونه باید الاینرهایم را تمیز کنم؟

توصیه هایی در این زمینه وجود دارد:

1. الاینر را با بخار آب شتسشو دهید. اینکار باعث می شود که تمامی ذرات چسبنده غذا جدا شوند
2. یک یا دو فنجان آب ولرم تهیه کنید و الاینر را در ظرف آب قرار دهید
3. کمی صابون مایع در آب گرم بریزید و ترکیب کنید تا کف درست شود. الاینرها را 20 تا 30 دقیقه درون آب قرار دهید و سپس آب کشی کنید. بخاطر داشته باشید که نباید از ظرف صابون به عنوان لیوان نوشیدن آب استفاده کنید.
4. در یک فنجان 1 سوم سرکه سفید و مابقی را آب ولرم بریزید. الاینرها را 20 دقیقه در آن گذاشته و سپس با آب سرد آب کشی کنید
5. یک قاشق چای خوری جوش شیرین با یک دوم آب فنجان مخلوط کرده و الاینرها را 60 دقیقه در این محلول قرار دهید سپس آنها را قبل از اینکه در دهان بگذارید آبکشی و خشک کنید. همچنین می توانید از ترکیب جوش شیرین و آب برای تمیز کردن کفش های پیاده روی خود و آهک دوش استفاده کنید.
6. پروکسید و آب: الاینرها را در ترکیب پروکسید هیدروژن و آب گرم به مدت 39 دقیقه قرار دهید و سپس آب کشی کنید.
7. تمیز کننده نگه دارنده: تمیزکننده نگهدارنده می تواند به خوبی بکار رود. یک قرص از تمیزکننده را به داخل یک فنجان آب ولرم بیاندازید و الاینرها را 15 تا 20 دقیقه در محلول شناور کنید. آنها را با آب شستشو داده و در دهان بگذارید.

بخاطر داشته باشید که برای تمیز کردن الاینرها هیچ وقت از پاک کننده های صیقل دهنده مانند خمیردندان استفاده نکنید زیرا به الاینر آسیب می زند. هرگز از رنگ زدا، الکل یا سایر مواد شیمیایی مانند پورد شوینده استفاده نکنید، آب داغ و در حال جوش را با مواد موردنظرتان ترکیب نکنید.

سوالات متداول در مورد الاینرها

هر چند وقت یکبار باید الاینرها را تمیز کرد؟

برنامه زمان بندی مشخصی برای تمیز کردن الاینرها وجود ندارد. اگر شما خودتان برنامه منظمی برای تمیز کردن الاینرها نداشته باشید، باکتری ها تاثیر منفی خود را بر روی سلامتی و بهداشت دندان هایتان خواهند گذاشت. به علاوع تمیز نکردن الاینرها طول عمر آنها، کیفیت و راحتی شان را کاهش می دهد. اگر با متخصص ارتودنسی خود صحبت کنید می توانید با محصولاتی آشنا شوید که برای تمیز کردن الاینرها طراحی و ساخته شده اند. توصیه می شود که دو بار در روز تمیز کردن را انجام دهید.

اگر الاینرها مرتب تمیز نشوند چه می شود؟

علاوه بر مشکلات بهداشتی که در بالا به آنها اشاره شد عدم تمیز کردن مداوم الاینرها باعث می شود که پوششی سفید رنگ بر روی الاینرها ایجاد شود. به این لایه جرم است. ایجاد جرم اولین دلیلی است که چرا دندان پزشکان توصیه می کنند که بیماران همیشه دندان هایشان را مسواک بزنند. اگر جرم بر روی الاینرها شکل بگیرد تمیز کردن آن غیرممکن است.

محصولات پاک کننده حرفه ای چطور؟

به دلیل محبوبیت این سیستم جدید برای تقویت دندان ها، محصولات زیادی برای تمیز کردن آنها ابداع شده است. همچنین یک سیستم پاک کننده نیز ساخته شده که به صورت خاص برای از بین بردن جرم، باکتری و لکه ها بکار می رود. می توانید از هر کدام از این محصولات بنابر پیشنهاد متخصص ارتودنسی خود استفاده کنید.

باید بخاطر داشته باشید که همه این محصولات حرفه ای جنبه پیش گیرانه دارند. این یعنی اگر بر روی الاینر لایه از جرم ایجاد شده باشد، هر نوع پاک کننده ای هم که استفاده کنید بی فایده خواهد بود. اگر چنین موقعیتی پیش آید، لازم است که مجددا به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید و از او بخواهید تا الاینر جدیدی به شما بدهد.

چرا از وسیع کننده استفاده می‌شود؟

وسیع کننده کام یک وسیله ارتودنسی است که برای پهنتر کردن فک و قوس دندانی استفاده می‌شود تا دندانها فضای بیشتری داشته باشند و بتوان آنها را صاف و همراستا کرد. علاوه بر وسیع کننده کام وسیله ‌های مشابهی برای پهن کردن فک پایین نیز وجود دارد. پهن کردن فکها و بزرگ کردن قوس دندانی یک درمان متداول‌تر ارتودنسی به شمار می‌آید. اگر چه استفاده از وسیع کننده در کودکان متداول است اما می‌توان از آن در بزرگسالان نیز در شرایطی استفاده کرد. با این حال استفاده از وسیع کننده در بزرگسالان  کمی ناراحتی بیشتری ایجاد می‌کند. مقدار اصلاح و سن بیمار تعیین ‌کننده طول دوره درمان با وسیع کننده است. بیمارانی که نمی‌خواهند چند ماه صرف فرآیند وسیع کردن کام نمایند، می‌توانند از جراحی فک برای بزرگ کردن قوس دندانی استفاده کنند.

استفاده از وسیع کننده معمولاً پیش از براکت برنامه ‌ریزی می‌شود تا فضای کافی برای صاف کردن دندان‌ها فراهم شود. اعتقاد بر این است که استفاده از وسیع کننده کام باید پیش از جهش رشد و یا در حین آن باشد. برای دستیابی به حداکثر تغییرات اسکلتی باید درمان در سنین بسیار پایین شروع شود. در صورتی که وسیع کننده کام پس از جهش رشد استفاده شود تغییرات دندانی بیشتری در مقایسه با تغییرات اسکلتی وجود خواهد داشت که منجر به زاویه دار شدن دندان‌ها می‌شود.

انواع وسیع کننده کام

به‌ طور کلی سه نوع وسیع کننده کام وجود دارد که عبارتند از وسیع کننده فوری کام، وسیع کننده تدریجی کام و وسیع کردن کام با ایمپلنت.

• وسیع کننده فوری کام

وسیع کننده فوری کام یا Rapid palatal expansion (به اختصار به آن RPE گفته می‌شود) روشی است که در آن هر روز نیم میلی متر تا یک میلی‌متر به فضای قوس دندانی اضافه می‌شود تا زمانی که کراس بایت عقب دهان اصلاح شود. برای تفکیک نتایج معمولاً وسیع کننده فوری سه تا شش ماه در دهان می‌ماند اما این زمان بسته به شرایط بیمار متفاوت است. به این دوره ، دوره شش ماهه حفظ نتایج گفته می‌شود که در آن استخوان جدید تولید شده و فاصله ایجاد شده در خط میانی کام را که توسط وسیع کننده ایجاد شده است،  پر می‌کند. برای پیشگیری از بازگشت نتایج باید نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر استفاده شود. وسیع کننده فوری ممکن است با پشتیبانی دندان‌ها، استخوان‌ها و یا هر دو باشد. وسیع کننده کام با پیچاندن پیچ وسط وسیله فعال شده و نیرو اعمال می‌کند.

 

• وسیع کننده تدریجی کام

وسیع کننده تدریجی با نرخ آهسته تری در مقایسه با وسیع کننده فوری ، فک را بزرگ می‌کند. در وسیع کننده تدریجی بیمار باید چهار مرتبه پیچ وسط بدنه وسیع کننده را بچرخاند تا یک میلی‌متر در هفته به فضای فک اضافه شود. در مدت 8 تا 10 هفته بعد نرخ پیچاندن پیچ باید به همین شکل ادامه پیدا کند. این بزرگ کردن تدریجی فک امکان تولید سلولهای استخوانی جدید و تغییرات دندانی به نسبت یک به یک را فراهم می‌سازد. بنابراین همان مقدار که استخوان فک بزرگ‌تر می‌شود تغییرات دندانی نیز ایجاد می‌شود در حالی که با وسیع کننده فوری در ابتدا بیشتر تغییرات اسکلتی ایجاد می‌کند.

وسیع کننده تدریجی درد کمتر ایجاد کرده و سازگاری بیشتری با فیزیولوژی بافت‌ها دارد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد فاصله بین دندانهای جلویی که در مدت استفاده از وسیع کننده فوری کام ایجاد می‌شود، در وسیع کننده تدریجی کام کمتر است چرا که هم‌زمان با بزرگ ‌شدن فک فیبرهای بین دندانی فرصت بستن فاصله را دارند.

• وسیع کردن کام بر پایه ایمپلنت

در وسیع کننده کام بر پایه ایمپلنت، نیرو مستقیماً به استخوان ماگزیلاری (فک بالا) وارد می‌شود در حالی که در روش‌های قبلی نیرو به دندان‌ها اعمال می‌شد. در این تکنیک دو تا چهار مینی ایمپلنت در سقف دهان جایگذاری می‌شوند تا از آنها به عنوان لنگر استفاده شود و وسیع کننده کام به آن منتشر شود. سپس از بیمار خواسته می‌شود تا دو هفته بیچ وسط بدنه وسیع کننده کام را مطابق رویکرد وسیع کننده فوری بپیچاند. اشکال این روش در تهاجمی بودن و احتمال عفونت است.

هنگامی که بیمار به سن بلوغ می‌رسد، دو نیمه کام (درز کام) به یکدیگر جوش می‌خورند و در وسط آن بسته می‌شود و فک ماگزیلاری به صورت یک تکه در می‌آید. در صورتی که بیمار دچار مشکل کوچک بودن فک بالا و قوس دندانی باشد، باید پیش از بلوغ از وسیع کننده کام استفاده نماید. با این حال در صورتی که بیمار به بلوغ رسیده باشد، می‌توان وسیع کننده کام را با عمل جراحی در درز میانه کام جای داد. برای این منظور ابتدا با عمل جراحی کام از وسط باز میشود و وسیله در جای خود قرار داده شود. پس از این که وسیله کاملاً جایگذاری شد خط میانی کام بسته می‌شود. سپس ارتودنتیست عمل را با اتصال حلقه فلزی وسیع کننده کام به دندان‌های آسیاب بزرگ تمام میکند.

لنگر موقتی ارتودنسی چیست؟

احتمالاً با انواع مختلف براکت آشنایی دارید اما بسیاری از افراد هنوز چیزی درباره لنگر موقتی ارتودنسی یا تاد (TAD) نمی‌دانند. لنگر موقتی ارتودنسی پیچ کوچک یا مینی ایمپلنت است که به حرکت دندان و تنظیم جهت اعمال نیرو کمک می‌کند. مینی ایمپلنت در استخوان فک جایگذاری می‌شود و دندان به کمک الاستیک، فنر و یا وسیله دیگری به آن وصل می‌شود. دندان‌هایی که به لنگر موقتی ارتودنسی وصل می‌شوند، به سمت آن کشیده شده و یا در جای خود ثابت می‌مانند. به‌طور کلی هدف از استفاده از لنگر موقتی در ارتودنسی این است که یک یا چند دندان در جهتی متفاوت با دندان‌های دیگر حرکت کرده و یا در جای خود ثابت بماند و همراه با دندانهای دیگر حرکت نکنند. برای مثال در شکل بالا هدف بالاتر کشیدن دندان است که به هیچ روش دیگری به جز لنگر موقتی این کار قابل انجام نیست.

پیش از مینی ایمپلنت از چه روشی برای لنگر ارتودنسی استفاده می‌شد؟

پیش از این که بتوان از مینی ایمپلنت برای این منظور استفاده کرد، حرکت دندان‌ها به دندان‌های محکم‌تر دیگر (اغلب دندانهای آسیاب بزرگ که ریشه‌ های محکمی دارند) و یا هدگیر متکی بود. با این حال این روش‌ها محدودیت‌های خاص خود را داشتند و در بسیاری شرایط تأثیر گذاری لازم را نداشتند. حتی هنگامی که از هدگیر استفاده می‌شود گاهی اوقات دندانی که به هدگیر متصل شده است خود حرکت می‌کند. این باعث کاهش ثبات و محدودیت در دستیابی به همراستایی مناسب دندان‌ها می‌شود. به علاوه استفاده از هدگیر بر همکاری کامل بیمار و عمل به دستورات ارتودنتیست اتکا دارد.

مینی ایمپلنت در ارتودنسی

مفهوم استفاده از لنگر اسکلتی چیز جدیدی نیست. اما استفاده از آن در گذشته با روشی آسان، میسر نبود. به علاوه مواد زیست سازگاری برای کاهش احتمال باز پس زدن مینی ایمپلنت توسط بدن بیمار طراحی نشده بود. هنگامی که مینی ایمپلنت تیتانیومی ساخته شد، خیلی زود مورد استفاده ارتودنسی قرار گرفت.

چه زمانی از لنگر موقتی ارتودنسی استفاده می‌شود؟

لنگر موقتی ارتودنسی برای تسهیل حرکت دندان‌ها و انتقال آنها به جایگاه مطلوب برای مثال بستن فاصله زیاد بین دندانها مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیش از استفاده از این روش، از دندانهایی که ریشه محکمی در فک دارند، به عنوان لنگر ارتودنسی استفاده میشد. به این صورت که با کمک براکت دندانها به یکدیگر و به دندان مورد نظر (اغلب آسیاب عقبی) متصل میشوند و همه به سمت عقب دهان کشیده میشوند تا فاصبه بسته شود. اما مشکل این روش در این است که کنترل زیادی بر جهت حرکت دندانها وجود ندارد و ممکن است خود دندانهایی که به عنوان لنگر استفاده شده اند تا دندانهای جلو را عقب بکشند، حرکت کرده و به جلو کشیده شوند (همانند یک مسابقه طناب کشی که در آن مجموع نیروی دندانهای دیگر بیشتر از دندانهای عقبی بوده و جهت حرکت عکس میشود). لنگر موقتی مینی ایمپلنتی حرکت قابل پیش بینی و در جهتی مشخص ایجاد میکند چرا که در استخوان فک کاشته شده و کاملا ثابت است. از طرفی میتوان آن را در هر جای دهان کاشت تا نیرو در مناسب ترین جهت اعمال شود.

برای مثال میتوان پیچ را در جلوی فاصله بین دندانها کاشت تا دندانها به جلو حرکت کرده و فاصله را ببندند و یا پیچ را در پشت فاصله کاشت تا دندانها به عقب حرکت کرده و فاصله را ببندند. به این ترتیب بسیاری از کارهایی که قبلا بدون لنگر موقتی انجام آنها امکان پذیر نبود و یا بسیار دشوار بود، میسر شده است. برای مثال در شکل بالا در فک بالا برای بستن فاصله یک مینی ایمپلنت در عقب دهان کاشته شده و به کمک فنر به دندانهای جلو وصل شده تا آنها را عقب کشیده و فاصله را ببندد. در فک پایین این کار بدون مینی ایمپلنت و تنها به کمک خود دندان عقبی انجام شده است.

لنگر موقتی ارتودنسی چگونه کاشته میشود؟

معمولا با عمل جراحی، پیچ تیتانیومی در داخل استخوان فک قرار میگیرد. این عمل سرپایی بوده و تحت بی حسی موضعی قابل انجام است. ابتدا محل کاشت ایمپلنت بی ‌حس شده و سپس با استفاده از محلول کلرهگزیدین ضد عفونی می‌شود تا تمامی میکروب‌ها از بین بروند. مینی ایمپلنت در یک بسته کاملاً استریل قرار دارد. با استفاده از دریل دندانپزشکی مینی ایمپلنت در داخل استخوان فک فرو می‌رود. این کار کمتر از یک دقیقه طول می‌کشد.

تفاوت مینی ایمپلنت ارتودنسی با ایمپلنت جایگزین دندان چیست؟

هر دو نوع ایمپلنت در داخل استخوان فک قرار می‌گیرند اما لنگر موقتی ارتودنسی از آنجایی ‌که موقتی است به گونه‌ ای طراحی شده که پس از مدت زمان مشخصی خارج شود. در حالی‌ که ایمپلنتی که جایگزین دندان می‌شود با استخوان فک جوش خورده و دیگر خارج نخواهد شد.

پس از این که دندان‌هایتان با کمک براکت ارتودنسی صاف و مرتب شد به ارتودنتیست مراجعه می‌کنید تا براکت را از دهانتان خارج کند. اما پس از درآوردن براکت هنوز کار تمام نشده است بلکه باید از وسیله ارتودنسی دیگری به نام نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر استفاده کنید. چرا که اکنون هدفتان نگه داشتن دندان‌ها در موقعیت جدید است. اگر چه دندان‌هایتان صاف و همراستا شده اند اما هنوز در موقعیت جدید خود تثبیت نشده ‌اند و باید مدتی با استفاده از نگهدارنده ارتودنسی آنها را در جای خود نگه دارید تا زمانی که دیگر خطر بازگشت دندان‌ها به موقعیت پیشین وجود نداشته باشد.

ارتودنتیست یا دندانپزشک عمومی نوع ریتینر اختصاصی برای بیمار را انتخاب کرده و سپس از دهان قالب ‌گیری میکند. قالب برای لابراتور دندانپزشکی ارسال می‌شود تا توسط متخصصان لابراتوار دندانپزشکی این وسیله ساخته ‌شود. در بیشتر موارد نگهدارنده باید به مدت چند سال و حتی گاهی اوقات مادام‌ العمر استفاده شود.

به طور کلی دو نوع نگهدارنده پس از براکت استفاده می‌شود: نگهدارندة ثابت ارتودنسی و نگهدارندة غیر ثابت یا متحرک ارتودنسی. انتخاب نوع آن بسته به شرایط و نیازهای بالینی بیمار دارد.

انواع نگهدارنده ارتودنسی

به‌ طور کلی نگهدارنده ارتودنسی ممکن است ریتینر ثابت، هالی و یا اسیکس باشد. هر یک از این گزینه ‌ها معایب و مزایای خاص خود را دارند. نگهدارندة ثابت در سطح پشتی دندان‌ها چسبانده می‌شود بنابراین نتایج درمان بستگی به پایبندی و تعهد بیمار به استفاده از این وسیله، ندارد. نگهدارندة غیر ثابت هالی معمولاً برای فک بالا استفاده می‌شود و نگهدارندة غیر ثابت اسیکس همانند اینویزالاین بوده و برای هر دو فک می‌توان آن را استفاده کرد.

مراقبت از نگهدارنده ارتودنسی

در صورتی که از انواع ثابت آن استفاده می‌کنید مراقبت خاصی لازم نیست. تنها کافی است هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، به دندان‌هایی که به آنها سیم ریتینر وصل شده است توجه بیشتری داشته باشید. در مورد نگهدارندة غیر ثابت باید هنگام مسواک زدن دندان‌ها، وسیله را از دهان خارج کنید. سپس وسیله ارتودنسی را جداگانه باید تمیز نمایید. توجه داشته باشید جعبه وسیله ارتودنسی غیر ثابت حتماً باید مرتباً تمیز شود تا محلی برای تجمع آلودگی‌ها و میکروب‌ها فراهم نشود.

چرا باید از نگهدارنده ارتودنسی استفاده کنیم؟

هنگامی که دندان‌ها در موقعیت جدید قرار می‌گیرد، ممکن است هنوز استخوان پیرامون آنها خوب سخت نشده باشد و امکان بازگشت دندان به موقعیت قبل وجود داشته باشد. از طرف دیگر با افزایش سن وضعیت دندان‌ها و ساختارهای پشتیبانی‌ کننده آنها تغییر می‌کند و این امر ممکن است موجب جابه‌جایی دندان‌ها شود. همچنین عادات دهانی مانند جویدن ناخن، فشار دادن زبان به دندان‌های جلویی، دندان قروچه و عادات دیگر دائماً نیرویی به دندان‌ها وارد می‌کنند و آنها را از جایگاه مطلوب خود خارج می‌نمایند. نگهدارندة ارتودنسی اجازه نمی‌دهد نیروهای داخلی و بیرونی بر موقعیت دندان‌ها تأثیر بگذارند.