زخم آفت چیست؟

زخم های آفتی دهان (آفت) یکی از انواع شایع زخم ها هستند که غالباً داخل حفره دهان روی غشاء مخاطی شکل می گیرند. دیگر نام های زخم های آفتی عبارتند از استوماتیت آفتی و آفت دهان.

آفت های دهان عموماً شکل دایره ای دارند و در قسمت های نرم دهان مانند داخل لب ها، گونه ها، یا زیر زبان تشکیل می شوند. آنها خوش خیم هستند، مسری نیستند، و می توانند به صورت زخم های منفرد یا به صورت خوشه ای ظاهر شوند. در اکثر موارد، آفت های دهان تکرار شونده هستند- شرایطی که تحت عنوان استوماتیت آفتی عود کننده (RAS) شناخته می شود- و هر دوره به طور معمول بین 7 تا 10 روز ادامه دارد. علت این شرایط هنوز هم نا مشخص است، هیچ درمانی برای آن وجود ندارد، اما گزینه های درمانی برای درمان دردی که زخم می تواند ایجاد کند وجود دارند.

خوب است بدانید که: زخم های آفتی شایع ترین نوع زخم های دهانی هستند، اما آنها تنها نوع زخم های دهانی نیستند.

آفت های جزئی دهانی

اینها شایع ترین نوع آفت ها هستند. اندازه آنها کوچک است- معمولاً کمتر از 5 میلی متر قطر دارند- و می توانند به عنوان یک زخم یا به صورت خوشه ای شکل بگیرند. آنها عموماً منجر به برز درد زیادی نمی شوند.

آفت های بزرگ دهان

این نوع آفت ها کمتر شایع هستند، و عموماً 5 میلی متر یا بزرگتر هستند و به صورت تکی یا جفتی شکل می گیرند. آنها می توانند دردناک باشند، مخصوصاً هنگام خوردن یا نوشیدن، و چیزی حدود دو هفته تا چند ماه وجود دارند.

زخم های شبه تبخال

این موارد هنگامی می توانند اتفاق بیفتند که چندین ضایعه مشخص با هم ترکیب می شوند و زخم هایی بزرگ با اشکال نا منظم ایجاد می کنند. زخم های شبه تبخال به دلیل شباهت آنها از نظر ظاهری به تبخال اینگونه نامگذاری می شوند، با این حال، زخم های شبه تبخال توسط ویروس هرپس سیمپلکس شکل نمی گیرند.

علائم و نشانه های آفت های دهان

آفت های دهانی علاوه بر زخم هایی که دارند، دارای تعدادی علامت و نشانه نیز هستند. برخی افراد قبل از ایجاد زخم ها ممکن است مقداری احساس سوزش یا خارش داخل دهان خود داشته باشند، که می تواند دردناک باشد. وقتی زخم ها بوجود می آیند، اغلب درد موضعی با درجات مختلف وجود دارد.

ظاهر آفت های دهانی به چه صورت است؟

آفت ها به طور معمول نازک هستند و با رنگ زرد کم رنگ شروع می شوند، و به طور کلی با گسترش بیماری به رنگ خاکستری در می آیند. ممکن است یک حلقه قرمز رنگ به دور آنها وجود داشته باشد یا وقتی ملتهب هستند کاملاً قرمز به نظر برسند. بسته به محلی که زخم واقع شده است، غذا خوردن، نوشیدن مایعات، و حرف زدن ممکن است ناراحت کننده باشند.

خوب است بدانید که: در موارد شدید، آفت ها می توانند منجر به تورم غدد لنفاوی، تب، و خستگی جسمی یا بی حالی شوند. با این حال، این موارد بسیار نادر هستند، و بنابراین بعید است تورم غدد لنفاوی اولین نشانه آفت های دهانی باشد. اگر نگران هستید که آفت داشته باشید، می توانید با کمی مطالعه یا تماس تلفنی با یک پزشک از وجود یا عدم وجود آن مطمئن شوید.

علل بروز آفت های دهانی

علت یا علل دقیق آفت ها ناشناخته هستند، با این حال، تصور می شود که زخم ها توسط یک یا ترکیبی از عوامل خارجی بروز پیدا کنند. همچنان ممکن است تا حدی ژنتیکی باشد، 40 درصد از افرادی که آفت های دهانی را تجربه می کنند سابقه خانوادگی این شرایط را دارند. زخم های آفتی دهان از هر پنج نفر حداقل گاهگاهی حدود یک نفر را تحت تأثیر قرار می دهند و عموماً بین سنین 10 تا 19 سال شروع به ظاهر شدن می کنند.

محرک های ممکن آفت های دهانی عبارتند از:

• استرس عاطفی
• آسیب های جزئی که به داخل دهان وارد می شوند، برای مثال در اثر بریدگی، سوختگی، یا گزیدگی هنگام غذا خوردن، اقدامات دندانپزشکی، سخت مسواک زدن، یا بد قرار گرفتن پروتزهای مصنوعی روی لثه ها.
• سابقه خانوادگی
• سدیم لوریل سولفات- که ماده ای فعال در برخی از خمیر دندان ها و دهانشویه ها است؛ این ترکیب به عنوان یک محرک ثابت نشده است، اما شناخته شده است که مدت زمان لازم برای بهبود زخم ها را طولانی می کند.
• برخی غذاها و نوشیدنی های خاص، شامل قهوه، شکلات، تخم مرغ، پنیر، و نیز خوراکی های اسیدی و پر ادویه.
• کمبود برخی ویتامین های خاص و/ یا مواد معدنی شامل روی (زینک)، B12، فولات و آهن که ممکن است با کم خونی همراه باشد.
• واکنش آلرژیک به باکتری های دهانی.
• استفاده، و همچنین ترک محصولات تنباکو
• تغییرات هورمونی همراه با بارداری
• داشتن سیستم ایمنی ضعیف، به دلیل برخی شرایط مزمن خاص (نقص سیستم ایمنی بدن)

استرس یکی از علل شایع آفت های دهانی است. گرچه استرس مستقیماً موجب بروز آفت های دهانی نمی شود، اما احتمال گسترش آنها را افزایش می دهد و می تواند روند بهبود آنها را تحت تأثیر قرار دهد. آفت های دهانی با تأثیری که بر نحوه و نوع خوردن و نوشیدن فرد می گذارند موجب بروز استرس نیز می شوند.

خوب است بدانید که: دندانپزشکان قادرند به شما توصیه هایی برای کاهش خطر گسترش آفت های دهانی ارائه بدهند، برای مثال پیشنهاد خمیر دندان ها و دهانشویه هایی که فاقد سدیم لوریل سولفات هستند، یا برای کاهش  آسیب به داخل دهان، تجهیزات و تکنیک درست مسواک زدن را توصیه می کنند.

برخی از داروها نیز به ایجاد آفت های دهانی ربط دارند، با این حال، ممکن است همیشه هم باعث بروز زخم های از نوع آفت نشوند. آنها عبارتند از:

• نیکوراندیل: دراویی که برای درمان آنژین صدری یا بیماری های قلبی استفاده می شود.
• ایبوپروفن و داروهای ضد التهاب دیگر
• درمان جایگزین نیکوتین خوراکی بر خلاف درمان جایگزین پَچ.
• داروهای غیر قانونی مانند کوکائین

به ندرت، آفت های تکرار شونده می توانند نشانه احتمالی چندین بیماری جدی باشند، از جمله:

• بیماری کرون Crohn’s disease (التهاب ناحیه ای روده)
• بیماری سلیاک Celiac disease
• بیماری بهجت Behcet’s disease
• HIV/ AIDS

با این حال، زخم هایی که علامت و نشانه این اختلالات هستند، از نظر تکنیکی آفت نیستند اما شباهت زیادی به آفت های زخم دهنده هستند و بنابراین زخم های شبه آفت نامیده می شوند. افرادی که بروز مکرر آفت ها یا آفت هایی را نشان می دهند که روند بهبود آنها کند است، مخصوصاً اگر دردناک یا همراه با علائم دیگر باشند، باید هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورتی که شما یا یکی از افرادی که می شناسید آفت های تکرار شونده دهانی یا آفتی دارید که بهبود پیدا نمی کند، می توانید با تماس تلفنی با یک پزشک به صورت رایگان علائم خود چک کنید.

تشخیص آفت های دهانی

در اکثر موارد، مخصوصاً وقتی شرایط تکرار شونده نیست، تشخیص بر اساس معاینات پزشکی و بررسی سوابق پزشکی فرد خواهد بود.

ارزیابی و تشخیص درست زخم های تکرار شونده به دلیل ارتباط آنها با مشکلات جدی تر مانند بیماری سلیاک، بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون یا وضعیتی که موجب ضعف سیستم ایمنی بدن می شود، مانند HIV/ AIDS مهم است. فرایند تشخیص ممکن است شامل حذف این شرایط از طریق آزمایشات خون، و در موارد کمتر، با استفاده از گاستروکوپی یا کولونوسکوپی، و احتمالاً گرفتن نمونه های بافتی باشد. البته دوره ای که کار تشخیص طول خواهد کشید به ارزیابی پزشک از شدت وضعیت فرد و وجود علائم و نشانه های دیگر بستگی دارد.

عوارض آفت های دهانی

گرچه اکثر آفت های دهانی ظرف دو هفته از بین خواهند رفت، اما در موارد بسیار نادر آنها ممکن است با باکتری عفونی شوند. این معمولاً تنها در موارد وخیم اتفاق می افتد، وقتی منطقه زخم گسترده باشد.

در صورت وجود عفونت باکتریایی ثانویه، یک دهانشویه آنتی بیوتیک و یک ابزار برای مدیریت و کنترل درد و ناراحتی ممکن است تجویز شود. در برخی موارد، آنتی بیوتیک های خوراکی نیز ممکن است لازم باشند.

درمان های آفت های دهانی

هیچ درمانی برای آفت ها وجود ندارد، اما روش هایی برای کنترل علائم و نشانه ها وجود دارد. در اکثر موارد، زخم ها بدون درمان و با پرهیز از خوردن غذاهای سفت یا حساسیت زا مانند آناناس، و اعمال یک ماده سرد روی منطقه ای که تحت تأثیر قرار گرفته است ناپدید خواهند شد، و در صورت نیاز استفاده از بی حس کننده هایی مانند لیدوکائین یا بنزوکائین موضعی برای مدیریت درد کافی خواهد بود.

در صورتی که درمان های بیشتری نیاز باشند، چندین گزینه ممکن دیگر وجود دارند، که مسیر انتخابی به قضاوت پزشک در مورد میزان کارایی هر کدام، بر اساس محل و وخامت زخم، و سلامت عمومی فردی که تحت تأثیر قرار گرفته است بستگی دارد.

درمان های ضد التهاب

خمیرهای OTC ضد التهاب موضعی که مستقیماً روی موضع آفت مالیده می شوند ممکن است در کنترل علائم زخم های آفت، مخصوصاً نوع جزئی آن، مؤثر باشند. این خمیرها باید دو تا چهار مرتبه در طول روز استفاده شوند. لطفاً توصیه های خاص داروخانه یا پزشک خود را دنبال کنید.

درمان های ضد عفونی کننده و آنتی بیوتیک برای زخم های آفتی

استفاده از دهانشویه های ضد عفونی کننده مانند دهانشویه های حاوی کلرهگزیدین، دو مرتبه در طول روز یا بر اساس توصیه پزشک شما می تواند بخشی از درمان آفت های دهاین باشد. در موارد نادر پزشک ممکن است آنتی بیوتیک موضعی یا خوراکی مانند تتراسایکلین یا مینوسایکلین تزریق کند که می تواند برای درمان آفت های دهانی مؤثر باشد. آنها عموماً به شکل دهانشویه استفاده می شوند، آنتی بیوتیک ها در آب حل می شوند، به دور دهان می چرخند و به بیرون تف می شوند. ممکن است لازم باشد این کار به مدت چند روز و چند مرتبه در طول روز تکرار شود.

خوب است بدانید که، بسته به توصیه های پزشک، دهانشویه های آنتی بیوتیک حاوی تتراسایکلین باید در کودکان زیر 8 سال یا حتی بزرگتر پرهیز شوند زیرا آنها می توانند موجب بد رنگ شدن دندان ها شوند.

درمان های دیگر برای آفت

درمان های دیگر برای آفت عبارتند از استروئیدهای موضعی، یا به ندرت، خوراکی، که عموماً زمانی استفاده می شوند که زخم ها به دیگر روش های درمان پاسخ نمی دهند؛ نیترات نقره، دیگر بی حس کننده های موضعی/ مواد بی حس کننده؛ مکمل های تغذیه ای (برای مثال حاوی فولات، روی، یا ویتامین B12)

درمان های خانگی برای زخم های آفت

تعدادی درمان خانگی مشهور برای زخم های آفت وجود دارند، از جمله:

• شستشوی دهان با آب و نمک
• شستشوی دهان با ترکیب جوش شیرین/ بیکربنات سدیم و آب
• مالیدن مقداری شیر منیزیا روی زخم پس از شستشو
• قرار دادن تکه های یه روی منطقه ای که تحت تأثیر قرار گرفته است برای کاهش تورم
• پمادهای رویش دندان حاوی بی حس کننده های موضعی برای کنترل درد و ناراحتی
• کاهش استرس
• پرهیز از غذاهای سفت یا غذاهایی که ممکن است داخل دهان خراش ایجاد کنند.

مکمل های غذایی مانند کپسول های ویتامین B12، کپسول های ویتامین D، قرص های فولات، یا قرص های زینک (روی) نیز می توانند خطر گسترش آفت های دهانی را کاهش دهند.

پیشگیری از بروز آفت های دهان

برای کاهش احتمال بروز آفت های دهانی، بویژه برای افرادی که سابقه زخم های مکرر آفتی را دارند، تعدادی اقدامات هستند که می توانند انجام شوند.

• از خوردن غذاهایی که ممکن است باعث ایجاد آفت شوند بپرهیزید.
• تمرکز روی یک رژیم غذایی سالم و متعادل حاوی مقادیر کافی مواد مغذی و ویتامین ها
• حفظ بهداشت خوب دهان و استفاده از یک مسواک نرم به منظور پیشگیری از ایجاد تحریک
• کاهش استرس و خوابیدن به مقدار کافی

پیش بینی آفت های دهانی

آفت های دهانی عموماً غیر جدی هستند و بدون هیچ درمان خاصی از بین خواهند رفت. زخم هایی که ظرف چند هفته به صورت خود به خود درمان می شوند نشان دهنده سرطان های دهانی نیستند و عفونی نیز نیستند. با این حال، آفت ها می توانند بسیار دردناک و ناراحت کننده باشند، مخصوصاً اگر تکرار شونده هستند. بسیاری افراد متوجه خواهند شد که با بالا رفتن سن آنها آفت زدن آنها نیز متوقف شده است.

خوب است بدانید که: در صورتی که آفت یا یک گروه از آفت ها ظرف یک هفته بهبود پیدا نکند، یا بیشتر از 3 هفته طول بکشد، فرد باید هر چه سریع تر برای تشخیص درست به پزشک مراجعه نماید. در برخی موارد، یک آفت مقاوم و ماندگار ممکن است نشان دهنده سرطان دهان باشد.

آیا سیگار کشیدن می تواند موجب بروز آفت دهانی شود؟

سیگار کشیدن می تواند موجب بدتر شدن آفت های دهانی شود. نیکوتین موجود در دود سیگار می تواند مقدار خونی که به دهان و لثه ها جریان پیدا می کند را کاهش دهد، که می تواند روند بهبود هر زخم، بریدگی، یا خراشی داخل دهان را کندتر کند. کند شدن روند بهبود به این معنا است که دوره دردناک طولانی تر خواهد شد و احتمال بروز عفونت بیشتر خواهد شد.

به طور همزمان، به نظر می رسد ممکن است سیگار کشیدن احتمال ایجاد زخم های دهانی را کاهش دهد، زیرا سطح سلول های اپیتلیال داخل دهان را سخت می کند. با این حال، کشیدن سیگار اثرات مضر متعدد دیگری روی بدن نیز دارد و باید از آن پرهیز شوند.

استوماتیت آفتی عود کننده (RAS) چیست؟

استوماتیت آفتی عود کننده (RAS) نامی است که به شرایط تجربه بروز مکرر آفت های دهانی اطلاق شده است. گرچه ممکن است تنها یک دوره استوماتیت آفتی وجود داشته باشد، اما دوره های مکرر نیز عادی هستند. دوره های استوماتیت آفتی عود کننده عموماً با فواصل زمانی چند ماهه تا چند روزه اتفاق می افتند و هر بار حدوداً بین 7 تا 10 روز ادامه دارد.

چه ارتباطی بین آفت دهان و سندروم بهجت وجود دارد؟

مشخصه ویژه سندروم بهجت التهاب در قسمت مختلف بدن است. برخی متخصصان سندروم را نوعی اختلال خود ایمنی تلقی می کنند و برخی دیگر اختلال خود التهابی. اختلالات خود التهابی مانند اختلالات خود ایمنی، با یک سیستم ایمنی بیش فعال بروز پیدا می کند که بافت های بدن را مورد حمله قرار می دهد و موجب بروز التهاب می شود. یکی از علائم متمایز کننده سندروم بهجت وجود آفت داخل حفره دهان، و نیز زخم روی دیگر بخش های بدن، از جمله اندام های تناسلی است، بعلاوه التهاب بخشی از چشم به نام یوئیت (التهاب مجموعه عنبیه، جسم مژگانی، و مشیمیه). گرچه آفت های دهانی یکی از علائم سندروم بهجت هستند، آنها شایع هستند، و سندروم بهجت نادر است. تنها تعداد اندکی از افرادی که آفت های دهانی را تجربه می کنند تحت تأثیر سندروم بهجت قرار می گیرند.

آفت پیچیده چیست؟

آفت پیچیده نامی است که به شرایط داشتن آفت های دهانی تقریباً ثابت دهانی یا آفت های تکرار شونده دهانی یا تناسلی بدون ابتلا به سندروم بهجت اطلاق می گردد. وقتی مشکوک به ابتلا به آفت های پیچیده هستید، برای تشخیص و درمان نیاز به توجهات پزشکی دارید.

آیا بیماری رفلاکس معده می تواند موجب بروز آفت دهان شود؟

بیماری رفلاکس معده، که عموماً تحت عنوان رفلاکس اسید معده نامیده می شود، شرایطی است که در آن اسید معده به داخل مری نشت می کند، و گرچه احتمال بروز آن کمتر است، اما ممکن است وارد حفره دهان نیز شود. در صورتی که اسید وارد دهان شود، GERD می تواند موجب فرسایش مینای دندان ها و ایجاد مزه اسید داخل دهان شود. آفت های دهانی می توانند گسترش پیدا کنند. GERD ممکن است منجر به ایجاد احساس سوزش گلو، و در برخی موارد التهاب گلو و مری نیز شود و زخم هایی ممکن است بوجود بیایند. اگر بیماری رفلاکس اسید معده منجر به بروز آفت دهان شود، به دلیل بالا آمدن اسید از معده، احتمال تشکیل آنها در عقب دهان، عقب زبان و پشت حلق بیشتر است.

آیا شیمی درمانی می تواند موجب بروز آفت دهان شود؟

آری. شیمی درمانی اغلب منجر به بروز آفت های دهانی می شود. شیمی درمانی می تواند منجر به بروز التهاب غشاء مخاطی گلو و دهان شود، که منجر به زخم های دهانی می شود. از نظر فنی، شرایط دردناک و زخم هایی که در نتیجه شیمی درمانی بوجود می آیند، در صورتی که داخل دهان بوجود بیایند تحت عنوان استوماتیت شناخته می شوند و ممکن است به موکوزیت مربوط باشند، شرایطی که منطقه بزرگتری از غشاء مخاطی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می دهد.

آیا هپاتیت C می تواند موجب بروز آفت دهان شود؟

آری. هپاتیت C یا درمان های آن گاهی اوقات می توانند منجر به بروز آفت های دهانی و دیگر مشکلات دهانی مانند پوسیدگی دندان ها یا دهان حساس شوند که به طور مثال می تواند روی تولید بزاق تأثیر بگذارد و باعث خشکی دهان شود. از آنجا که هپاتیت C یک شرایط پیچیده است، افرادی که هپاتیت C دارند باید در خصوص هر گونه نگرانی و قبل از آغاز برنامه درمان با تیم درمانی خود صحبت کنند.

آیا آفت دهان نشانه سرطان است؟

آفت های دهانی که برطرف نمی شوند می توانند نشانه سرطان دهان باشند. با این حال، تعداد اندکی از آفت های دهان نشانه سرطان هستند. آفت های دهانی که با سرطان همراه هستند عموماً به جای خوشه ای بودن به شکل تکی می باشند و بدون هیچ دلیل مشخصی ظاهر می شوند. اگر آفت دهان بیش از سه هفته ادامه داشته باشد، منجر به بروز علائمی می شود که فرد نمی تواند با آنها کنار بیاید، مانند عدم توانایی خوردن یا نوشیدن به اندازه کافی به دلیل درد و/ یا عدم پاسخ به درمان. در این صورت فرد باید به پزشک مراجعه کند.