ارتودنسی فانکشنال یکی از جذاب ترین شاخه های درمان ارتودنسی است که اکثر افراد با آن آشنایی ندارند. ارتودنسی فانکشنال نه تنها قادر به صاف کردن دندان ها است بلکه می تواند فک های بالا و پایین را به محل درست جابجا کند و ظاهر بهتری برای بیمار خلق کند. داشتن چانه تحلیل رفته و یا عقب، یا ناصاف بودن فک ها می تواند موجب تخریب بایت شود، و این منجر به بروز میگرن، درد شانه و گردن، سر گیجه، آپنه خواب، مشکلات شنوایی، اختلالات فکی- گیجگاهی، انسداد مجرای تنفسی فوقانی، و مشکلات ظاهری از نمای نیمرخ خواهد شد.

 

ارتودنسی فانکشنال به جای کشیدن دندان هایی که فشرده و نامرتب هستند، دندان ها را با روش متفاوتی صاف می کند، مانند وسیع کردن (افزایش عرض) فک به منظور ایجاد فضای کافی برای دندان ها. ابزارهای ارتودنسی روی فک های بالا و پایین قرار می گیرند تا عرض آن را افزایش دهند و نیمرخ متعادل تری برای فرد ایجاد نمایند، بعلاوه، سینوس ها را وسیع کنند تا آپنه خواب و مشکلات تنفسی اصلاح شوند. با استفاده از تکنیک هایی غیر از کشیدن دندان که با استفاده از ابزارهای وسیع کننده کام انجام می شوند، می توان به نتایج خوبی دست یافت. با این حال، این ابزارها متحرک نیستند و باید برای مدت زمان خاصی درون دهان قرار گیرند. هرچند برخی افراد با این ابزارها مشکل دارند اما نتایجی که در بر خواهند داشت ارزش تحمل اندکی ناراحتی را دارند.

تفاوت بین ارتودنسی فانکشنال و ارتودنسی معمولی

اکثر افراد اطلاعی از روش های مختلف صاف کردن دندان ها ندارند. بسیاری از دندانپزشک ها از ارتودنسی معمولی استفاده می کنند که همیشه مؤثر واقع نمی شوند. ارتودنسی فانکشنال تنها توسط ارتودنتیست ها برای صاف کردن دندان ها کج استفاده می شود. با این تفاسیر، تفاوت آنها در چیست؟

در ابتدا باید از تفاوت درمان های ارتودنسی و ارتوپدی اطلاعاتی داشته باشید. درمان ارتودنسی تنها قادر به جابجایی دندان ها است در حالی که درمان ارتوپدی به مشکلات استخوان می پردازد. در گذشته، ارتودنسی معمولی توسط همه ارتودنتیست ها برای درمان مشکلات دندان و فک استفاده می شده است. در اوایل دهه1980، روش اروپایی جدیدی برای صاف کردن دندان ها ابداع شد که تحت عنوان ارتودنسی فانکشنال شناخته شد و به تدریج به کل دنیا معرفی شد.

در این بخش قصد داریم به بیان تفاوت های ارتودنسی فانکشنال و سنتی بپردازیم، زیرا مفاهیم، روش ها، و نظریه های آنها متفاوت است و متعاقباً نتایج درمان آنها نیز متفاوت خواهد بود. ابزارهای معمولی و مرسوم از دوران نوجوانی قابل استفاده هستند، زیرا ارتودنتیست تا زمانی که تمام دندان های دائم بیرون بیایند صبر خواهد کرد. در صورت فشرده بودن دندان ها، در ارتودنسی معمولی با کشیدن دندان، مشکل بر طرف خواهد شد تا فضای کافی برای آنها ایجاد شود. پس از ایجاد فضا دندان ها صاف خواهند شد. 90% مواقع، چهار دندان دو پایه (پرمولر) کشیده می شوند تا فضای کافی ایجاد شود.

اما مشکل این روش این است که صورت صاف خواهد شد و از جذابیت آن کاسته خواهد شد و زمانی که فرد می خندد تنها 6 دندان جلوی او قابل مشاهده خواهند بود. دندان های اضافی نیز به سمت عقب جابجا خواهند شد تا جاهای خالی که در نتیجه کشیدن دندان بوجود آمده اند پر شوند، این می تواند منجر به اختلالات فکی- گیجگاهی (TMJ) و نیز مشکلات مجرای تنفسی شود. از سوی دیگر، ارتودنسی فانکشنال برای بیماران کم سن تر (از حدود 7 سالگی) قابل استفاده است. در حالی که بیمار هنوز در حال رشد است، درمان ارتودنسی موجب وسیع شدن قوس دندانی می شود و فضای کافی برای دندان های فشرده ایجاد خواهد کرد. با افزایش عرض کام، همه دندان های دائم جای کافی برای قرار گرفتن خواهند داشت. در واقع درمان ارتوپدی به جابجایی استخوان کمک خواهد کرد.

 

تا زمانی که قوس دندانی در حال عریض شدن است، وضعیت فک پایین نیز موازی فک بالا تغییر خواهد کرد. از آنجا که در این روش هیچ دندانی کشیده نمی شود، در افرادی که لبخند عریض تری دارند، مؤثرتر خواهد بود. بعلاوه، از آنجا که فک پایین رو به جلو حرکت می کند، اختلالات فکی- گیجگاهی نیز بهبود پیدا خواهند کرد. در آخرین مرحله از ارتودنسی فانکشنال، بریس های شفاف روی دندان های صاف قرار می گیرند، به همین دلیل در این روش، ارتودنسی و ارتوپدی برای درمان بیمار استفاده می شوند.

مزایای ارتودنسی فانکشنال

ارتودنسی فانکشنال از نظر زیبایی و نیز عملکردی، مزایای زیادی خواهد داشت:

• فرایند درمان شامل اصلاح ساختار صورت، صاف کردن فک، جابجایی دندان ها، اصلاح وضعیت سر و گردن، و نیز ماهیچه های همبند خواهد بود.
• لبخندی عریض تر خلق خواهد کرد و نمای نیمرخ صورت را بهبود خواهد بخشید.
• با بزرگ شدن بیمار، صورت تعادل بیشتری پیدا خواهد کرد.
• اختلالات فکی- گیجگاهی کاهش خواهند یافت.
• نتایج ثابت تری در بر خواهند داشت.
• نیاز به کشیدن دندان را کاهش خواهد داد.
• طی آن از ابزارهایی استفاده خواهد شد که کمتر از براکت ها قابل مشاهده هستند.
• اجازه می دهد بتوان برای ورزش کردن یا نواختن آلات موسیقی، ابزار را به راحتی از دهان خارج کرد.
• در سنین پایین آغاز می شود (3 تا 8 سالگی).

معایب ارتودنسی فانکشنال

گاهی اوقات، در مسائل دندانی ما دشمن خود هستیم. ارتودنسی فانکشنال نیاز به میزانی از همکاری و نظم شخصی بیمار دارد. مرحله بعدی ارتودنسی فانکشنال استفاده از ابزارهای متحرک است و اگر بیمار به طور نامنظم از آنها استفاده کند و بر اساس برنامه مشخص شده به ارتودنتیست مراجعه نکند، مؤثر واقع نخواهد شد و موفقیت درمان محدود خواهد شد.

بر اساس برخی منابع، انتخاب ارتودنسی فانکشنال تصمیمی جدی است. به شما کمک می کند روش درمان بهتر و مؤثرتر را تشخیص دهید (مهم نیست برای کودکان بکار برده می شود یا برای افراد  بزرگسال)، دندانپزشک باید نکات و توصیه های مهم را به شما گوشزد کند و به شما کمک کند مناسب ترین روش را انتخاب نمایید. به خاطر داشته باشید، ارتودنسی فانکشنال لبخندی عریض تر و زیباتر به شما خواهد بخشید.

 

ارتودنسی فانکشنال برای کودکان

درست مانند دیگر درمان های دندانپزشکی، هر چه درمان دندان های کج و بایت ناصاف زودتر شروع شود، مؤثرتر و محافظه کارانه تر خواهد بود. درمان کودکان را می توان از 6 تا 9 سال آغاز کرد و اولین ابزار را برای آنها استفاده کرد. در صورت لزوم، پس از بیرون آمدن دندان های دائم، می توان براکت ها را روی آنها قرار داد. درمان مشکلات ساختاری فک در کودکان، مال اکلوژن، یا مشکلات بایت در اوایل زندگی می تواند لبخندی زیبا و ماندگار در پی داشته باشد و از بروز مشکلات بیشتر در آینده پیشگیری نماید. اصلاح بایت، در حالی که رو به رشد است، می تواند خطر اختلالات فکی- گیجگاهی را کاهش دهد و مشکلات آپنه خواب را برطرف سازد. برای اکثر کودکان، ارتودنسی فانکشنال می تواند نیاز به براکت های ارتودنسی را برطرف سازد. با وسیع کردن کام از ابعاد مختلف، زمانی که دندان ها به تدریج جابجا می شوند، بایت کج و ناصاف اصلاح خواهد شد، در نتیجه تماس درستی با یکدیگر خواهند داشت.