چگونه ممکن است دندان عقل روی صاف بودن دیگر دندان ها تأثیرگذار باشد؟ آیا باید نگران بیرون آمدن دندان های عقل و جابجایی دیگر دندان ها بود؟ آیا کشیدن دندان های عقل ضروری است و چه زمانی باید این کار انجام شود؟ ارتودنتیست ها معمولاً با این پرسش های بیماران مواجه می شوند، مخصوصاً افرادی که به تازگی درمان ارتودنسی خود را به پایان رسانده اند و در شرف بیرون آمدن دندان های عقل خود هستند. در این مقاله قصد داریم به بحث راجع به این پرسش ها و نگرانی های همراه با این دندان ها و تأثیر آنها روی دیگر دندان ها بپردازیم و در انتها به شما پیشنهاد دهیم پیش از اقدام برای کشیدن آنها نزد دندانپزشک عمومی، حتماً با یک ارتودنتیست مشورت کنید، زیرا ممکن است نیاز به کشیدن نداشته باشند!

 

دندان عقل چیست؟

اکثر افراد بزرگسال به طور طبیعی چهار دندان عقل خواهند دارند، اما حدود 15 تا 20 درصد از افراد از این چهار دندان، هرگز حتی یک دندان هم نخواهند داشت. این دندان ها سومین و آخرین دندان های مولر (آسیاب بزرگ) هستند که در انتهای قوس های دندان بالا و پایین، درون لثه ها قرار گرفته اند. این دندان ها معمولاً در اواخر دهه دوم یا اوایل دهه سوم زندگی داخل دهان رشد می کنند. دندان های عقل معمولاً بدون هیچ مشکلی بیرون می آیند؛ با این حال، گاهی اوقات دندان عقل جای کافی برای درست بیرون آمدن ندارد و ممکن است به صورت “نهفته” یا “نیمه نهفته” بماند.

آیا بیرون آمدن دندان های عقل همیشه دردناک است؟

اگر بخواهیم کوتاه پاسخ دهیم، نه همیشه! در برخی افراد، دندان های عقل به درستی بیرون می آیند. هر چند ممکن است حین بیرون آمدن آنها از لثه ها درد خفیفی اطراف لثه های خود احساس کنند، اما بیرون آمدن آنها الزاماً همیشه دردناک نیست. در چنین مواردی، به ندرت ممکن است نیاز باشد فرد اقدام خاصی بکند. با این حال، همانطور که می دانید، برخی افراد تجربه های بسیار متفاوتی دارند!

 

به دلایل مختلفی ممکن است دندان های عقل هنگام بیرون آمدن دردناک و ناراحت کننده باشند. این مشکل می تواند ناشی از نبود جای کافی در دهان برای بیرون آمدن آنها باشد، به همین دلیل به دندان های مجاور فشار وارد می کنند و احتمالاً موجب جابجایی آنها می شوند. گاهی اوقات ممکن است این مشکل به این علت بروز پیدا کند که دندان سعی می کند به صورت یک طرفه بیرون بیاید یا گیر کند و به صورت نهفته پشت آخرین دندان باقی بماند. در این موارد، لثه ای که دندان عقل را پوشش داده است متورم و عفونی می شود، که ممکن است فک با منطقه اطراف گوش دردناک شوند.

 

آیا کشیدن دندان عقل ضروری است؟

هرچند این پرسش زیاد مطرح می شود، اما هیچ پاسخ مشخصی برای این پرسش وجود ندارد و به شدت و تکرار علائم شما بستگی دارد و نیز اینکه دندان های عقل به دیگر دندان ها فشار وارد می کنند یا خیر؟ مهم ترین دلایل برای کشیدن دندان های عقل عبارتند از:

• عفونت مکرر دندانی که تنها بخشی از آن بیرون آمده است و تمیز کردن کامل آن غیر ممکن است.
• احتمال آسیب به دندان های مولر سالم مجاور ناشی از بیرون آمدن دندان عقل.

بهترین راه برای اینکه ارتودنتیست بتواند تشخیص دهد دندان عقل به چه صورت در حال رشد است، گرفتن تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس از دهان است.

چه می شود اگر دندان عقل دردناک را نادیده بگیریم؟

اگر دندان عقل دردناک خود را نادیده بگیرید و به فکر درمان آن نباشید، ممکن است به یک عفونت جدی تر تبدیل شود. درد اطراف دندان عقل، و نیز درد در ناحیه فک، گوش، یا اطراف دهان همگی می توانند از علائم عفونت دندان عقل باشند. در صورتی که این عفونت درمان نشود، می تواند به مناطق اطراف منتشر شود. در موارد حاد درمان نشده، انتشار عفونت می تواند موجب تورم صورت شود و برای مجرای تنفسی مشکل آفرین باشد، یا حتی توانایی تنفس و بلع را با مشکل مواجه سازد، که یک موقعیت اورژانسی واقعی محسوب می شود.

ممکن است تمیز کردن صحیح دندان های عقل دشوار باشد و به طور کامل انجام نشود. از آنجا که در عقب دهان قرار گرفته اند بیشتر مستعد تجمع ذرات غذاها و پلاک دندان هستند که می توانند موجب بروز عفونت اطراف دندان شوند که در نهایت به پوسیدگی دندان و افزایش احتمال ایجاد کیست ختم می شود. علاوه بر تأثیر منفی که این عفونت روی خود دندان عقل دارد، می تواند سلامت بافت لثه و استخوان پیرامون آن و دندان های مجاور را نیز به خطر بیندازد.

 

آیا پس از اتمام درمان ارتودنسی، بیرون آمدن دندان عقل می تواند موجب جابجایی دندان ها شود؟

تنها یک پاسخ برای این پرسش وجود ندارد، زیرا هر مورد متفاوت است. زمانی که متوجه بیرون آمدن دندان عقل خود می شوید، باید به ارتودنتیست خود مراجعه کنید تا در صورت لزوم راجع به گزینه های درمان ارتودنسی صحبت کنید. ارتودنتیست می تواند نحوه بیرون آمدن دندان های عقل و تأثیر آنها روی دیگر دندان ها را مورد بررسی قرار دهد، از شما بخواهد از دندان ها و فک خود تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس تهیه کنید تا بتواند با قطعیت به شما بگوید آیا نیاز است کار دیگری انجام دهید یا خیر.

ارتودنتیست نهایت سعی خود را خواهد کرد تا همه دندان های شما که به تازگی صاف شده اند، پس از برداشتن براکت ها نیز به خوبی در جای خود باقی بمانند. به برخی بیماران توصیه می شود از ریتینر ثابت ارتودنسی استفاده کنند (یک تکه فلز ظریف که پشت دندان های جلو قرار می گیرد، بنابراین غیر قابل دیدن است)، برخی دیگر نیز ممکن است به استفاده طولانی مدت از ریتینرهای متحرک تشویق شوند.