بایگانی برچسب برای: ارتودنسی و پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی – بخش دوم

در مقاله قبل به معرفی مفهوم و جنبه های مختلف پوسیدگی دندان پرداختیم و در ادامه گفتیم رعایت بهداشت دهان و دندان ها در طول درمان ارتودنسی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله به عوامل خطرزایی می پردازیم که در طول درمان ارتودنسی دندان ها را تهدید می کنند و در ادامه راهکارهایی برای پیشگیری از بروز پوسیدگی در طول ارتودنسی ارائه خواهیم داد.

دندان های جلوی فک بالا و اولین دندان های مولر دائمی، بیشتر از سایر دندان ها مستعد دمینرالیزیشن هستند. سه مکانی که بیشتر از هر جای دیگری در معرض خطر دمینرالیزیشن هستند عبارتند از: منطقه های سرویکال (گردن یا طوق دندان)، منطقه های زیر بندهای بریس ارتودنسی، و مینای نزدیک براکت های چسبانده شده روی دندان ها.

این ضایعه های اولیه که در طول درمان ارتودنسی اتفاق می افتند از نظر بالینی به شکل حلقه های مات نسبتاً سفید یا خاکستری در کناره های پیوند بین سمان (چسب ارتودنسی) و مینای دندان، و عموماً در سطح لثه ها در پایه نیمه زیرین براکت ها ظاهر می شوند. در صورتی که از دست رفتن مواد معدنی سطح دندان ادامه پیدا کند، در پی آن، تشکیل بازگشت ناپذیر حفره های دندانی وجود خواهد داشت.

پیشگیری از خطرات پوسیدگی در طول درمان ارتودنسی

بیمارانی که از ابزارهای ارتودنسی استفاده می کنند باید به عنوان بیمارانی تلقی شوند که در معرض خطر بالای پوسیدگی دندان هستند، که لازم است قبل از درمان ارتودنسی، در طول آن، و نیز پس از آن، برای آنها راهکارهای پیشگیرانه اندیشیده شود.

قبل از درمان ارتودنسی

 

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی - بخش دوم

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی – بخش دوم

 

مشاوره حضوری

اولین کاری که باید انجام شود مصاحبه با بیمار است که باید انجام شود تا الگوهای رفتاری، عادات غذا خوردن بهداشت دندانی، و در صورت امکان، سوابق قرار گرفتن تحت فلوراید تراپی مشخص شوند. در مورد کودکان، در این جلسه باید میزان آمادگی خانواده و تمایل آنها برای کمک به موفقیت آمیز بودن درمان مورد بررسی قرار بگیرد، عامل ضروری که می تواند کیفیت بالای پیگیری درمان های مختلف ارائه شده را تضمین کند. این مصاحبه می تواند با معاینات دقیق و کامل و نیز گرفتن تصاویر رادیوگرافی دنبال شود.

معاینات بالینی

درست در ابتدای درمان ارتودنسی دندان ها باید وضعیتی داشته باشند که موجب تسهیل درمان ارتودنسی شوند و احتمالاً موجب بروز مشکلات موضعی نشوند که به اشتباه نتایج مستقیم خود درمان ارتودنسی تعبیر شوند. نقش دندانپزشک، خواه دندانپزشک عمومی یا دندانپزشک اطفال، انجام تحقیقات سیستمیک برای پی بردن به اختلالات و ناهنجاری های مشهود و غیر مشهود، و نیز بررسی کامل آنها است. در این گزارش دندانپزشکی باید موارد زیر ذکر شوند:

  • تعداد دندان هایی که وجود دارند، وجود ندارند، و درمان شده اند باید ذکر شود؛
  • همه ضایعات پوسیدگی که از نظر بالینی قابل مشاهده هستند و مشکلات و پیچیدگی های آنها باید ثبت شوند؛
  • هر گونه ناهنجاری های ساختاری که ممکن است منجر شوند قسمت های شکننده خاصی بوجود بیایند، باید شناسایی شوند.

گرفتن تصاویر رادیوگرافی

علاوه بر معاینات دندانی، بررسی دقیق، صحیح، و سیستمیک رادیوگرافیک باید انجام شوند. و باید اهداف زیر را داشته باشند:

  • میزان هر گونه ضایعه پوسیدگی و پیچیدگی های احتمالی آن را مشخص نماید.
  • بازگشت هر گونه ضایعه پوسیدگی زیر پر شدگی دندان در آن قابل مشاهده باشد.
  • بتوان با کمک آن روی پیشرفت درمان اپکسوژنزیس یا اپکسیفیکیشن نظارت داشت.

درمان های مراقبتی دندانی

پس از این معاینات، باید طرح درمان درست و مناسب ریخته شود تا درمان های مراقبتی دندانی مختلف مورد نیاز قبل از درمان ارتودنسی، آغاز شوند. آماده سازی دندان ها قبل از درمان ارتودنسی یکی از گام های ضروری است. ارتودنتیست باید شخصاً در این مرحله دخالت داشته باشد و در کنار دندانپزشک کودکان یا دندانپزشک عمومی اطمینان حاصل کند که همه تمهیدات پیشگیرانه اندیشیده شده اند و درمان های لازم انجام شده اند.

کارهای زیر باید انجام شوند:

  • درمان همه پوسیدگی ها
  • درمان همه مشکلات پالپ که در نتیجه پوسیدگی دندان ها بوجود آمده اند
  • ترمیم انسجام آناتومیک و عملکردی دندان ها برای حمایت از درمان ارتودنسی
  • سیل کردن پیشگیرانه فرو رفتگی ها و برجستگی های همه دندان های دائمی

آموزش و ایجاد انگیزه

قبل از اقدامات درمانی و پیشگیرانه، مهم ترین موضوع باید دادن توصیه های تغذیه ای باشد: بیمار باید راجع به پوساننده بودن غذاها و عادات بد غذایی مانند خوردن میان وعده به بیمار آگاهی داده شود تا یاد بگیرد نسبت به آنچه می خورد حساس باشد.

بعلاوه، ایجاد انگیزه و آگاهی در رابطه با بهداشت دهان و دندان ها، باید در طرح درمان مورد تأیید قرار گیرد. بیمار قبل از آغاز درمان باید سطح قابل قبولی از بهداشت دهان و دندان ها را رعایت کند، و انتظار می رود این سطح بهداشت را در طول درمان حفظ کند. قوانین بهداشتی باید یک عادت همیشگی باقی بمانند، و بیمار برای همیشه به آنها پایبند باشد.

در طول درمان ارتودنسی

توجه خاصی باید به انتخاب موادی شود که برای چسباندن ابزارهای ارتودنسی روی دندان ها استفاده می شوند، و همچنین پیشگیری های بر پایه فلوراید.

قرار دادن ابزار ارتودنسی روی دندان

توصیه می شود بندها خیلی نزدیک روی دندان ها قرار بگیرند، اما وقتی فشار و تأثیر جویدن بالا باشد، معمولاً این برای حفظ چسب دندانپزشکی کافی نیست. سمان (چسب های مخصوص ارتودنسی) گلاس آینومر سال ها مورد استفاده قرار گرفته است و راهکار خوبی برای این مشکل است. شکنندگی آن کمتر از اکسی فسفات است، قدرت چسبندگی آن به فلز و مینای دندان یکسان است و از آن فلوراید آزاد می شود، در نتیجه به حفاظت از دندان کمک می کند. استفاده از آن پیشرفت بزرگی در راستای کاهش چشمگیر دمینرالیزیشن زیر بندها است.

نتایج موفقیت آمیز درمان ارتودنسی نیز به کیفیت باندینگ (چسبیدن) براکت ها به دندان ها دارد. چسباندن براکت ها باید همیشه بعد از درمان سطوح amelar با درمان پیشگیرانه به منظور زدودن پلاک ها و دیگر جرم ها انجام شود. باندینگ قابل قبول با استفاده از ترکیب اسید فسفوریک رزین کامپوزیت بدست می آید. انتخاب موادی که برای چسباندن استفاده می شود باید هم برای بالا رفتن قدرت باندینگ و هم قدرت مراقبتی با دقت انجام شود. اغلب از رزین کامپوزیت استفاده می شود، اما مطالعات حاکی از این هستند که تشکیل پلاک های باکتریایی روی این رزین ها بیشتر از مینای دندان اتفاق می افتد، که می تواند موجب از بین رفتن مواد معدنی اطراف براکت ارتودنسی شود.

سمان گلاس آینومر نیز می توانند برای چسباندن براکت ها استفاده شوند: دندان ها قبل از آن نیاز به اچ کردن با اسید ندارند و پس از برداشته شدن براکت هیچ تغییری در سطح amelar ایجاد نمی شود. نتایج نشان می دهند وقتی سمان گلاس آینومر به عنوان چسب ارتودنسی استفاده می شود، کاهش چشمگیری در ضایعات پوسیدگی دندان ها مشاهده می شود. این مواد تعداد لکه های سفیدی که پس از برداشتن ابزار مشاهده می شوند را نیز کاهش می دهند.

پس از برداشته شدن براکت ها، کامپوزیت به جا مانده باید از روی دندان ها برداشته شود: اگر این کار انجام نشود، محل انباشته شدن پلاک های باکتریایی و جایی برای تشکیل پوسیدگی دندان ها خواهد شد.

 

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی – بخش اول

هدف درمان ارتونسی رسیدن به اکلوژن دندانی صحیح است، در عین حال که به طور همزمان تلاش می شود ظاهر و زیبایی بیمار بهبود پیدا کند. با این حال امروزه می دانیم که در طول درمان ارتودنسی اگر مراقبت های دقیق صورت نگیرند، خطر پوسیدگی دندان ها افزایش خواهد یافت، که می تواند به بیمار آسیب برسانند و موفقیت نتایج درمان را به خطر بیندازند. ایجاد ضایعات پوسیدگی در نتیجه درمان ارتودنسی می توانند نتیجه پاکسازی ناکافی پلاک های دندانی باشند که ابزارهای داخل دهان مانع انجام این کار می شوند.

به منظور پیشگیری از تأثیرات مضر پوسیدگی دندان ها، باید به طور دقیق بدانید این مشکل با چه خطراتی می تواند همراه باشد. بنابراین، عوامل خطر زای مربوط به هر بیمار باید قبل از آغاز درمان ارتودنسی مورد بررسی دقیق قرار بگیرند و در طول دوره درمان نیز تحت نظارت دقیق قرار داشته باشند تا بتوان از بروز یا پیشرفت آنها پیشگیری نمود.

در این مقاله قصد داریم به معرفی پوسیدگی دندان ها، عوامل خطر زای آنها در درمان ارتودنسی، و راهکارهایی برای پیشگیری از بروز آن قبل، در طول، و پس از درمان ارتودنسی بپردازیم.

عوامل اصلی پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان نتیجه در هم شکستن بافت های سخت دندان در نتیجه نفوذ باکتری به درون آنها و پیشرفت روند دمینرالیزیشن demineralization (از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان ها) موضعی است. پوسیدگی دندان ها می تواند در نتیجه عوامل مختلفی بروز پیدا کند. پوسیدگی ها تحت عمل همزمان چندین عامل شکل می گیرند:

 

 

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی – بخش اول

 

باکتری هایی که باعث پوسیدگی دندان میشوند

داخل دهان و پلاک های دندانی باکتری های متعددی وجود دارند. استرپتوکوک موتانس Streptococcus mutans اصلی ترین میکرو ارگانیسمی است که منجر به پوسیدگی دندان های انسان ها می شود. این باکتری از کربوهیدرات ها به عنوان ماده غذایی و منبع انرژی استفاده می کند، آنها را متابولیز می کند تا اسید لاکتیک تولید کند، که موجب پایین آمدن PH دهان و در نتیجه دمینرالیزیشن مینای دندان ها می شود. این اختلال عفونی گسترش پیدا می کند و به تدریج همه دندان ها را درگیر می سازد.

نقش غذا در گسترش پوسیدگی دندان ها

غذا در شکل گیری و گسترش پوسیدگی دندان ها نقش مهمی ایفا می کند. باکترهای پوساننده دندان ها می توانند داخل دهان دوام بیاورند و در آنجا تنها در صورتی عمل خواهند کرد که قند قابل تخمیر غذا پیدا کنند تا نیازهای متابولیک آنها را تأمین کند. ساکاروز معمول ترین کربوهیدرات غذا است. این ماده به طور طبیعی در اکثر میوه ها و سبزیجات وجود دارد، اما به دلخواه به بسیاری از محصولات غذایی افزوده می شود. از جمله عواملی که باید وجود داشته باشند تا غذا موجب پوسیدگی دندان ها شوند عبارتند از طول دوره زمانی شرایط پوساننده دندان، میزان قابلیت نگهدارندگی دهان، شکل فیزیکی غذا، انواع غلظت های کربوهیدرات های موجود، و عادات غذایی بیمار.

 

 

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی  – بخش اول

زمینه و زمان لازم برای فعالیت باکتری ها

آناتومی دندان ها می تواند یکی از عوامل خطر زای مربوط به میزبان باشد. قرار گیری نامناسب دندان ها در کنار یکدیگر می تواند محل مناسبی برای انباشته شدن پلاک و پوسیدگی دندان ها باشد. پوسیدگی دندان ها می تواند در برجستگی ها و فرو رفتگی های دندان های عقب دهان بروز پیدا کند، که می تواند قسمت های پر پیچ و خمی بوجود بیاورد که حتی نرم ترین فرچه های مسواک ها نیز قادر نیستند به آنها دسترسی داشته باشند.

بزاق دهان نیز نقش مهمی در روند پوسیدگی دندان ها ایفا می کند. عمل آن الزاماً ضد پوسیدگی دندان ها است، زیرا با عمل “شستشوی” مکانیکی خود می تواند ذرات غذا را پاکسازی کند، و با برخی ترکیبات خود می تواند به عنوان تأمین کننده مواد معدنی مینای دندان ها عمل کند. بنابراین، هر گونه تغییر در روند ترشح بزاق دهان می تواند زمینه را برای بروز پوسیدگی دندان ها فراهم کند.

مانند هر بیماری دیگری، پوسیدگی دندان ها نتیجه موازنه ناپایدار بین شدت عوامل پاتولوژیک که در بالا ذکر شدند، و واکنش مقاومتی بیولوژیک است. پوسیدگی دندان ها زمانی بروز می یابد که تعادل بین، از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان ها و تأمین مجدد آن، از بین برود. پوسیدگی دندان ها یک فرایند پویا است که روند پیشرفت آن در برخی بازه های زمانی ثابت است. روند پوسیدگی دندان ها به طور کلی در مراحل ابتدایی خود، در شرایط مطلوب، قابل بازگشت است، اما با رسیدن به مراحل پیشرفته خود، غیر قابل بازگشت خواهد بود.

 

 

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی

پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی  – بخش اول

درمان ارتودنسی و افزایش خطر پوسیدگی دندان ها

در کنار خطرات معمولی که برای پوسیدگی دندان ها وجود دارند، درمان های ارتودنسی نیز از جمله عوامل خطر زای اجتناب ناپذیر هستند. قرار گرفتن یک ابزار ثابت ارتودنسی داخل دهان می تواند منجر به تشکیل مقدار زیادی پلاک دندانی شود، زیرا رعایت بهداشت دهان و دندان ها بسیار دشوار خواهد شد، قدرت پاکسازی بزاق دهان کاهش خواهد یافت، و محیطی بوجود خواهد آورد که برای بروز پوسیدگی ها مناسب خواهد بود. قرار گرفتن ابزارهای ثابت ارتودنسی داخل دهان، با افزایش تعداد باکتری های پوساننده دندان، می تواند اکوسیستم دهان را تغییر دهد. این تغییرات تعادل بین روند از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان (demineralization) و تأمین مجدد آن (remineralization) را به هم می ریزد، در نتیجه خطر پوسیدگی دندان های بیمار افزایش خواهد یافت.

بعلاوه، درمان ارتودنسی بیشتر در دوران نوجوانی انجام می شود، زمانی که دندان های دائمی به تازگی بیرون آمده اند و بواسطه مینای جوان آنها، بیشتر مستعد پوسیدگی هستند. این باعث بالا رفتن خطر پوسیدگی دندان ها می شود، به همین دلیل درمان ارتودنسی در این سن بیشتر منجر به بروز پوسیدگی دندان ها می شود. این پوسیدگی ها می توانند داخل برجستگی ها و فرو رفتگی های دندان ها نفوذ کنند، که بیش از 60% از ضایعات پوسیدگی دندان ها را تشکیل می دهند. با این حال، ضایعات پوسیدگی ها می توانند روی سطوح صاف و صیقلی متمرکز شوند، و منجر به تشکیل ضایعات ناشی از دمینرالیزیشن، تحت عنوان “لکه های سفید رنگ” شوند.

 

در مقاله بعد به ادامه دیگر جوانب این مشکل، راه های پیشگیری از بروز و پیشرفت آن خواهیم پرداخت…