درد ناشی از درمان ارتودنسی
افراد اغلب اوقات درد درمان ارتودنسی را با ناراحتی ناشی از آن اشتباه می‌گیرند و قادر به تشخیص آنها از یکدیگر نیستند. درد عبارت است از حسی ناخوشایند و تجربه‌ای حسی که با آسیب واقعی به بافت همراه است. در حالی که ناراحتی عبارت است از حسی ناخوشایند و شرایطی آزاردهنده.
گاهی اوقات ممکن است این درد خفیف به حدی برای بیمار آزار دهنده باشد که باعث خواهد شد بیمار از پیگیری درمان صرفنظر نماید و بدون هیچ تلاشی برای بهبود روند درمان، به طور منظم از ابزارها استفاده نخواهد کرد. در حالی که با در میان گذاشتن این موضوع با ارتودنتیست، بیمار به سادگی قادر خواهد بود آن را کنترل نماید.
جابجایی دندان‌ها و درد
تنها 7 درصد از بیماران هیچ دردی احساس نخواهند کرد و تقریبا 99 درصد از کل بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی قرار می‌گیرند پس از اتصال بندها حسی ناخوشایند و آزاردهنده را تجربه خواهند کرد. کنترل درد یکی از اهداف اصلی درمان است، زیرا برخی مشکلات بایت و دندان‌ها با درد همراه هستند و هدف اصلی درمان ارتودنسی کاهش این گونه دردها است نه تشدید آنها.
جابجایی ارتودنتیک دندان‌ها و درد
دردی که بیمار در واکنش به فشارهای ناشی از درمان ارتودنسی تجربه می‌کند از نوع التهابی است، که در درجه‌ی اول ناشی از واکنش حسگرهای درد در بافت پیرامونی دندان است که به محرک فوری و نیز محرک‌های آتی واکنش نشان می‌دهند. سطح بالای فشار یا کشش می‌تواند باعث آسیب یا کمبود اکسیژن در غشای پریودنتال شود که طی یک فرایند التهابی، درون الیاف لیگامان، واسطه‌ای شیمیایی تولید می‌کند.
به نظر می‌رسد که طی نخستین مراحل درمان، زمانی که دندان‌ها در فواصل بیشتری جابجا می‌شوند درد بیشتری حس خواهد شد. سپس فواصل ایجاد درد، طول و شدت آن کاهش پیدا خواهد کرد. به تدریج درد کاهش پیدا می‌کند اما به طور کامل از بین نخواهد رفت که مربوط به ماهیت عمل ارتودنتیکی است که موجب تحریک بافت می‌شود. حداکثر شدت درد ظرف مدت حداقل 12 ساعت پس از کار گذاشتن ابزار ارتودنسی حس خواهد شد و حداکثر دو تا سه روز و در موارد نادر تا 15 روز ادامه خواهد داشت.
ارتودنتیست باید میزان تحمل درد بیمار را بررسی کند تا به همان میزان به دندان‌ها فشار وارد کند.
- فشار اندک ناشی از سیم‌های ارتودنسی حافظه دار و زنجیرها یا پاور چین‌های (power chains) الاستیکی، همراه با براکت‌های سلف لیگیت (self-ligating brackets) نیز می‌تواند شدت فشاری که به دندان وارد می‌شود، و در نتیجه دردی که بیمار احساس می‌کند را کاهش دهند.
درد ارتودنسی
- دو سوم از بیماران ارتودنتیک که برای نخستین مرتبه از الاستیک‌های بین فکی استفاده می‌کنند اندکی درد احساس خواهند کرد که باعث می‌شود بیمار پیش از غذا خوردن آن را خارج کند و گاهی فراموش کند مجددا آن را در جای خود قرار دهد.
درد ارتودنسی
- ارتودنتیست‌ها باید تماس‌های اولیه در حین بسته شدن دندان‌ها را به حداقل برسانند زیرا آسیبی که اینگونه برخوردها در پی دارند برای برخی بیماران درد زیادی ایجاد خواهد کرد.
- حین جویدن غذا درد افزایش پیدا خواهد کرد که باعث خواهد شد برخی بیماران عادات جویدن خود را تغییر دهند. توصیه‌ای که معمولا به این بیماران می‌شود این است که غذای نرم بخورند یا محتویات غذا را به قطعات کوچکتر برش دهند. از سوی دیگر، برخی ارتودنتیست‌ها نیز توصیه می‌کنند بیماران ارتودنسی باید طی چند ساعت نخست پس ار تنظیم سیم کمانی، به یک چیز نسبتا سفت مانند یک تکه پلاستیک گاز بزنند تا به عنوان مقاومت در برابر التهاب، سلول‌های بافت لثه‌ی اطراف دندان را تحریک کند.
درمان درد با استفاده از مسکن‌ها
درد ارتودنسی
یکی از ضروری‌ترین گام‌های اولیه این است که ارتودنتیست ارزیابی کلی از میزان دردی که بیمار، بویژه کودکان، حس می‌کنند داشته باشد. اطرافیان اغلب ممکن است توجهی به دردی که کودکان حس می‌کنند نداشته باشند زیرا کودکان قادر نیستند مانند بزرگسالان احساسات خود را به خوبی نشان دهند. اما ممکن است بیماران خردسال و نوجوان، دردی که تحمل می‌کنند را با عدم همکاری با ارتودنتیست و نیز عدم رعایت بهداشت دهان و دندان خود طی دوره‌ی درمان نشان دهند.
یکی از مطالعاتی که به مقایسه‌ی تاثیرگذاری مسکن‌های مختلف پرداخته بود، آنها را بر اساس میزان شدت دردی که قادر به تسکین آن هستند به این صورت دسته بندی کرده است:
|
دردهای خفیف تا متوسط |
سطح 1 |
پاراستامول (استامینوفن)، ضد التهاب‌های غیر استروئیدی، آسپرین |
|
دردهای متوسط تا شدید |
سطح 2 |
کدئین + استامینوفن
ترامادول + استامینوفن پودر اپیوم + استامینوفن |
| دردهای شدید تا غیر قابل تحمل | سطح 3 | مورفین، فنتانیل، بوپرنورفین، نالبوفین |
ارتودنتیست‌ها باید از شدت درد غیر قابل تشخیصی که بیمار از آن رنج می‌برد به عنوان راهنمایی برای درمان آن استفاده کنند، در حالی که با توجه به محل درد، سن بیمار، درمان‌های همزمان و نیز میزان اعتیادآور بودن مسکن، میزان تاثیرگذاری و میزان خطر را نیز مد نظر قرار دهند تا از عوارض جانبی احتمالی پیشگیری کنند. بعلاوه، باید دقت کنند که ممکن است افزایش دوز دارو موجب مسمومیت شود. به عبارت دیگر، باید فواید مسکن را در برابر عوارض جانبی آن بسنجد.
نتیجه گیری
دردی که بیمار با جابجایی ارتودنتیک دندان‌ها تجربه می‌کند می‌تواند حاد یا متوسط باشد که از جمله ویژگی‌های آن التهابی بودن آن است و در افارد مختلف متفاوت است. بنابراین، با تجویز مسکن مناسب می‌توان مانع خود درمانی بیمار شد. دسته بندی تجویز دارو بر اساس معیارهای زیر صورت خواهد گرفت:
- سن بیمار
- سلامت و سوابق پزشکی بیمار
- نوع تنظیماتی که در هر جلسه صورت می‌گیرد
- حساسیت بیمار به درد طبق ابراز شخصی بیمار در جلسه‌ی اول
با پیشگیری از بروز درد و نیز پیشگیری از وخامت آن در مراحل اولیه، ارتودنتیست قادر خواهد بود از تشدید ناراحتی ناشی از تنظیم مجدد ابزار ارتودنسی جلوگیری کند و روند درمان را به آرامی پیش ببرد. یکی از مهمترین وظایف درمانی ارتودنتیست این است که در خصوص ناراحتی‌های احتمالی یا دردی که ممکن است تجربه کنند به بیمار آگاهی دهد و به بیمار اطمینان دهد که این احساسات علائم آسیب شناسانه نیستند. مهم است که ارتودنتیست برای درک فرایند درمان و نیز چگونگی برخورد با درد و ناراحتی‌های همراه با آن به بیمار کمک کند. برای این منظور باید برای بیمار مسکن مناسب تجویز کند و رژیم غذایی مناسب و نیز چگونگی رعایت بهداشت دهان و دندان را برای او توضیح دهد.
