پری کرونیتPericoronitis  (که اوپرکولیت operculitis نیز نامیده می شود) شرایطی است شامل التهاب و تورم بافت نرمی که دندانی را در بر گرفته است که تا حدی رویش یافته است. رویش عبارت است از فرآیند رشد دندان که در آن دندان با “روییدن” از داخل لثه (بافت لثه) قابل مشاهده می شود. پری کرونیت ممکن است دندانی که هنوز در نیامده است را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

به بافت نرمی که دندانی را می پوشاند که به طور کامل رویش نیافته است “اپرکولوم operculum” گفته می شود. یکی از دلایلی که این ناحیه بافت نرم ممکن است به راحتی ملتهب شود این است که اغلب ذرات و بقایای غذا را جمع می کند و هنگام انجام کارهای بهداشتی دهان و دندان دسترسی به آن دشوار است. همانطور که ذرات غذا را جمع آوری می کند، این ناحیه تاریک و مرطوب محیط مناسبی را برای رشد باکتری ها فراهم می کند.

دندانی که اغلب تحت تأثیر پری کرونیت قرار می گیرد، یک سوم پایین یا سرس آخر از دندان های مولر است که دندان عقل نامیده می شوند. در واقع، نادر است که پری کرونیت دندان دیگری غیر از دندان عقل فک پایین را درگیر کند. پری کرونیت اغلب افراد را در اواخر دوره نوجوانی یا اوایل بزرگسالی تحت تأثیر قرار می دهد، زیرا زمانی است که معمولاً دندان های عقل فک پایین می رویند.

علائم پری کرونیت

علائم خفیف

علائم خفیف پری کرونیت ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• بافت لثه دردناک و متورم (نزدیک دندانی که تحت تأثیر قرار گرفته است)
• مشکل در گاز گرفتن (بدون برخورد به ناحیه متورم)
• ترشح چرک از ناحیه ملتهب
• طعم بد داخل دهان یا بوی نامطبوع

علائم شدید

علائم شدید پری کرونیت ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• مشکل در باز کردن دهان
• تورم صورت (در سمتی از صورت که دندان ملتهب روی آن قرار دارد)
• غدد لنفاوی متورم (که لنفادنیت lymphadenitis نامیده می شود)
• تب
• آنژین لودویگ Ludwig’s angina (عفونت باکتریایی نادر کف دهان که گاهی پس از عفونت دندان رخ می دهد)
• اسپاسم فک (گاهی اوقات تحت عنوان فک قفل شده شناخته می شود)

علائم شدید ممکن است حاکی از این باشند که تورم به گردن و گلو گسترش یافته است، این می تواند تنفس طبیعی را تحت تأثیر قرار دهد و باید به عنوان یک اورژانس پزشکی در نظر گرفته شود که احتمالاً می تواند توانایی بلع یا تنفس را مختل کند و می تواند تهدید کننده زندگی باشد. افرادی که علائم شدید پری کرونیت دارند باید فوراً با دندانپزشک یا یک پزشک دیگر تماس بگیرند.

علائم پری کرونیت با توجه به فراوانی و شدت آنها به سه دسته مختلف دسته بندی می شوند که عبارتند از:

• حاد- شامل باز شدن محدود دهان و علائم شدیدتر
• کمتر حاد- شدت کمتر علائم بدون ناراحتی در باز کردن دهان
• مزمن- شامل درد درجه پایین بدون علائم شدید

درمان پری کرونیت اغلب به سطح بیماری فرد (حاد، کمتر حاد یا مزمن) بستگی دارد.

علل و عوامل خطر زای پری کرونیت

افرادی که در معرض خطر بالاتر ابتلا به پری کرونیت قرار دارند عبارتند از:

• افراد در گروه سنی اوایل بزرگسالی یا اواخر نوجوانی
• داشتن دندان عقلی که هنوز بیرون نیامده است
• داشتن اپرکولوم توسعه یافته (فلپ اطراف دندان ها، که رشد باکتری ها را تشویق می کند)
• تجربه ترومای جویدن (آسیب به بافتی از دندان مقابل که تحت تأثیر قرار گرفته است)
• افرادی که بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند
• سیگار کشیدن (صرفنظر از تعداد سیگارهای کشیده شده در روز)
• داشتن شرایطی که به سیستم ایمنی فشار وارد می کند (مانند بهبودی ویروسی، خستگی شدید یا استرس عاطفی)
• باردار بودن

مطالعه

یک مطالعه در سال 2019، در یونان انجام شد، که هدف آن تعیین عوامل موثر بر شیوع پری کرونیت (از جمله عوامل اجتماعی و خطر، جمعیت شناسی و موارد دیگر) بود.

این مطالعه چندین عامل مرتبط با شیوع پری کرونیت را کشف کرد، از جمله:

• شیوع پری کرونیت 92/4 درصد از شرکت کنندگان 20 تا 25 ساله مطالعه بود.
• مشخص شد بهداشت دهان و دندان عامل بسیار مهمی در شیوع این بیماری بود.
• مشخص شد که افراد سیگاری بیشتر مستعد ابتلا به پری کرونیت هستند (اما دفعات سیگار کشیدن تأثیری نداشت).
• نوع مزمن پری کرونیت شایع ترین شکل این بیماری بود.

نویسندگان مطالعه نتیجه گرفتند: “به نظر می رسد که استفاده از دهانشویه همراه با دفعات کافی مسواک زدن، با کاهش آماری معنا دار بیماری [پریکرونیت] مرتبط باشد”.

تشخیص پری کرونیت

تشخیص پری کرونیت معمولاً توسط دندانپزشک و با انجام معاینه دهان انجام می شود و گاهی اوقات شامل گرفتن عکس تشخیصی رادیوگرافی دندان با اشعه ایکس (برای ارزیابی دندان عقلی که نروییده است) است.

درمان های پری کرونیت

درمان خانگی

گرچه چندین روش درمان خانگی وجود دارد که دندانپزشک ممکن است آنها را توصیه کند، درمان خانگی نباید جایگزین مداخلات تخصصی پزشکی شوند. دندانپزشک ممکن است روش های درمان خانگی را تجویز کند، از جمله:

• شستشو با آب نمک گرم (مخصوصاً بعد از صرف غذا برای زدودن مواد غذایی و مواد زائد)
• سیستم های شستشوی دهان (با استفاده از تجهیزات تجاری)
• بهداشت دقیق و منظم دهان و دندان (از جمله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن)
• مسکن های درد (مانند ایبوپروفن [ادویل] یا استامینوفن [تیلنول] یا دیگر مسکن های بدون نسخه که توسط دندانپزشک تجویز می شوند.)

توجه: از استفاده کمپرس گرم (که ممکن است تورم را افزایش دهد) خودداری کنید، بخصوص افرادی که علائم شدید پری کرونیت مانند تب یا تورم گردن یا صورت دارند .

درمان پزشکی

درمان پری کرونیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تمیز کردن دندان ها / شستشوی ذرات غذا و سایر مواد زائد از اطراف منطقه
• تجویز آنتی بیوتیک (خوراکی)
• یک دهانشویه ضد باکتری
• مسکن (ممکن است دندانپزشک مسکن های بدون نسخه یا داروهای تجویزی را تجویز کند)

هنگامی که عفونت برطرف شد، درمان بعدی به شدت و دسته علائم پری کرونیت (شامل دسته های حاد، کمتر حاد یا مزمن) بستگی دارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشاهده دندان برای حصول اطمینان از عدم بازگشت عفونت و رویش طبیعی دندان
• ارجاع به جراح فک و صورت برای بررسی نیاز به جراحی دهان
• کشیدن دندان عقل عفونی (اگر دندانپزشک یا جراح دهان تشخیص دهد که ممکن است به طور طبیعی نروید)
• کشیدن دندان های عقل هر دو فک پایین و بالا در سمتی که تحت تأثیر قرار گرفته است (برای جلوگیری از فرو رفتن دندان فک بالا به داخل لثه ملتهب فک پایین و ایجاد عفونت بعدی).
• انجام فرایند اوپرکولومoperculum (جراحی جزئی دهان برای برداشتن فلپ پوست از روی دندانی که تحت تأثیر قرار گرفته است).
• گاهی اوقات فلپ پس از برداشتن دوباره رشد می‌کند و عمل اپرکولوم باید مجدداً انجام شود.

مراقبت های بعد از جراحی ها

اگر دندان عقل کشیده شده باشد، معمولاً منجر به بهبودی کامل می شود و علائم پری کرونیت ممکن است در عرض یک تا دو هفته پس از جراحی کاهش یابند. درمان های بعدی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• ملاقات بعدی با دندانپزشک یا جراح دهان برای نظارت بر میزان بهبودی و سطح درد دندان، در صورت وجود.
• پایبندی اکید به دستورالعمل های مراقبت های بعدی در صورت کشیدن دندان عقل (مانند پرهیز از سیگار کشیدن، خوردن غذاهای نرم و غیره)
• درمان های خانگی (مانند دهانشویه های آنتی بیوتیک، داروهای مسکن بدون نسخه و غیره)
• رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان (از جمله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم)
• ترک سیگار (برای افرادی که سیگار می کشند)

پیشگیری از بروز پری کرونیت

مراقبت های پیشگیرانه و ویزیت های منظم دندانپزشکی ممکن است خطر ابتلا به پری کرونیت را کاهش دهند زیرا دندانپزشک می تواند دندان عقل شما را به دقت زیر نظر داشته باشد و قبل از اینکه عفونت رخ دهد، زمانی که به نظر نمی رسد دندان مولر سوم به طور طبیعی بروید، مداخله کند.

پاکسازی منظم دندان همچنین ممکن است به پیشگیری از پری کرونیت کمک کند زیرا آنها به تمیز نگه داشتن دندان ها و عاری نگهداشتن آنها از ذرات غذا و مواد زائد کمک می کند. پیشگیری از پری کرونیت ممکن است با اقدامات بهداشتی منظم دهان شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهانشویه آنتی بیوتیک امکان پذیر باشد؛ اما علیرغم چنین مداخلاتی، برخی افراد هنوز هم به این بیماری مبتلا می شوند.