هر کسی ممکن است در یک بازه زمانی در طول عمر خود یک سری عادات بد داشته باشد. همه این عادات بخشی از شخصیت هر فرد را تشکیل می دهند، اما می توانند واقعاً آسیب رسان باشند. وقتی عادات بد ما روی سلامت دهان ما تأثیر می گذارند، نتایج آن می تواند هم برای بدن و هم برای جیب ما فوق العاده دردناک باشند. با داشتن این موضوع در ذهن، به فهرستی از بدترین عاداتی رسیده ایم که در کودکانی که در سن رشد به سر می برند می توانند به دهان و دندان های آنها آسیب برسانند.

 

مکیدن انگشت

مکیدن انگشت یکی از شایع ترین عادات دوران کودکی است. کودکانی که مدت زمانی طولانی انگشت خود را می مکند، با خطر کج شدن دندان های دائمی مواجه هستند که به تازگی بیرون آمده اند. در صورتی که انگشت همیشه به دندان هایی که در حال بیرون آمدن هستند فشار وارد کند، می تواند باعث کج رشد کردن دندان ها و بروز مال اکلوژن شود. مال اکلوژن های اصلی به ترکیب فشاری مربوط می شوند که مستقیماً از سوی انگشت وارد می شود و موجب تغییر الگوهای فشار گونه ها و لب ها می شود. فشار گونه ها روی گوشه های دهان بیشترین فشار است. بواسطه انقباض ماهیچه های شیپوری در طول فرایند مکیدن، فشار ماهیچه های گونه به دندان های عقب فک بالا افزایش پیدا می کند و باعث می شود ماگزیلا شکل V به خود بگیرد.

 

تنفس دهانی

تنفس دهانی را می توان به سه دسته تقسیم نمود:

الف) انسدادی: کودکانی که حین فرو بردن هوا از راه مجرای بینی آنها وقفه ایجاد می شود.

ب) از روی عادت: این مشکل از روی عادت بروز پیدا می کند، هر چند اختلالات غیر عادی از بین رفته اند.

ج) آناتومیک: وقتی آناتومی لب های بالا و پایین کوتاه است، به شکلی که نمی توانند به خوبی و بدون تلاش بسته شوند.

کودکانی که عادت تنفس دهانی را دارند، معمولاً صورت باریکتری دارند، دندان های جلوی آنها رو به جلو و به سمت لب ها متمایل است، و لب ها به شکلی باز می شوند که لب بالا پشت دندان های پیشین فک پایین قرار می گیرند. به علت عدم تحریک طبیعی ماهیچه زبان، و نیز بواسطه وجود فشار شدید روی دندان های نیش و در منطقه دندان های مولر و در نتیجه انقباض ماهیچه های حلقوی دهان (orbicularis oris) و ماهیچه های شیپوری (buccinators ماهیچه های لپ)، قسمت باکال ماگزیلا (فک بالا)، منجر به تغییر شکل آن به V و افزایش ارتفاع پالاتال می شود. بنابراین، بر اساس برخی نظرات، تنفس دهانی از نظر بالینی منجر به کشیده و باریک شدن صورت می شود. وقتی این اتفاق دائماً تکرار شود، می تواند منجر به ناهنجاری هایی در دندان های جلوی فک بالا (جلو آمدگی) شود و بایت قدامی باز خواهد بود (اپن بایت).

 

فشردن زبان پشت دندان ها یا تانگ تراستینگ (Tongue thrusting)

عادت فشردن زبان پشت دندان ها می تواند ناشی از تغذیه نادرست از شیشه شیر باشد و معمولاً با دیگر عادات بد مانند مکیدن انگشت، جویدن لب، و جویدن ناخن همراه است. در صورتی که این اتفاق به صورت مکرر رخ دهد، می تواند منجر به بروز اپن بایت و اوربایت ناکامل و نیز قرار گیری نوک زبان جلوتر از حد طبیعی شود.

جویدن اشیاء

عادت جویدن اشیاء، که می تواند شامل موارد زیر باشد:

 

 

جویدن ناخن

عادت بد دهانی که در آن دندان های پیشین فک های بالا و پایین تحت فشار ناخن قرار می گیرد. این عادت در کودکانی که قبلاً عادت جویدن انگشت داشته اند شایع است. جویدن ناخن ریشه در استرس، تقلید از اعضای خانواده، وراثت، و تغییر عادت مکیدن انگشت دارد. زیر ناخن همیشه تمیز نیست که این، علاوه بر مشکلاتی که برای دندان ها بوجود می آورد می تواند باعث بیماری های عفونی شود. در برخی موارد عادت جویدن ناخن می تواند موجب ساییدگی دندان های جلوی فک پایین شود.

 

جویدن انگشت

عادت مکیدن انگشت در کودکان حدود سنین 1-2 سالگی اتفاق می افتد. اگر این عادت پیوسته تا سن 5 سالگی یا بیشتر ادامه داشته باشد می تواند منجر به ناهنجاری هایی در وضعیت دندان ها شود. انگشت ها دندان های جلوی فک بالا را رو به جلو، و فک پایین را رو به عقب فشار خواهند داد. به همین دلیل فک بالا برجسته به نظر می رسد.

 

براکسیسم

براکسیسم عادت بد ساییدن دندان های دو فک روی یکدیگر است که می تواند در کودکی و نیز در بزرگسالی بروز پیدا کند. معمولاً این عادت حین خواب اتفاق می افتد به همین دلیل فرد از عادت بد خود اطلاعی ندارد. براکسیسم در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد. براکسیسم می تواند موجب ساییدگی سطح دندان های هر دو فک، هم دندان های دائمی و هم دندان های شیری شود. لایه های مینای دندان (بیرونی ترین لایه دندان ها) که از سطح دندان ها محافظت می کنند، از بین می روند در نتیجه موجب بروز درد در دندان می شوند. وقتی این عادت ادامه پیدا می کند، می تواند منجر به آسیب به بافت های پریودنتال (بافتی که از دندان ها محافظت می کند)، مال اکلوژن، شکست دندان ها در نتیجه فشار بسیار زیاد و ناهنجاری در مفاصل فکی- گیجگاهی (مفاصلی که فک پایین را به استخوان متصل می کند) شود.

برای درمان این موارد، دندانپزشک ابزارهای خاصی می سازد که به طور ویژه طراحی شده اند و بر اساس دندان های بیمار ساخته می شوند. این ابزارها نایت گارد (محافظ دندان شبانه) نامیده می شوند و حین خواب مورد استفاده قرار می گیرند. این ابزار مانعی بین دندان های دو فک بالا و پایین بوجود می آورد. با استفاده از این ابزار می توانید مانع آسیب بیشتر به دندان ها شوید و به بیمار کمک کنید عادت بد خود را ترک کند. اگر قرار باشد به مهمترین علت بروز براکسیسم بپردازیم، مشورت با یک روانشناس یکی از کارهایی است که می تواند به از بین بردن این عادت کمک کند.