در دو مقاله قبل به بحث پوسیدگی دندان ها پرداختیم و گفتیم مهمترین هدف درمان ارتودنسی زیبایی بیشتر لبخند و دندان ها است، در حالی که اگر بهداشت دهان و دندان ها رعایت نشود و روی دندان ها لکه ایجا شود، نه تنها به زیبایی افزوده نمی شود، بلکه از زیبایی آنها کاسته نیز می شود. به همین دلیل لازم است از قبل تمهیدات لازم اندیشیده شوند. علاوه بر این گفتیم در طول درمان نیز لازم است کارهایی صورت گیرد که اولین کار به تخصص ارتودنتیست بستگی دارد. در این مقاله به ادامه این نکات می پردازیم.

 

بهداشت دهان و دندان ها

مراقبت های بالینی در طول هر درمان ارتودنسی ضروری است. حذف پلاک ها و ذرات غذا یکی از مهمترین الزامات رعایت بهداشت دهان و دندان است. نگرانی بابت بهداشت دهان و دندان ها باید دائمی باشد، نه تنها برای همه ارتودنتیست ها، بلکه برای بیماران: در طول دوره درمان بیمار باید علیرغم وجود ابزار با موفقیت سطح بهداشت دهان را رعایت کند.

آموزش دادن به بیمار برای حفظ دهان، و نیز رسیدگی و نظارت های ارتودنتیست ساده ترین راه برای درمان پیشگیرانه است که می تواند انجام شود. باید (با در نظر گرفتن سن بیمار، سطح اجتماعی- فرهنگی، و نیز ناتوانی های بیمار) روش درست مسواک زدن به بیمار آموزش داده شود. اگر بیمار نتواند با مسواک های معمولی این کارها را انجام دهد، مسواک های برقی به خوبی می توانند کمک کننده باشند و به طور کامل پلاک های دندانی را از بین ببرند.

مسواک زدن باید با خمیر دندان فلورایده انجام شود، زیرا مشخص شده است خمیر دندان های فلورایده خاصیت ضد پوسیدگی دارند.

پاکسازی و جرمگیری پلاک دندانی

علاوه بر بهداشت دهان در منزل، جرمگیری های پیشگیرانه تخصصی برای کاهش حجم باکتری های داخل دهان، افزایش تأثیرگذاری مسواک زدن و تسهیل پاکسازی توسط بیمار طراحی شده و انجام می شوند. جرمگیری یا پاکسازی تخصصی دندان ها، دو یا سه مرتبه در سال، می تواند به حفظ سلامت دندان ها کمک کند و تعداد پوسیدگی های دندان ها را کاهش دهد. این کار اجازه می دهد پاکسازی درست مناطقی که مسواک زدن آنها برای بیمار دشوار است، ممکن شود. سطوح کرونال دندان ها را می توان با استفاده از خمیرهای فلورایده با ذرات بیسار ریز، و کاپ یا برس پولیش الاستومر پولیش کرد تا مانع حفظ مکانیکی باکتری ها شد.

 

نظارت روی پوسیدگی ها

هر نوع ابزاری که استفاده می شود، حمله بافت سخت، وقتی اتفاق می افتد، با دمینرالیزیشن (از بین رفتن مواد معدنی) مینای دندان آغاز می شود. با ابزارهایی که نیاز به براکت دارند، این حملات می توانند از نزدیکی براکت های چسبانده شده روی دندان یا زیر بندها، زمانی آغاز شوند که پیوند از بین می رود و مایعات داخل دهان بین فلز و مینای دندان، جایی که پاکسازی درست غیر ممکن است، نفوذ می کند. بنابراین، پیوندهای بین دندان های عقب و بندها باید به طور منظم مورد بررسی قرار بگیرند تا از نفوذ بزاق جلوگیری شود. اگر هیچ شک و شبهه ای در مورد کیفیت سیل وجود داشته باشد، بندها باید برداشته شده و مجدداً قرار داده شوند.

 

سیل کردن فرو رفتگی ها و شکاف ها

فرو رفتگی ها و شیارهای روی دندان ها مستعد بروز پوسیدگی هستند. این قسمت های پر پیچ و خم را نمی توان به راحتی مسواک زد و اعمال موضعی فلوراید نیز تنها اندکی می تواند به محافظت از آن کمک کند. با سیل کردن شیارها و فرو رفتگی های تمام دندان های دائمی در حال رشد می توان از بروز پوسیدگی در آنها پیشگیری نمود: دندان های پرمولر، مخصوصاً دومین مولرهای دائمی که در طول درمان ارتودنسی بیرون می آیند.

هدف سیل کردن شیارها و فرو رفتگی ها از سمت اکلوزال دندان، کاهش حجم باکتریایی با صاف و صیقلی شدن اشکال فوق العاده مارپیچی است که برای تجمع ذرات غذا و باکتری ها مناسب هستند، در نتیجه پاکسازی آنها راحت تر خواهد شد.

 

فلوراید تراپی موضعی

سال هاست که بهترین عملکرد فلوراید به همگان ثابت شده است. یون های فلوراید دارای ویژگی پیشگیرانه و حفاظتی در برابر پوسیدگی ها دارند. علاوه بر این:

• با جلوگیری از فرایندهای برخی آنزیم ها، متابولیسم باکتری ها در پلاک های دندانی را تغییر می دهد.
• با فعالیت روی تشکیل فلورای (انبوهی از یک دسته موجودات زنده) باکتریایی و (یا) روی فعالیت های متابولیک میکرو ارگانیسم ها، مانع تولید اسیدها می شود.
• با ایجاد یک تأثیر معدنی سازی، مخصوصاً در غلظت های پایین، دمینرالیزیشن را کاهش می دهد و معدنی سازی مجدد ضایعات پوسیده اولیه را افزایش می دهد. در طول دوره های مکرر پایین آمدن PH محیط دهان، اعمال فلوراید روی لایه های سطحی مینای دندان آسان می شود.

مهم ترین تأثیر ضد پوسیدگی فلوراید موضعی شکل گیری کلسیم فلوراید است، که به داخل سطح سالم یا حفره های ریز ضایعات فعالی که هنوز به مرحله حفره پوسیدگی نرسیده اند نفوذ می کنند. وقتی سطوح زیرین دندان در معرض فلوراید قرار می گیرند، یون های فلوراید به سطح می چسبند و کریستال های کلسیم فلوراید را تشکیل می دهند. سپس می توانند به عنوان مخازنی عمل کنند که فلوراید می تواند از آنها آزاد شود.

هر چه فلورایدی که در روز نخست درمان اعمال می شود بیشتر باشد، ساختار کریستال های فلوراید کلسیم نیز بهتر شکل خواهد گرفت. به همین دلیل اعمال فلوراید یا فلوراید تراپی درست پس از اِچ کردن با اسید (نخستین مرحله چسباندن براکت ارتودنسی روی دندان) بسیار مهم است.

واکنش پیشگیرانه فلوراید به میزان غلظت آن، و نیز تعداد دفعاتی که روی دندان ها اعمال می شود بستگی دارد. تأثیرات موضعی فلوراید می توانند چند برابر شوند: هر چه دندان بیشتر در معرض فلوراید قرار بگیرد، بیشتر در برابر پوسیدگی مقاوم می شود . حتی با یک افزایش اندک در غلظت فلوراید موجود در بزاق و پلاک ها می توان با افزایش معدنی سازی، به خوبی از دندان در برابر پوسیدگی محافظت کرد. فلوراید می تواند به مدت 2 تا 6 ساعت، با غلظت 03/0- 1/0 داخل بزاق باقی بماند. بنابراین علاوه بر استفاده از خمیردندان های فلورایده، سطوح ضایعات نازکی که به تازگی شکل گرفته اند را می توان با اعمال موضعی وارنیش ها، ژل ها، یا محلول های فلورایده، در مراحل اولیه در طول درمان ارتودنسی درمان کرد تا معدنی سازی مجدد سطح مینای دندان تحریک شود.

 در مقاله بعد به این دسته از روش های اعمال فلوراید روی دندان ها و ضرورت مراجعات منظم به ارتودنتیست برای جلوگیری از پوسیدگی دندان خواهیم پرداخت…