لثه ها معمولاً صورتی رنگ هستند، اما گاهی اوقات لکه های سیاه یا قهوه ای تیره روی آنها بوجود می آید. چندین چیز ممکن است باعث بوجود آمدن این لکه ها شوند و اکثر آنها مضر نیستند. با این حال، گاهی اوقات، لکه های سیاه می توانند نشان دهنده یک بیماری جدی تر باشند. برای ایمن بودن، اگر متوجه بوجود آمدن لکه های تیره روی لثه های خود شدید، با پزشک خود صحبت کنید، بخصوص اگر آنها دردناک هستند یا اندازه، شکل یا رنگ آنها تغییر کرد.

درک شایع ترین علل لکه های سیاه روی لثه ها ممکن است به شما کمک کند تصمیم بگیرید که آیا به درمان فوری نیاز دارید یا صبر کنید تا آن را در قرار بعدی خود با دندانپزشک مطرح کنید.

علل ایجاد لکه های سیاه روی لثه ها

اگر متوجه لکه های سیاه روی لثه ها شدید، مطمئن شوید که آرامش خود را حفظ می کنید. گرچه مانند یک وضعیت ناخوشایند به نظر می رسد، اما رنگ سیاه روی لثه ها معمولاً به معنای یک مسئله جدی نیست. با این حال، نباید در مورد آن خیلی بی تفاوت باشید. لثه های سیاه می توانند نشان دهنده وجود مشکلات دندانی باشند که باید برطرف شوند.

دانستن علل وجود لکه های سیاه روی لثه ها به بیمار کمک می کند تا وضعیت خود را ارزیابی کند. در اینجا شایع ترین دلایل لثه های دارای لکه های سیاه رنگ که بیماران باید از آنها آگاه باشند، آورده شده اند.

کبودی لثه ها

مانند هر قسمت دیگری از بدن خود، می توانید به لثه های خود آسیب وارد کنید. زمین خوردن روی صورت، خوردن چیزی با لبه های تیز، و حتی مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن خیلی خشن می توانند باعث کبودی لثه های شما شوند. کبودی های روی لثه های شما معمولاً قرمز تیره یا بنفش هستند، اما می توانند قهوه ای تیره یا سیاه نیز باشند. همچنین علاوه بر کبودی، ممکن است مقداری خونریزی و درد جزئی نیز داشته باشید.

کبودی ها معمولاً به صورت خود به خود و بدون هیچ درمان دارویی بهبود می یابند. اگر ایجاد کبودی های بیشتری شروع شدند و نمی توانید به چیزی که ممکن است باعث بروز آنها شده باشد فکر کنید، ممکن است ترومبوسیتوپنی داشته باشید، وضعیتی که باعث می شود لخته شدن خون دشوار شود. علائم دیگر شامل خونریزی بینی و خونریزی لثه هستند. چندین عامل می توانند باعث ترومبوسیتوپنی شوند، بنابراین مهم است که با پزشک خود برای یافتن درمان مناسب کار کنید.

هماتوم رویشی

هنگامی که دندانی در حال بیرون آمدن است، می تواند باعث بوجود آمدن کیست پر از مایعی شود. گاهی اوقات مخلوط خون با مایع وجود دارد که می تواند باعث شود بنفش تیره یا سیاه به نظر برسد. هنگامی که درون کیست رویشی خون وجود دارد، هماتوم رویشی نامیده می شود. این معمولاً زمانی رخ می دهد که کیست رویشی در اثر ضربه یا زمین خوردن آسیب ببیند.

هماتوم های رویشی در کودکان، هم هنگام رویش دندان های شیری و هم هنگام رویش دندان های دائمی بسیار شایع هستند. معمولاً پس از بیرون آمدن دندان، آنها به صورت خود به خود از بین می روند. اگر دندان خود به خود بیرون نیاید، پزشک ممکن است کیست را با جراحی باز کند تا امکان بیرون آمدن دندان فراهم شود.

سیگار کشیدن

بیمارانی که از سیگار کشیدن لذت می برند باید بدانند که دود سیگار می تواند باعث تغییر رنگ لثه ها شود. این وضعیت به عنوان ملانوزیس ناشی از سیگار یا سیگاری smoker’s melanosis شناخته می شود.

این اتفاق دقیقاً چگونه رخ می دهد؟

بدن انسان دارای سلول های تخصصی به نام ملانوسیت melanocytes است. این سلول ها ملانین می سازند. نیکوتین موجود در تنباکو می تواند باعث شود ملانوسیت ها بیشتر از حد معمول ملانین تولید کنند. به همین دلیل است که بسیاری از افراد سیگاری لثه های سیاه دارند.

چگونه لثه های سیاه ناشی از سیگار کشیدن را برطرف کنیم؟ خب، این ساده است- ترک این عادت می تواند منجر به کاهش تغییر رنگ لثه شود. به عبارت دیگر، لکه های تیره رنگ روی لثه ها که در اثر سیگار کشیدن ایجاد می شوند، برگشت پذیر هستند.

لکه آمالگام

اگر یک حفره دندان پر شده باشد، ممکن است رسوب آمالگام روی لثه های شما باقی بماند و باعث بوجود آمدن لکه ای تیره رنگی شود. آمالگام ماده ای است که برای پر کردن دندان استفاده می شود. گاهی اوقات این ذرات در ناحیه اطراف ماده پرکننده قرار می گیرند و باعث ایجاد لکه در بافت نرم می شوند. پزشک شما معمولاً تنها با نگاه کردن به لکه آمالگام می تواند آن را تشخیص دهد.

لکه های ناشی از آمالگام قابل جابجایی نیستند، اما بی ضرر هستند و نیازی به درمان ندارند. برای جلوگیری از آنها، می توانید از دندانپزشک خود بخواهید دفعه بعد که پر کردن دندان را برای شما انجام می دهد، از رابر دم استفاده کند. این کار باعث مجزا ماندن دندان ها از لثه ها طی مراحل دندانپزشکی می شود و از ورود ذرات به بافت اطراف جلوگیری می کند.

ملانین

اگر بیمار متوجه لکه سیاه روی لثه ها شود، ممکن است به این دلیل باشد که بدن کمی بیشتر از حد معمول ملانین تولید می کند. البته این جای نگرانی نیست. با این حال، اگر لکه ها شروع به تغییر رنگ یا شکل کنند، بیمار باید با دندانپزشک خود مشورت کند.

مصرف برخی داروهای خاص

مصرف برخی داروها نیز می تواند باعث تغییر رنگ لثه های بیمار شود. به عنوان مثال، یکی از عوارض جانبی مینوسایکلین، دارویی که برای درمان آکنه و برخی عفونت ها مانند کلامیدیا chlamydia استفاده می شود، رنگدانه یا تغییر رنگ است. این رنگدانه گاهی ممکن است روی دندان ها ایجاد شود.

خال آبی Blue nevus

خال آبی یک خال بی ضرر است که گرد و یا صاف یا کمی برجسته است. خال های آبی می توانند سیاه یا آبی به نظر برسند و معمولاً مانند کک و مک روی لثه های شما به نظر می رسند.

هیچ کس مطمئن نیست که چه چیزی باعث ایجاد خال های آبی می شود، اما آنها اغلب زمانی که کودک یا نوجوان هستید ایجاد می شوند. آنها همچنین در زنان شایع تر هستند.

مانند لک ناشی از آمالگام، پزشک شما معمولاً می تواند خال آبی را تنها با نگاه کردن به آن تشخیص دهد. آنها معمولاً نیازی به درمان ندارند. با این حال، اگر شکل، رنگ یا اندازه آن شروع به تغییر کند، پزشک ممکن است بیوپسی (نمونه برداری) را انجام دهد، که شامل برداشتن یک تکه از خال برای آزمایش سرطان است.

ماکول ملانوتیک Melanotic macule

لکه های ملانوتیک لکه های بی ضرری هستند که شبیه کک و مک به نظر می رسند. آنها می توانند در قسمت های مختلف بدن شما، از جمله لثه ها ظاهر شوند. ماکول های ملانوتیک معمولاً بین 1 تا 8 میلی متر قطر دارند و باعث بوجود آمدن علائم دیگر نمی شوند.

پزشکان در مورد علل دقیق ماکول های ملانوتیک مطمئن نیستند، اما برخی از افراد با آنها متولد می شوند. برخی دیگر از آنها بعداً در طول زندگی گسترش می یابند. آنها همچنین می توانند نشانه ای از شرایط دیگر مانند بیماری آدیسون Addison’s disease یا سندرم پوتز جگرز Peutz-Jeghers syndrome باشند.

ماکول های ملانوتیک نیازی به درمان ندارند. در صورتی که شکل، رنگ یا اندازه آنها شروع به تغییر کند، پزشک شما ممکن است بیوپسی را برای آزمایش سرطان انجام دهد.

بیماری های دیگری که باعث ایجاد لکه های سیاه روی لثه ها می شوند

بیماری آدیسون

این بیماری غدد فوق کلیوی را تحت تأثیر قرار می دهد که هورمون های مختلفی می سازند. این اختلال از تولید این هورمون ها توسط غدد جلوگیری می کند. برخی از علائم این بیماری عبارتند از:

• خستگی
• کم اشتهایی
• کاهش وزن ناخواسته
• عضلات ضعیف شده
• احساس تشنگی بیشتر از حد معمول

اگر بیماری آدیسون درمان نشود، بیمار ممکن است دچار تیره شدن لثه ها و لب ها شود.

ژنژیویت زخم دهنده نکروزان حاد

ژنژیویت زخم دهنده نکروزی حاد Acute Necrotizing Ulcerative Gingivitis نوعی عفونت لثه است. برخی به آن دهان خندقی trench mouth می گویند. این ظرایط باعث بروز تب، درد لثه و بوی بد دهان می شود. این عفونت معمولاً باعث لثه های سیاه یا خاکستری رنگ می شود. لکه های تیره ناشی از لایه ای از بافت مرده هستند که روی لثه می ماند.

سندرم پوتز جگرز

سندرم پوتز جگرز یک بیماری ژنتیکی است که می تواند خطر ابتلا به پولیپ یا سرطان را افزایش دهد.

اولین علامتی که بیماران باید به آن توجه کنند ظهور کک و مک های آبی تیره یا قهوه ای تیره است. این کک و مک ها معمولاً روی پوست انگشتان دست و پا ظاهر می شوند، اما می توانند روی لثه ها نیز ظاهر شوند.

ملانوآکانتومای دهانی Oral melanoacanthoma

ملانوآکانتومای دهانی یک بیماری نادر است که باعث ایجاد لکه های تیره در قسمت های مختلف دهان از جمله لثه ها می شود. این لکه ها بی ضرر هستند و به نظر می رسد که در افراد جوان تر دیده می شوند.

علت ملانوآکانتومای دهانی ناشناخته است، اما به نظر می رسد که با آسیب های ناشی از جویدن یا اصطکاک در دهان همراه باشد. این لکه ها به درمان نیاز ندارند.

سرطان دهان

سرطان داخل دهان بعلاوه می تواند باعث سیاه شدن لثه ها شود. دیگر علائم همراه با سرطان دهان شامل زخم های باز، خونریزی غیر معمول و تورم داخل دهان هستند. همچنین ممکن است گلودرد مزمن داشته باشید یا متوجه تغییر در صدای خود شوید.

برای تعیین اینکه آیا یک لکه به دلیل سرطان ایجاد شده است یا خیر، پزشک شما نمونه برداری انجام خواهد داد. آنها همچنین ممکن است از تکنیک های تصویربرداری مختلف مانند سی تی اسکن یا اسکن PET استفاده کنند، تا ببینند آیا سرطان گسترش یافته است یا خیر.

اگر لکه سرطانی باشد، در صورتی که گسترش نیافته باشد، پزشک ممکن است آن را با جراحی بردارد. اگر گسترش یافته باشد، پرتو درمانی یا شیمی درمانی ممکن است به کشتن سلول های سرطانی کمک کند.

نوشیدن مقادیر زیاد الکل و استفاده از تنباکو بزرگترین عوامل خطر برای ابتلا به سرطان دهان هستند. برای کمک به پیشگیری از سرطان دهان در حد اعتدال الکل مصرف کنید و از مصرف دخانیات اجتناب کنید.

درمان لکه های سیاه روی لثه ها

خوب است که در اکثر موارد راهی برای درمان لثه های سیاه وجود دارد. با این حال، درمان به علت بستگی دارد. به عنوان مثال، شرایطی مانند عفونت های لثه یا بیماری آدیسون معمولاً به درمان با دارو نیاز دارند.

در مورد لکه های تیره ناشی از سیگار کشیدن، درمان نسبتاً ساده است- بیمار باید سیگار را ترک کند و لکه های تیره پس از مدتی ناپدید خواهند شد.

برای آن دسته از افراد بی حوصله، درمانی به نام سفید کردن لثه وجود دارد. از این روش برای روشن کردن رنگ لثه ها استفاده می شود. البته باید گفت که بلیچینگ می تواند به لثه ها آسیب برساند. به همین دلیل این درمان را فقط باید به دندانپزشکان معتبر سپرد.

سخن پایانی

لکه های سیاه روی لثه ها معمولاً بی ضرر هستند، اما گاهی اوقات می توانند نشانه مشکلات دندان درآوردن در کودکان یا سرطان دهان باشند. اگر متوجه لکه جدیدی روی لثه خود شدید، حتما در مورد آن به پزشک خود اطلاع دهید. حتی اگر لکه سرطانی نباشد، باید از نظر هر گونه تغییر شکل، اندازه یا رنگ کنترل شود.