چندین دهه است که از درمان ارتودنسی با کمک براکت ها برای صاف کردن دندان ها استفاده شده است. هر چند با کمک این درمان به راحتی می توان دندان ها را به جای درست خود سوق داد اما به خاطر داشته باشید اگر همین تکنیک های سنتی درمان ارتودنسی بر اساس اصول انجام نشوند و مراقبت های لازم به عمل نیایند، علاوه بر به جا ماندن علت اصلی کجی دندان ها، ممکن است حتی خطراتی نیز دندان ها را تهدید کنند، از جمله: آسیب به ریشه و مینای دندان و نیز بازگشت دندان ها به جای نخست، مگر آنکه بیمار در استفاده از ریتینر ثابت یا متحرک تعهد کافی داشته باشد.

 

بازگشت دندان ها به جای نخست

عدم ثبات دندان ها در طولانی مدت یکی از مشکلات شایعی است که در پی استفاده از روش های سنتی درمان ارتودنسی ممکن است بروز پیدا کند و در برخی موارد، اگر دندان ها در جای جدید خود تثبیت نشوند، ممکن است به جای اول باز گردند. تحقیقات حاکی از آن است، در صورتی که براکت های ارتودنسی با یا بدون کشیدن دندان استفاده شوند، تا 90 درصد احتمال بازگشت آنها به جای اول یا حتی بدتر شدن وضعیت دندان ها نسبت به قبل از درمان وجود خواهد داشت.

 

آسیب به مینای دندان

سطح دندان را مینای دندان پوشش داده است- پوشش معدنی محکمی که از دندان ها در برابر پوسیدگی محافظت می کند. زمانی که براکت ها روی دندان ها قرار می گیرند، طی یک فرایند شیمیایی به دندان ها متصل می شوند. سطح مینای دندان اچ می شود تا اتصال، استحکام بیشتری داشته باشد. از آنجا که براکت ها روی دندان ها قرار می گیرند، تمیز کردن دندان ها دشوار خواهد شد، به این معنا که ممکن است سطح مینای دندان اطراف براکت دچار پوسیدگی شود و روی آنها لکه و نقطه های سفید رنگی ایجاد شود. طی فرایند برداشتن بریس ها، ممکن است به سطح مینای دندان آسیب هایی وارد شود که برای همیشه باقی بمانند. در صورتی که دندان ها به درستی تمیز نشوند، یا تغذیه بیمار را غذاهای سفت و چسبناک یا غذاهای پر شکر تشکیل دهند، ممکن است مشکلاتی مانند بیماری های لثه، پوسیدگی دندان و نیز دی کلسیفیکاسیون (لکه های سفید یا رنگی روی دندان ها) بروز پیدا کنند.

آسیب به ریشه دندان

تحقیقات ثابت کرده اند که جابجایی ارتودنتیک دندان ها از طریق وارد آمدن فشار مستمر از سوی براکت ها، می تواند به ریشه دندان ها آسیب برساند. به این معنا که ممکن است بخشی از ریشه های دندان ها طی فرایند ارتودنسی تحلیل رود یا در واقع می توان گفت ریشه دندان کوتاه تر می شود. این اتفاق معمولاً هیچ پیامدی ندارد اما در برخی موارد ممکن است طول عمر دندان را تهدید کند یا حتی به مرور زمان تعدادی از دندان ها از دست بروند. ثابت شده است که استفاده از فشار متناوب و نیز ابزارهای متحرک کمترین آسیب را به ریشه های دندان ها وارد می کنند یا حتی ممکن است هیچ آسیبی در پی نداشته باشند.

به جا ماندن دندان ها در جای جدید برای همیشه

ریتینر ابزاری است که پس از برداشتن براکت های ارتودنسی برای توقف جابجایی دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که درمان های مرسوم ارتودنسی علل کج بودن دندان ها را بر طرف نمی سازند، تنها راه برای حصول اطمینان از اینکه دندان ها صاف باقی می مانند، چسباندن ریتینر ثابت روی دندان ها است. درمان های جدیدتر با استفاده از الاینرهای شفاف نیز مشکل بازگشت دندان ها به جای نخست را با خود دارند و پس از درمان با استفاده از آنها، باز هم نیاز است از ریتینرها استفاده شود.

 

دیگر عوارض ارتودنسی

دندانی که به علت ضربه خوردن یا وجود یک پر شدگی بزرگ، به آن آسیب وارد شده است، زمانی که با ابزارهای ارتودنسی جابجا می شود ممکن است به درمان اندودانتیک (درمان ریشه یا عصب کشی) نیاز داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است دندان پالپ (عصب) زنده ای نداشته باشد و لازم باشد برای جابجایی های ارتودنتیک، درمان اندودانتیک انجام شود. گاهی اوقات ممکن است بیماری که رشد فک او پیش از آغاز درمان روند طبیعی داشته است، در طول درمان این روند طبیعی رشد خود را ادامه ندهد. در صورتی که این رشد متناسب نباشد، رابطه بین فک بالا و فک پایین تغییر خواهد کرد و درمان های دیگر، و در برخی موارد جراحی، نیاز خواهد داشت. ناهماهنگی در رشد، روند بیولوژیکی است که از کنترل ارتودنتیست خارج است.

خطر بروز مشکل در مفاصل فکی- گیجگاهی، در قسمت های جلوی گوش نیز وجود دارد. درمان ارتودنسی می تواند موجب بهبود علائم اختلالات و دردهای فکی- گیجگاهی شود، اما نه در تمام موارد. در جابجایی دندان ها به جای درست، ممکن است مدتی در فک ها درد و ناراحتی وجود داشته باشد. کل دوره درمان ممکن است طولانی تر از زمانی شود که از ابتدا تخمین زده شده است. عدم رشد استخوان، عدم همکاری بیمار، شکسته شدن ابزارهای ارتودنسی، و عدم مراجعه منظم به ارتودنتیست، همگی عوامل مهمی هستند که می توانند موجب طولانی تر شدن دوره درمان و کاهش کیفیت نتایج درمان شوند.

نکته پایانی اینکه …

به طور کلی، با همکاری بیمار و آگاه بودن او از تمام جوانب، درمان ارتودنسی می تواند نتایج فوق العاده ای داشته باشد. باید بدانیدکه درمان ارتودنسی نیز مانند هر درمان دیگری می تواند خطراتی داشته باشد، که اغلب به ندرت آنقدر شدید هستند که بتوان مزایای آن را نادیده گرفت. با این حال، برای قرار گرفتن تحت درمان ارتودنسی بیمار باید تصمیم بگیرد سبک زندگی درست را انتخاب کند.