دیاستم به فاصله یا فضای بین دو دندان گفته می‌شود. ممکن است بین هر دو دندانی فاصله وجود داشته باشد، اما این فاصله غالبا بین دندان‌های قدامی فک بالا مشاهده می‌شود.

علل ایجاد فاصله بین دندان‌ها

فرنولا (اتصالات عضلانی) به بافت‌های نوارمانند کوچکی گفته می‌شود که ممکن است زیر زبان، درون گونه و نزدیک دندان‌های عقبی، یا زیر لب بالا وجود داشته باشند. هنگام رشد جنین در رحم، این بافت‌های نواری رشد برخی ساختارهای دهان را هدایت می‌کنند. با تولد نوزاد، فرنولا به نحوۀ قرار گرفتن دندان‌ها کمک می‌کند.

فرنومی که لب بالا را به لثۀ فک بالا متصل می‌کند فرنوم لبی-لثه‌ای فک بالا گفته می‌شود. اگر لب بالای خود را بلند کنید، به سادگی آن را لمس خواهید کرد. قرار گرفتن فرنوم لبی فک بالا در سطحی پایین‌تر ازحد معمول، شایع‌ترین علت ایجاد فاصله بین دندان‌های قدامی فک بالا می‌باشد. در این صورت، فرنوم آنقدر پایین به لثه متصل شده که دو دندان جلو را از یکدیگر دور نگه می‌دارد.

دیگر علل ایجاد فاصله بین دندان‌های قدامی عبارتند از:

• رشد طبیعی- معمولا زمانی که دندان‌ها برای نخستین بار درمی‌آیند دارای فواصلی هستند. اما رشد دندان نیش معمولا موجب بسته شدن این فواصل می‌شود.
• افتادن دندان‌ها- برخی کودکان در حالی متولد می‌شوند که به صورت مادرزادی یک یا دو دندان (در کودکی و بزرگسالی) را در استخوان فک خود ندارند، که باعث ایجاد فاصله می‌شود.
• دندان‌های اضافی- گاهی اوقات دندان اضافی در استخوان فک وجود دارد که از بیرون آمدن دندان‌های دیگر جلوگیری می‌کند و منجر به ایجاد فاصله می‌شود.
• دندان‌های کوچک- برخی کودکان ممکن است دندان‌های کوچکی داشته باشند که خود منجر به ایجاد فاصله می‌شود.
• فک‌های بزرگ- اندازۀ استخوان فک در برخی کودکان، در مقایسه با سایز دندان‌های آنها نسبتا بزرگ است.
• فرنوم زبانی: فرنوم زبانی فرنومی است که از کف دهان به انتهای زبان متصل می‌شود. در برخی موارد حادِ گره زبانی یا زبان گره خورده (شرایطی که حاصل فرنوم محدودکننده است و اجازه نمی‌دهد زبان آزادانه پشت لب‌ها حرکت کند)، ممکن است فرنوم منجر به ایجاد فاصله بین دندان‌های قدامی فک پایین شود.

بسته شدن خود به خود فاصلۀ بین دندان‌ها

در برخی موارد، فاصلۀ بین دندان‌های قدامی در فک بالا به صورت خود به خود بسته می‌شود.

وقتی دندان‌های کودک به تدریج بیرون می‌آیند (حدود شش تا نه ماهگی)، ممکن است دندان‌های قدامی فاصله داشته باشند و فرنوم در پایین به لثه متصل شده باشد. با یک ساله شدن کودک، ممکن است فرنوم کوتاه‌تر شده باشد، و دندان‌های بیشتری درآمده باشند که موجب بسته شدن این فاصله‌ شود. همانطور که در ابتدا گفته شد، فاصله‌های بین دندان‌های کودکان امری طبیعی است، فاصله‌های بین دندان‌های قدامی بزرگسالان نیز اغلب با رشد دندان‌های بیشتر، به صورت خود به خود بسته می‌شوند.

مشکلات مربوط به دندان‌های قدامی دارای فاصله

برخی مشکلات مربوط به دندان‌های قدامی فاصله‌دار عبارتند از:

• اعتماد به نفس: ممکن است برخی افراد احساس خجالت کنند و نخواهند بخندند
• بی‌نظمی دندان- وجود فاصلۀ زیاد بین دندان‌های قدامی ممکن است فضای کافی برای رشد دندان‌های مجاور باقی نگذارد. این امر می‌تواند برای بایت فرد مشکل ایجاد نماید.

درمان فاصلۀ بین دندان‌ها

ارتودنتیست دندانپزشکی است که به منظور کسب تخصص در تشخیص، پیشگیری و درمان مشکلات مربوط به بی‌نظمی دندان‌ها و فک‌ها مطالعات اضافی انجام داده است.

متخصص ارتودنسی در رابطه با گزینه‌های درمان با بیمار صحبت می‌کند. آنها باید بتوانند بیمار را راهنمایی کنند که آیا درمان ضرورت دارد و در این صورت، مناسب‌ترین سن آغار درمان چه زمانی است.

ممکن است گزینه‌های درمان شامل موارد زیر باشند:

• ونیرها- ونیر نوعی پوشش دندان است. اگر فاصله کم باشد؛ می‌توان از ونیرهایی که تنها اندکی عریض‌تر از دندان‌های طبیعی هستند برای پوشش دادن فاصلۀ دندان‌ها استفاده نمود. ونیرها به طور دائمی به سطح دندان‌ها متصل می‌شوند.

• ابزارهای متحرک- از قبیل روکش. این ابزار به نزدیک‌تر کردن دندان‌ها کمک می‌نماید.
• ابزارهای ثابت- از قبیل بریس‌ها. بریس‌ها روی دندان‌های قدامی ثابت می‌شوند و نوارهای کشی و سیم‌ها برای نزدیک کردن دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• جراحی فرنکتومی- فرنکتومی جراحی است که به منظور برداشتن فرنومی انجام می‌شود که بین دندان‌ها فاصله ایجاد نموده است. این روش معمولا پیش از آنکه فاصلۀ دندان‌ها با درمان ارتودنسی بسته شود انجام می‌شود.

نتیجه‌گیری

• فاصله بین دندان‌های کودکان امری طبیعی است.
• فاصله بین دندان‌های قدامی در افراد بزرگسال معمولا با رشد دندان‌های دیگر، به صورت خود به خود بسته می‌شود.
• متخصص سلامت دهان و دندان یا ارتودنتیست بایستی بتواند به افراد از سنین حدود 8 سال در خصوص نیاز به درمان مشاوره دهد.