در مقالات قبل برای شما گفتیم احتمال بروز پوسیدگی دندان ها در طول درمان ارتودنسی بسیار بالا است که باعث می شود هدف نهایی درمان که زیباتر کردن لبخند است از بین برود، به همین دلیل بیمار و ارتودنتیست باید همه تلاش خود را برای پیشگیری از بروز آن بکنند. در آخرین مطلبی که گفتیم راجع به فواید فلوراید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها صحبت کردیم. در این مقاله قصد داریم از روش ها و محصولات مختلفی بگوییم که به دندان ها کمک می کنند فلوراید آنها تأمین شود.

دهانشویه ها

استفاده از دهانشویه های فلورایده رایج ترین روشی است که به پیشگیری از پوسیدگی دندان ها و ایجاد حفره روی آنها کمک می کند. دهانشویه های فلورایده موجب کاهش دمینرالیزیشن (کاهش مواد معدنی دندان ها) می شوند و می توانند معدنی سازی مینای دندان ها را در قسمت های نزدیک بندها و براکت های ارتودنسی افزایش دهند. راه های مختلفی برای استفاده از دهانشویه های فلورایده وجود دارد. از آنها می توان به صورت های زیر استفاده کرد:

• در دوزهای پایین (05% NaF) با فواصل زمانی کمتر و تعداد دفعات بیشتر، یک یا دو مرتبه در ماه؛
• در دوزهای بالا (2% NaF)، یک مرتبه در هفته یا دو مرتبه در ماه.

کاهش حفره های دندانی 25- 30% است. در صورتی که دهانشویه های NaF (0.05%–225 ppmF) به مدت 1 دقیقه استفاده شوند می توانند سطح فلوراید داخل بزاق دهان را به مدت 2 تا 4 ساعت افزایش دهند.

 

 

ژل های فلورایده

در ژل های فلورایده غلظت فلوراید می تواند بین 10000 تا 20000 ppm باشد. این ژل ها معمولاً نمونه NaF هستند که به صورت اسیدی آماده شده اند، که برای تبادل یون ها فوق العاده است. میزان تأثیرگذاری آنها به این بستگی دارد که که منطقه ای که قرار است روی آن کار شود چقدر قابل دسترسی است: سطوح دهلیزی (سطوح خارجی کلیه دندان ها، چه قدامی و چه خلفی) و زبانی دندان ها به بهترین شکل محافظت می شوند. ژل هایی که غلظت فلوراید آنها بالا است، با استفاده از تری اعمال می شوند و توسط دندانپزشک و در جراحی های دندانی انجام می شود. توصیه می شود تری به مدت 4 دقیقه در جای خود باقی بماند؛ بیمار حداقل به مدت یک تا یک ساعت و نیم پس از اعمال ژل فلورایده باید از شستشوی دهان، خوردن و نوشیدن هر چیزی خودداری کند. دو مرتبه انجام این کار در طول سال توصیه می شود.

 

 

وارنیش فلوراید

وارنیش های فلوراید با اهداف پیشگیرانه اطراف براکت های سمان (چسبانده) شده استفاده می شوند تا تأثیر پوسانندگی پلاک های باکتریایی را در مکان های بسیار آسیب پذیر مانند سطوح پروکسیمال (سطوح بین دو دندان مجاور) و سرویکال (قسمت طوق یا گردن دندان) کاهش دهد. این درمان نیازی به همکاری بیمار ندارد. این وارنیش ها با این هدف ابداع شدند که برای مدت زمان طولانی (تا 12 ماه یا بیشتر) به سطح مینای دندان ها بچسبند و فلوراید خود را به آهستگی روی سطوح مینای دندان ها آزاد کنند تا زمانی که بیمار در مطب سپری می کند کاهش پیدا کند. وارنیش های فلوراید معمولاً دو مرتبه در سال روی منطقه خاصی اعمال می شوند که ضایعات اولیه روی سطوح صاف و صیقلی ایجاد شده اند. سه نوع وارنیشی که در حال حاضر در بازار وجود دارند عبارتند از:

• محافظ فلور Fluor Protector با فلوراید 1/0 درصد،
• دورافات Duraphat با فلوراید 2/2 درصد،
• بای فلوراید Bifluoride با فلوراید 5 درصد.

وارنیش های فلوراید باید در بیمارانی استفاده شوند که علاقه چندانی به برنامه های درمانی گسترده ندارند، از جمله درمان هایی که هر سه یا چهار ماه یک مرتبه، یا دو یا سه مرتبه در سال انجام می شوند. بنابراین، وارنیش ها به عنوان درمانی پیشگیرانه استفاده می شوند تا از دمینرالیزیشن (کاهش مواد معدنی) مینای دندان های اطراف براکت ها پیشگیری شود و موجب افزایش معدنی سازی مجدد ضایعات پوسیدگی و جلوگیری از بروز ضایعات بیشتر شود.

ترکیب وارنیش های فلوراید و کلرهگزیدین

کنترل با مواد آنتی میکروبیال در ترکیب با فلوراید، در بیماران پر خطر، می تواند نتایج فوق العاده ای داشته باشد. فلوراید و کلرهگزیدین ترکیبی قدرتمند تشکیل می دهند: فلوراید برای محافظت از بافت های سخت عمل می کند، در حالی که کلرهگزیدین پاتوژن های باکال (عوامل بیماری زای دهانی) موجود در بزاق و پلاک های دندانی را کاهش می دهد. وارنیش های آنتی باکتریال به صورت موضعی روی مناطق پر خطر اعمال می شوند، مانند ضایعات اولیه که باید پاکسازی شوند تا معدنی سازی مجدد مینای دندان ها ممکن شود. این مواد می توانند تعداد استرپتوکوک موتانس (Streptococcus mutans) موجود در پلاک های نزدیک ابزارهای ثابت را کاهش دهند. اعمال وارنیش بر پایه کلرهگزیدین به راحتی انجام می شود.

این ماده مانند رنگ با یک فرچه یا قلم مو روی دندان ها زده می شود و با یک جریان هوای ملایم روی سطح دندان خشک می شود. پس از اعمال وارنیش و قبل از خوردن یا آشامیدن هر چیزی، بیمار باید حداقل یک ساعت صبر کند. وارنیش های کلرهگزیدین نیز مانند ژل ها باید به صورت مکرر، دو یا سه مرتبه با فواصل چند روزه، و هر سه یا چهار ماه یک مرتبه اعمال شوند تا مؤثر واقع شوند. استفاده ترکیبی از وارنیش آنتی باکتریال و وارنیش فلوراید در جلوگیری از ضایعات پوسیدگی جدید تأثیر گذارتر هستند.