چرا از وسیع کننده استفاده می‌شود؟

وسیع کننده کام یک وسیله ارتودنسی است که برای پهنتر کردن فک و قوس دندانی استفاده می‌شود تا دندانها فضای بیشتری داشته باشند و بتوان آنها را صاف و همراستا کرد. علاوه بر وسیع کننده کام وسیله ‌های مشابهی برای پهن کردن فک پایین نیز وجود دارد. پهن کردن فکها و بزرگ کردن قوس دندانی یک درمان متداول‌تر ارتودنسی به شمار می‌آید. اگر چه استفاده از وسیع کننده در کودکان متداول است اما می‌توان از آن در بزرگسالان نیز در شرایطی استفاده کرد. با این حال استفاده از وسیع کننده در بزرگسالان  کمی ناراحتی بیشتری ایجاد می‌کند. مقدار اصلاح و سن بیمار تعیین ‌کننده طول دوره درمان با وسیع کننده است. بیمارانی که نمی‌خواهند چند ماه صرف فرآیند وسیع کردن کام نمایند، می‌توانند از جراحی فک برای بزرگ کردن قوس دندانی استفاده کنند.

استفاده از وسیع کننده معمولاً پیش از براکت برنامه ‌ریزی می‌شود تا فضای کافی برای صاف کردن دندان‌ها فراهم شود. اعتقاد بر این است که استفاده از وسیع کننده کام باید پیش از جهش رشد و یا در حین آن باشد. برای دستیابی به حداکثر تغییرات اسکلتی باید درمان در سنین بسیار پایین شروع شود. در صورتی که وسیع کننده کام پس از جهش رشد استفاده شود تغییرات دندانی بیشتری در مقایسه با تغییرات اسکلتی وجود خواهد داشت که منجر به زاویه دار شدن دندان‌ها می‌شود.

انواع وسیع کننده کام

به‌ طور کلی سه نوع وسیع کننده کام وجود دارد که عبارتند از وسیع کننده فوری کام، وسیع کننده تدریجی کام و وسیع کردن کام با ایمپلنت.

• وسیع کننده فوری کام

وسیع کننده فوری کام یا Rapid palatal expansion (به اختصار به آن RPE گفته می‌شود) روشی است که در آن هر روز نیم میلی متر تا یک میلی‌متر به فضای قوس دندانی اضافه می‌شود تا زمانی که کراس بایت عقب دهان اصلاح شود. برای تفکیک نتایج معمولاً وسیع کننده فوری سه تا شش ماه در دهان می‌ماند اما این زمان بسته به شرایط بیمار متفاوت است. به این دوره ، دوره شش ماهه حفظ نتایج گفته می‌شود که در آن استخوان جدید تولید شده و فاصله ایجاد شده در خط میانی کام را که توسط وسیع کننده ایجاد شده است،  پر می‌کند. برای پیشگیری از بازگشت نتایج باید نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر استفاده شود. وسیع کننده فوری ممکن است با پشتیبانی دندان‌ها، استخوان‌ها و یا هر دو باشد. وسیع کننده کام با پیچاندن پیچ وسط وسیله فعال شده و نیرو اعمال می‌کند.

 

• وسیع کننده تدریجی کام

وسیع کننده تدریجی با نرخ آهسته تری در مقایسه با وسیع کننده فوری ، فک را بزرگ می‌کند. در وسیع کننده تدریجی بیمار باید چهار مرتبه پیچ وسط بدنه وسیع کننده را بچرخاند تا یک میلی‌متر در هفته به فضای فک اضافه شود. در مدت 8 تا 10 هفته بعد نرخ پیچاندن پیچ باید به همین شکل ادامه پیدا کند. این بزرگ کردن تدریجی فک امکان تولید سلولهای استخوانی جدید و تغییرات دندانی به نسبت یک به یک را فراهم می‌سازد. بنابراین همان مقدار که استخوان فک بزرگ‌تر می‌شود تغییرات دندانی نیز ایجاد می‌شود در حالی که با وسیع کننده فوری در ابتدا بیشتر تغییرات اسکلتی ایجاد می‌کند.

وسیع کننده تدریجی درد کمتر ایجاد کرده و سازگاری بیشتری با فیزیولوژی بافت‌ها دارد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد فاصله بین دندانهای جلویی که در مدت استفاده از وسیع کننده فوری کام ایجاد می‌شود، در وسیع کننده تدریجی کام کمتر است چرا که هم‌زمان با بزرگ ‌شدن فک فیبرهای بین دندانی فرصت بستن فاصله را دارند.

• وسیع کردن کام بر پایه ایمپلنت

در وسیع کننده کام بر پایه ایمپلنت، نیرو مستقیماً به استخوان ماگزیلاری (فک بالا) وارد می‌شود در حالی که در روش‌های قبلی نیرو به دندان‌ها اعمال می‌شد. در این تکنیک دو تا چهار مینی ایمپلنت در سقف دهان جایگذاری می‌شوند تا از آنها به عنوان لنگر استفاده شود و وسیع کننده کام به آن منتشر شود. سپس از بیمار خواسته می‌شود تا دو هفته بیچ وسط بدنه وسیع کننده کام را مطابق رویکرد وسیع کننده فوری بپیچاند. اشکال این روش در تهاجمی بودن و احتمال عفونت است.

هنگامی که بیمار به سن بلوغ می‌رسد، دو نیمه کام (درز کام) به یکدیگر جوش می‌خورند و در وسط آن بسته می‌شود و فک ماگزیلاری به صورت یک تکه در می‌آید. در صورتی که بیمار دچار مشکل کوچک بودن فک بالا و قوس دندانی باشد، باید پیش از بلوغ از وسیع کننده کام استفاده نماید. با این حال در صورتی که بیمار به بلوغ رسیده باشد، می‌توان وسیع کننده کام را با عمل جراحی در درز میانه کام جای داد. برای این منظور ابتدا با عمل جراحی کام از وسط باز میشود و وسیله در جای خود قرار داده شود. پس از این که وسیله کاملاً جایگذاری شد خط میانی کام بسته می‌شود. سپس ارتودنتیست عمل را با اتصال حلقه فلزی وسیع کننده کام به دندان‌های آسیاب بزرگ تمام میکند.