بیماری لثه یا بیماری پریودنتال

گرچه ممکن است شما فکر کنید که بسیاری از موارد از دست رفتن دندان با بالا رفتن سن اجتناب ناپذیر است، اما در حقیقت امکان باقی ماندن تمام دندان ها تا پایان عمر وجود دارد. یکی از روش هایی که با آن می توانید به این هدف دست پیدا کنید پرهیز از بیماری پریودنتالperiodontal  (“peri”- اطراف؛ “odont”- دندان) است که در نتیجه حمله باکتری ها به بافت های اطراف دندان بروز پیدا می کند. متأسفانه، ممکن است شما حتی متوجه وجود بیماری لثه خود نشوید زیرا علائم و نشانه های آن همیشه به اندازه ای که برای دندانپرشکان مشهود هستند برای شما واضح نیستند.

تقریباً همه افرادی که بهداشت دهان و دندان های خود را به صورت ایده آل حفظ نمی کنند دچار ژنژیویت (التهاب لثه) می شوند. این عفونت باکتریایی لثه ها اگر درمان نشده باقی بماند می تواند از ژنژیویت gingivitis  (“gingival”- لثه؛ “itis”- التهاب) پیشرفت کند و به پریودنتیت تبدیل شود، که منجر به از دست رفتن استخوان اطراف دندان های شما می شود. با از دست رفتن بافت استخوان، بافت های لثه ها از دندان ها جدا می شوند و پاکت های کوچکی اطراف دندان ها تشکیل می دهند که فضایی بهتر برای زندگی کردن باکتری ها هستند- جایی که مسواک و نخ دندان قادر به دسترسی به آن نیستند. بیماری پریودنتال پیشرفت می کند و منجر به تحلیل بیشتر استخوان و در نهایت از دست رفتن دندان می شود. بخشی از این موضوع به ژنتیک مربوط می شود، به نظر می رسد بیماری پریودنتال بین اعضای یک خانواده شایع باشد.خبر خوب این است که بیماری پریودنتال می تواند کنترل شود، حتی در مراحل پیشرفته تر آن.

علائم و نشانه های بیماری پریودنتال

مهم است بدانید که ممکن است شما بیماری پریودنتال داشته باشید بدون آنکه هیچ علامت و نشانه مشهودی داشته باشید، مخصوصاً اگر سیگاری هستید (نیکوتین خونرسانی را کاهش می دهد و باعث پیشگیری از خونریزی و تورم بافت های لثه می شود). با این حال، هنوز هم چیزهای مهمی هستند که باید به دنبال آنها باشید:

• خونریزی لثه ها- برخی افراد فکر می کنند که وقتی لثه های آنها خونریزی دارند، تنها به این معناست که آنها محکم مسواک می زنند. گرچه مسواک زدن خیلی محکم برای لثه ها بد است، اما نباید باعث خونریزی شود. هر گونه خونریزی از لثه ها باید به عنوان علامت هشدار دهنده بیماری لثه تلقی شود.
• بوی بد دهان- انباشته شدن پلاک داخل فضای بین دندان ها بسیار ساده است، و شرایط ایده آل برای زندگی باکتری ها ایجاد می شود که بو، ترکیبات حاوی سولفور، تولید می کنند، که منجر به بروز بوی بد دهان می شوند.
• قرمزی یا تورم لثه ها- التهاب لثه ها معمولاً نخستین نشانه بیماری پریودنتال است.
• تحلیل لثه ها- در صورتی که متوجه شدید دندان های شما بلندتر از قبل به نظر می رسند، ممکن است به علت تحلیل رفتن بافت های لثه شما باشد (کنار رفتن از روی مینای دندان ها)، مقداری از ریشه دندان ها بدون پوشش باقی می ماند.
• حساسیت- در صورتی که تحلیل لثه وجود داشته باشد، ریشه بدون پوشش باقی مانده دندان ممکن است نسبت به گرما و سرما حساس شود.
• آبسه پریودنتال- باکتری ها می توانند درپاکت پریودنتال محبوس می شود و منطقه با چرک پر می شود، که متورم و دردناک می شود.
• لق شدن دندان ها- وقتی بیماری پریودنتال منجر به تحلیل استخوان شود، دندان ها می توانند لق شوند یا جابجا شوند. از دست رفتن دندان ها می توانند بروز پیدا کنند و در صورتی که در نتیجه فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر نیروی بایت زیادی به دندان های شما وارد شود، این مشکل می تواند تسریع پیدا کند.

گزینه های درمان

همه درمان های پریودنتال با ارزیابی تکنیک های بهداشتی دهان و دستور العمل هایی برای بهبود آنها آغاز می شوند، که به دنبال آن زدودن مکانیکی پلاک و هر گونه رسوب جرم (تارتار یا رسوب) انجام می شود که روی سطوح ریشه وجود دارند. این با تکنیک پاکسازی همراه می شود که تحت عنوان جرمگیری، تسطیح سطح ریشه یا دبریمان شناخته می شود که با استفاده از ابزارهای دستی و یا ابزارهای آلتراسونیک (دارای لرزش با فرکانس بالا) انجام می شود.

احتمالاً محصولات آنتی میکروبیال که به صورت موضعی اعمال می شوند و نیز آنتی بیوتیک ها در طول بخش های مختلف درمان پریودنتال توصیه می شوند تا به بهبود و کاهش عمق پاکت کمک کند، با این امید که نیاز به جراحی پریودنتال از بین برود. گاهی اوقات، ممکن است انجام فرایندهای جراحی برای از بین بردن پاکت های عمیق ضروری باشند که بین بافت لثه های ملتهب و دندان ها شکل می گیرند. انواع مختلف جراحی ها برای پرداختن به انواع مشکلات وجود دارد. و در بسیاری از موارد، ترکیبی از فرایندها در تلاش برای کاهش تعداد جراحی ها و نیز هزینه های درمان استفاده می شوند.

بیماری پریودنتال و سلامت عمومی شما

بیماری پریودنتال از دهان شما آغاز می شود اما در حقیقت با شرایط جدی تری مانند بیماری های قلبی عروقی، دیابت، و زایمان زودرس ارتباط دارد. تحقیقات حاکی از این هستند که دو مکانیزم قابل قبول برای اینکه چگونه بیماری لثه و این نگرانی های جدی پزشکی دیگر می توانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند: بیماری پریودنتال متوسط تا وخیم میزان التهاب سیستمیک را بالا می برد- یک مشخصه ویژه همه بیماری های التهابی مزمن. بعلاوه، همان دسته از باکتری ها که عموماً در پاکت های پریودنتال اطراف دندان بیمار یافت می شوند، در پلاک های عروق قلبی افراد مبتلا به بیماری های قلبی عروقی نیز یافت شده اند. بنابراین، ممکن است کاهش التهاب پریودنتال برای کاهش التهاب سیستمیک کمک کننده باشد.

راهکارهای پیشگیرانه

بهترین روش برای پیشگیری از بیماری پریودنتال هر روز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مؤثر دندان ها می باشد. چکاپ های منظم دندانی و پاکسازی های تخصصی هر سه یا چهار ماه یک مرتبه نیز بخش مهمی از حفظ سلامت پریودنتال می باشند؛ ابزارها و تکنیک هایی که برای این پاکسازی ها استفاده می شوند می توانند به قسمت هایی برسند که مسواک و نخ دندان نمی توانند.

علاوه بر این، ممکن است اشکال اولیه بیماری لثه با ارزیابی بافت های لثه های شما، هم به صورت چشمی و هم از طریق بررسی میزان پیوند آنها با دندان ها مشاهده شوند. و نیز با گرفتن عکس های رادیوگرافی با اشعه ایکس سلامت استخوانی که دندان های شما را حمایت می کند مشخص می شود.

گام های دیگری نیز وجود دارند که می توانند برداشته شوند: درست غذا خوردن، کاهش استرس در زندگی، و نیز تک عادات ناسالمی مانند سیگار کشیدن نیز می توانند حفظ سلامت دندان های شما در طول عمر را تضمین کنند.