هدف از استفاده دندان های مصنوعی احیاء عملکرد جویدن دندان ها و نیز زیبایی ظاهری آنها است. معمولاً دندان های مصنوعی زمانی لازم هستند که تاج دندان تحت تأثیر پوسیدگی قرار گرفته است، دندان با حجم زیادی سیلانت پوشش داده شده است، یا زمانی که دندان ها دچار ساییدگی شده اند یا از دست رفته اند.

این نوع دندان ها در اشکال مختلفی ارائه می شوند، از جمله:

دنچر یا دست دندان کامل

• از آنها برای جایگزینی همه دندان های از دست رفته (14 دندان) در یک قوس دندانی (بالا یا پایین) استفاده می شود.
• آنها بخش قابل توجهی از بافت لثه را پوشش می دهند. دست دندان های کامل برای قوس دندانی بالا، پلیت (کام یا سقف دهان) را نیز پوشش می دهند و روی آن قرار می گیرند.
• آنها توسط عمل مکیدن (که با انباشته شدن بزاق بین دنچرها و لثه بوجود می آید) در جای خود باقی می مانند.

پروتز پارسیل

• هر دو نوع پروتزهای پارسیل و کامل در لابراتوار و با استفاده از قالبی ساخته می شوند که از دندان های بیمار گرفته شده است.
• پروتزهای پارسیل (یا همان پروتزهای دندانی متحرک) توسط گیره یا با اتصالات دقیقی در جای خود باقی می مانند که به دندان های سالم اطراف متصل می شوند.
• آنها جایگزین یک یا چند دندان می شوند و در طول شب یا برای پاکسازی باید از دهان خارج شوند.
• زمانی از آنها استفاده می شود که دندان های مجاور آنقدر قوی نیستند که تحمل نگه داشتن بریج ها را داشته باشند، یا زمانی که تعدادی از دندان ها از دست رفته باشند.

دقت و ظرافت در ساخت دندان مصنوعی

برای مشخص نمودن محل این نوع دندان های مصنوعی، حرکات فک حین ادای حروف مختلف (حرکت رو به جلو و طرفین) بررسی می شود. این باعث می شود دندان مصنوعی ثبات فوق العاده ای داشته باشد و در حین جویدن به خوبی در جای خود باقی بماند.

انواع پروتز دندانی

پروتزهای مصنوعی با استفاده از یک آرتیکولاتور روی لثه سوار می شوند. آرتیکولاتور ابزاری است که حرکات فک و دهان را تقلید می کند و پروتزهای فک های بالا و پایین را حمایت می کند. بسته به نوع آرتیکولاتوری که دندانپزشک استفاده می کند، پروتزهای مصنوعی می توانند به چند دسته تقسیم شوند:

پروتزهای مصنوعی مرکزی (استاندارد)

در مورد پروتزهایی که در وسط دهان قرار می گیرند، دندان های مصنوعی با استفاده از آرتیکولاتوری به نام “آکلودر” روی لثه سوار می شوند. این ابزار حرکت باز و بسته کردن دهان را شبیه سازی می کند اما حرکات چانه به طرفین را ایجاد نمی کند.

تنظیم موقعیت دندان ها روی یک ابزار غیر قابل تنظیم صورت می گیرد و بر اساس میانگین فیزیولوژیکال برای عموم مردم است. این نوع پروتزها به اندازه دندان های مصنوعی نیمه دقیق متناسب با لثه نیستند اما این مزیت را دارند که مقرون به صرفه هستند. علاوه بر این، این نوع دندان های مصنوعی می توانند برای افرادی خیلی مناسب باشند که به تازگی دندان های خود را از دست داده اند زیرا هنوز مقدار لثه آنقدر کافی است که اجازه دهد دنچر به خوبی در جای خود تثبیت شود.

پروتز مصنوعی با پایه نرم

به مرور زمان استخوان فک تحلیل می رود، مخصوصاً استخوان فک پایین. در نتیجه، استحکام پروتز کمتر و کمتر می شود و می تواند به لثه ها آسیب برساند یا موجب ناراحتی شود. در صورتی که کاشت ایمپلنت و قرارگیری پروتز روی آن ممکن نباشد، پایه نرم می تواند ترکیب خوبی ارائه دهد. این تکنیک شامل کاربرد دائمی یک ضربه گیر (لایه سیلیکونی) داخل پروتز مصنوعی است. پایه نرم سطح متخلخلی دارد، بنابراین به خوبی به لثه ها می چسبد و باعث افزایش راحتی و ثبات پروتز مصنوعی می شود.

این ابزار هنوز هم نیاز به تنظیمات دوره ای دارد زیرا مانع تغییر و آتروفی استخوان زیرین به مرور زمان نخواهد شد. پایه نرم پس از 2 تا 3 سال استفاده باید تغییر داده شود. بعلاوه، پاکسازی پروتزهای مصنوعی که پایه نرم دارند دشوارتر است و نگهداری دقیق نیاز دارند.

پروتز دندانی با پایه فلزی

پایه فلزی این نوع پروتزها از کبالت کرومونیوم ساخته و شکل داده می شود تا با انحناهای پلیت (کام یا سقف دهان) مطابقت داشته، راحت باشد، با بافت زیر خود تناسب خوبی داشته باشد، و بدون هیچ خطری در دهان باقی بماند. این نوع پروتز در یک لابراتوار تخصصی ساخته می شود.

مزایا:

• محکم تر و با دوام تر از پروتزهایی هستند که به طور کامل از آکریلیک ساخته شده اند (به عنوان مثال برای بیمارانی توصیه می شوند که براکسیسم دارند، پروتز مصنوعی فک کامل دارند که روی یک قوس دندانی قرار می گیرد، و بیمارانی که مهارت ندارند و حین دستکاری احتمال بیرون پریدن پروتز وجود دارد).
• ظریف تر (سه مرتبه ظریف تر از آکریلیک هستند)، بنابراین راحت تر هستند و حرف زدن را تسهیل می سازند.
• ابعاد آنها به مرور زمان تغییر نمی کند.
• انتقال دمای بهتر، بنابراین بیمار متوجه تفاوت دما خواهد شد.

معایب:

• این نوع پروتزها امکان پر کردن مجدد را نمی دهند.
• هزینه پروتزهای آکریلی بالا است.
• برای قسمت هایی که فلز با غشاء مخاطی در تماس است، امکان آستردوزی مجدد وجود ندارد.
• در پروتزهایی که پایه آنها فلزی است، با قدرتی کمتر از دست دندان های کامل می توان آنها را مکید.
• چارچوب فلزی می تواند قابل مشاهده باشد و زیبایی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.

 

دندان های مصنوعی از جنس پرسلاین یا آکریلیک

دندان های پروتز مصنوعی می توانند از پرسلاین یا آکریلیک ساخته شوند. چندین سال پیش، آنها تقریباً همیشه از پرسلاین ساخته می شدند، اما اکنون همه می دانند بهتر است از آکریلیک ساخته شوند. زیرا:

• دندان های پرسلاینی محکم تر از دندان های طبیعی هستند، بنابراین می توانند موجب ساییده شدن دندان های طبیعی شوند که پیوسته با آنها در تماس هستند (از جمله، دست دندان های کاملی که با دندان های طبیعی قوس دندانی روبرو برخورد پیدا می کنند).
• حتی در صورت عدم وجود دندان های طبیعی، تماس دو دست دندان کامل قوس دندانی بالا و پایین با دندان های پرسلاینی می تواند موجب حذف لرزش هایی شود که می توانند برای لثه ها و استخوان فک مضر باشند.
• دندان های پرسلاینی کمتر از دندان های آکریلیکی به خوبی به دندان های دیگر باند (متصل) می شوند. به مرور زمان، بزاق می تواند بین دندان های پرسلاینی و اجزاء آکریلیکی نفوذ کند که آنها را حمایت می کنند، و یک حلقه تیره رنگ ایجاد نماید که تمیز کردن آن غیر ممکن خواهد بود. بعلاوه، دندان های پرسلاینی در نهایت ضعیف خواهند شد و از اجزاء آکریلیکی جدا خواهند شد.
• دندان های پرسلاینی از دندان های آکریلیکی شکننده تر و آسیب پذیرتر هستند.

بنابراین، دندان های آکریلیکی گزینه هایی بهتر برای حفظ دندان های باقی مانده و پرهیز از تحلیل زود هنگام لثه هستند. آنها می توانند در برابر شکستن مقاومت کنند، مانند دندان های طبیعی به نظر برسند و دوباره پولیش شوند تا لکه های روی آنها زدوده شود و درخشندگی آنها احیاء شود.

 

دست دندان های کامل فوری

این نوع دندان های مصنوعی در یک روز، و بلافاصله پس از کشیدن دندان ها داخل دهان قرار داده می شوند، که مانع شرمنده شدن فرد از حضور در جامعه بدون دندان می شود. بنابراین، دندان های مصنوعی فوری از قالب دندان های اصلی بیمار ساخته می شوند، قبل از آنکه آنها کشیده شوند.

مزایا:

• از آنجا که این پروتزهای مصنوعی از روی دندان های طبیعی طراحی و ساخته شده اند که هنوز داخل دهان هستند، بازسازی شکل، رنگ، و طرح آنها راحت تر است.
• از آنجا که این نوع پروتزها بلافاصله پس از کشیدن دندان ها کار گذاشته می شوند، مانند بانداژ عمل می کنند و از بافت ها محافظت می کنند و خونریزی را محدود می کنند.
• اگر بلافاصله پس از کشیدن دندان ها از پروتز استفاده کنید عادت کردن به آن راحت تر از زمانی است که مدتی را بدون دندان سپری می کنید در حالی که منتظر دریافت پروتز نهایی هستید.
• علاوه بر این، پروتزهای مصنوعی کمک می کنند توانایی جویدن حفظ شود و تحریف شکل صورت به کمترین میزان خود برسد، اتفاقی که با کشیدن دندان ها رخ می دهد.

معایب:

• پروتزهای فوری به تنظیمات مکرر (چندین مرتبه مراجعه به دندانپزشک برای تنظیم موقت) نیاز دارند؛
• پس از بهبود بافت نرم و باریک شدن استخوان زیر آن (3 تا 6 ماه پس از کشیدن دندان) باید یک تنظیم دائمی روی پروتز فوری انجام شود یا باید پروتز جدیدی ساخته شود.

دقت کنید: در صورتی که پس از دوره بهبود پروتز جدیدی برای شما ساخته شود، می توانید پروتز فوری خود را به عنوان پروتز تعویضی نگه دارید، که در صورت شکسته شدن، گم شدن، یا نیاز به ترمیم و تعمیر پروتز اصلی شما، بسیار کاربردی است.

مزایای پروتزهای مصنوعی فوری کدامند؟

• محافظت بهتر از بافت های داخل دهان؛
• کاهش خونریزی؛
• بهبود یکدست لثه ها؛
• کمک به حرف زدن و غذا خوردن بهتر.

معایب پروتزهای مصنوعی فوری کدامند؟

در طول دوره بهبود لثه ها، این امکان وجود دارد که پروتز خیلی بزرگ یا بی ثبات باشد. سپس لازم است به دندانساز یا دندانپزشک خود مراجعه کنید تا به طور موقت پروتز شما را آسترکشی کند، گاهی اوقات لازم است این کار بیشتر از یک مرتبه انجام شود. پس از 3 تا 6 ماه، یک مرتبه آسترکشی دائمی لازم خواهد بود. این تنظیمات دوره ای پروتزهای مصنوعی فوری را نادیده نگیرید، زیرا می توانند منجر به آسیب به بافت های داخل دهان شوند که در برخی موارد نیاز به جراحی خواهند داشت.

 

چه افرادی باید از پروتزهای مصنوعی استفاده کنند؟

• افرادی با هر سنی، که به دلایل متعددی مانند تصادف، بیماری، شرایطی ژنتیکی، کهولت سن، یا بهداشت بد دهانی، تعدادی یا همه دندان های خود را از دست داده اند.
• افرادی با شرایط پزشکی، مانند بیماری قلبی، که ممکن است جراحی برای آنها خطرناک باشد.
• بیمارانی که استخوان فک آنها از تراکم کافی برخوردار نیست تا به فکر طرح درمان دیگری باشند.

نتایج قابل انتظار از پروتزهای مصنوعی

برای افرادی که یک، چند، یا همه دندان های خود را از دستع داده اند، هدف از استفاده پروتزهای مصنوعی بهبود کیفیت زندگی به روش های زیر است:

• احیاء عملکرد جویدن طبیعی.
• در مورد پروتزهای پارسیل، کاهش فشار جویدن روی ساختار هایی که هنوز داخل دهان وجود دارند.
• در مورد دنچرهای پارسیل، با پرهیز از جابجایی آنها در فضای بدون دندان، می توان از ثبات دندان های سالم باقی مانده اطمینان حاصل کرد.
• عدم وجود حمایت با از دست رفتن دندان ها را می توان پر کرد.
• باعث می شود بتوان حروفی که نیاز دارند زبان به دندان ها فشار وارد کنند را درست ادا کرد.
• با احیاء و حفظ ویژگی های صورت، می توان زیبایی ظاهری دهان که از نظر اجتماعی قابل قبول است را احیاء نمود.

نقاط ضعف همه پروتزهای دندانی کدامند؟

• غذا می تواند زیر پروتز گیر کند و ایجاد ناراحتی کند؛ باید آنها را از دهان خارج کنید و ذرات را پاک کنید.
• گیره های پروتزهای پارسیل جایی برای انباشته شدن پلاک و جرم هستند. بنابراین مهم است بهداشت دهان را به خوبی حفظ نمود و مراجعات منظم به دندانپزشک را ادامه داد.
• گاهی اوقات گیره های پروتزهای پارسیل قابل مشاهده هستند، که روی زیبایی ظاهری آنها تأثیر منفی دارند.
• پروتزهایی که روی فک پایین کار گذاشته می شوند ممکن است کم ثبات تر از پروتزهای فک بالا باشند. این عدم ثبات ناشی از شکل کوچک تر لثه ها، حرکات زبان، و عدم وجود بزاق کافی است که تأثیر مکش لازم برای باقی ماندن پروتز مصنوعی در جای خود را تحت تأثیر قرار می دهد.
• وقتی پروتز مصنوعی داخل دهان بی ثبات است، اعمال چسب همیشه راحت نیست، پس می تواند برای ثابت نگه داشتن آن داخل دهان استفالده شود.
• باید برنامه ریزی کنید با فواصل زمانی متفاوت برای تنظیم به دندانپزشک مراجعه کنید، که وقتی برای نخستین بار پروتز متحرک استفاده می کنید، می تواند به طور میانگین یک ماهه یا بیشتر باشد. طی این بازه زمانی تغییر در نحوه غذا خوردن و حرف زدن ضروری است. وقتی دنچر برای فک بالا استفاده می شود، بواسطه پوشیده شدن سقف دهان با پروتز مصنوعی، ممکن است مزه دهان شما مقداری تغییر کرده باشد.
• آسیب به لثه در صورتی می تواند اتفاق بیفتد که دندان مصنوعی به خوبی تطبیق پیدا نکند یا اگر تغییرات در لثه یا فک، مانند تحلیل رفتن، به مرور زمان اتفاق بیفتند.
• در واقع، پروتز مصنوعی به استخوان آلوئولار فشاری وارد نمی کند، استخوانی که دندان ها را حمایت می کند و لثه ها را شکل می دهد، به گونه ای که لثه ها مستعد تحلیل رفتن (ناپدید شدن) هستند.
• ممکن است برای حفظ ثبات و راحتی پروتز، آسترکشی مجدد پروتز مصنوعی (تغییر شکل پایه) لازم باشد، در حالی که اطمینان حاصل می کنید که حجم زیادی از استخوان آلوئولار کاسته نمی شود.
• با پروتزهای مصنوعی ممکن است نواختن ابزارهای موسیقی بادی دشوار باشد.
• طول عمر پروتزهای مصنوعی حدود 5 سال، و گاهی اوقات طولانی تر است، اما به ندرت از 10 سال بیشتر می شود. این نیاز به هزینه های اضافی برای تعویض دندان های آسیب دیده، تنظیم ابزار، آسترکشی مجدد، یا در صورت ساییدگی، حتی تعویض آن دارد. علائمی وجود دارند که پروتز مصنوعی نیاز به تعویض یا ترمیم دارد، بنابراین مهم است به طور منظم برای چک کردن آنها به دندانپزشک مراجعه کنید.

با استفاده از یک پروتز خیلی قدیمی می توانید آسیب های غیر قابل جبرانی به سلامت خود وارد کنید، از جمله حساسیت لثه هایی که آسیب دیده اند، مشکلات گوارشی در نتیجه جویدن دشوار، سر درد، درد گردن و گوش، و حتی مشکلات مفصل فک، و پیر شدن پیش از موعد چهره.

روکش دندان چیست؟

روکش دندان نوعی پوشش شبیه دندان است که روی دندانی قرار داده می شود که به شکلی بد آسیب دیده یا پوسیده شده است. ممکن است پر کردن دندان نتواند مقدار کافی از ساختار دندان را باز گرداند یا آن را به اندازه ای که باید محکم سازد. روکش دندان می تواند علاوه بر این ویژگی ها، اجزاء دندان شکسته را کنار یکدیگر قرار دهد. علاوه بر این، می توان از آن برای نگه داشتن بریج در جای خود استفاده کرد. روکش دندان می تواند برای بهبود ظاهر نیز استفاده شود. آنها روی دندان قرار می گیرند تا بد شکلی، یا بد رنگی دندان ها را پنهان کنند.

 

انواع روکش ها

روکش ها می توانند به صورت پیش ساخته (از قبل ساخته شده باشند) یا سفارشی (به لابراتوار سفارش داده می شوند تا ساخته شوند) در اختیار بیمار قرار بگیرند. روکش های پیش ساخته از پلاستیک یا فلز ضد زنگ ساخته می شوند. از آنها می توان به طور موقت استفاده کرد تا زمانی که روکش دائم از لابراتوار ارسال شود.

روکش ها می توانند از مواد زیر ساخته شوند:

• تمام فلزی
• زیرکونیا
• ترکیب پرسلاین روی فلز PFM
• ترکیب پرسلاین روی زیرکونیا
• تمام سرامیکی

فلزاتی که از آنها روکش ساخته می شود عبارتند از آلیاژ طلا، دیگر آلیاژها (پالادیوم) یا آلیاژ فلزات پایه (نیکل یا کرومونیوم). روکش های تمام فلز یا PFM قوی تر هستند و نسبت به روکش های تمام سرامیکی، گزینه های بهتری برای دندان های عقب به شمار می روند. روکش های PFM و تمام سرامیکی همرنگ دندان های طبیعی هستند. آنها درست مانند دندان های طبیعی به نظر می رسند.

 

 

همه روکش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. اینکه کدام نوع روکش برای شما مناسب تر است، تا حدودی بر اساس اکلوژن شما مشخص خواهد شد (اینکه دندان ها چگونه با یکدیگر تماس پیدا می کنند) و اینکه آیا شما عادت دندان قروچه دارید یا خیر. انتخاب نهایی به تصمیم دندانپزشک و شما بستگی دارد.

روکش ها معمولاً 7 سال دوام دارند. در برخی موارد، آنها بیشتر نیز طول می کشند، تا 40 سال یا حتی بیشتر. در برخی موارد، روکش خوب است اما دندان زیر آن دچار پوسیدگی شده است. بنابراین، حفظ بهداشت خوب دهان، شامل مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طول عمر بیشتر روکش دندان کمک می کند.

آماده سازی دندان

اگر روکش دندان نیاز دارید، احتمالاً درمان اندودانتیک یا درمان ریشه (عصب کشی) برای دندان نیز نیاز خواهید داشت. همه افرادی که روکش نیاز دارند الزاماً درمان ریشه نیاز نخواهند داشت. درمان ریشه در صورتی لازم خواهد بود که پوسیدگی عمیق باشد و به پالپ دندان برسد، جایی که عصب دندان واقع شده است.

قبل از قرار گیری روکش، در صورتی که مقدار زیادی از دندان باقی نمانده باشد، لازم است دندانپزشک یک پایه برای حمایت از آن درست کند. در صورتی که قسمت بزرگی از دندان پوسیده شده باشد، آسیب دیده، یا از دست رفته باشد، پایه نیاز خواهد بود. اگر روکش دندان را پس از درمان ریشه دریافت می کنید، ممکن است دندانپزشک از یک پست و کور پایه استفاده نماید.

 

 

 

برای قرار دادن روکش، دندانپزشک دندان را می تراشد تا فضای کافی برای قرار گیری روکش روی آن ایجاد شود. اگر قرار است روکش تمام فلز دریافت کنید، لازم است مقدار کمتری از دندان تراشیده شود، زیرا این نوع روکش ها را می توان نازک تر از روکش های PFM یا تمام سرامیکی ساخت.

پس از تراش دندان، دو راه برای ساخت روکش دائم وجود دارد. اکثر روکش ها دو مرتبه مراجعه به دندانپزشک نیاز دارند. ابتدا در جلسه اول روکش موقت دریافت می کنید، و تا زمانی که روکش دائم آماده می شود از آن استفاده خواهید کرد. روش دوم انتخاب دندانپزشکی است که با استفاده از دستگاهی مخصوص، این نوع روکش ها را در یک جلسه می سازد.

در روش های قدیمی ساخت روکش، ابتدا دندانپزشک از یک ابزار خاص برای کنار زدن لثه استفاده خواهد کرد. سپس با استفاده از ماده ای کش مانند از دندان ها قالب خواهد گرفت. مواد قالب گیری حدود پنج دقیقه در جای خود باقی می مانند سپس برداشته می شوند. امروزه تعداد زیادی از دندانپزشک ها از این روش قدیمی فاصله گرفته اند و روکش ها را با استفاده از فناوری دیجیتال می سازند.

علاوه بر این، دندانپزشک از دندان های بالا و پایینی که قرار است روکش دریافت کنند، قالب تهیه خواهد کرد. هدف این است که اطمینان حاصل شود که روکش با بایت نرمال شما تناسب داشته باشد.

قالب ها به لابراتوار ارسال می شوند، جایی که روکش ها ساخته می شوند. در طول این مدت، روکش موقتی روی دندان های شما قرار خواهد گرفت. این روکش ها معمولاً از پلاستیک ساخته می شوند. آنها می توانند در لابراتوار از قبل ساخته شده باشند، یا در طول یک جلسه توسط دندانپزشک ساخته شوند. سپس دندانپزشک روکش موقت را روی دندان ها قرار خواهد داد.

قرار نیست این روکش ها مدت زمانی طولانی روی دندان ها قرار بگیرند. با این حال، در برخی موارد، یک روکش موقت به مدت یک سال یا بیشتر در جای خود باقی می ماند. اگر لازم باشد مدت زمان بیشتری دوام داشته باشد، روکش های پلاستیکی که لابراتوار می سازد بهترند. آنها قوی تر هستند و بیشتر از روکش های پلاستیکی موقتی دوام خواهند داشت که توسط دندانپزشک ساخته می شوند.

 

 

برای نگه داشتن این نوع روکش ها در جای خود، از چسب موقت استفاده می شود، چسب مخصوصی که به گونه ای طراحی شده است که ضعیف باشد و به دندانپزشک اجازه می دهد روکش موقت را به راحتی بردارد و بتواند روکش دائمی را جای آن قرار دهد.

در جلسه دوم، دندانپزشک روکش موقت را برخواهد داشت و روکش دائم را تست خواهد کرد. گاهی اوقات، روکش ها پولیش و براق سازی بیشتری نیاز دارند، و برخی دیگر قبل از قرار گیری نیاز به تنظیم دارند. وقتی روکش آماده باشد، به طور دائم روی دندان قرار داده می شود.

اگر دندانپزشک سیستم Cerac یا CAD-CAM داشته باشد، می تواند در یک جلسه روکش دندان شما را بسازد. ابتدا یک تصویر سه بعدی از دندان های آماده شده داخل سیستم وارد می شود. سپس کامپیوتر روکش را از یک واحد پرسلاین می سازد و همان جلسه دندانپزشک روکش را روی دندان قرار می دهد.

سفید کردن یا بلیچینگ دندان چیست؟

سفید کردن دندان می تواند روشی بسیار مؤثر برای روشن تر کردن رنگ طبیعی دندان ها بدون برداشتن یا زدودن هیچ چیز از سطح دندان باشد. این کار نمی تواند موجب تغییر کامل رنگ دندان شود، اما می تواند رنگ موجود را روشن تر کند.

 

چرا ممکن است لازم باشد دندان سفید شوند؟

به دلایل مختلفی ممکن است دندان ها سفید شوند. همه افراد با یکدیگر تفاوت دارند؛ و درست همانطور که رنگ مو و پوست آنها متفاوت است، رنگ دندان های آنها نیز با یکدیگر تفاوت دارد. تعداد اندکی از افراد هستند که دندان های درخشان سفید دارند، و با بالا رفتن سن نیز ممکن است دندان ها بیشتر تغییر رنگ و تیره شدن داشته باشند. علاوه بر این، خوردن برخی غذاها و نوشیدنی ها مانند چای، قهوه، شراب قرمز، و انگور فرنگی می تواند موجب بروز لکه روی سطح دندان ها شود. کشیدن سیگار نیز نقش مهمی ایفا می کند.

رسوب یا تارتار روی سطح دندان ها نیز می تواند روی رنگ دندان دندان ها تأثیر بگذارد. برخی افراد زیر سطح دندان های خود لکه دارند که می تواند در نتیجه مصرف برخی آنتی بیوتیک های خاص یا ایجاد ترک های ریز در دندان ایجاد شوند که شکل لکه به خود می گیرند.

سفید کردن دندان ها چگونه انجام می شود؟

سفید کردن تخصصی دندان ها معمولی ترین روش سفید کردن دندان ها است. دندانپزشک می تواند به شما بگوید آیا شما گزینه مناسبی برای این درمان هستید یا خیر، و اگر هستید، می تواند روی روند آن نظارت داشته باشد. دندانپزشک ابتدا با استفاده از رابر دم یا ژل مخصوص سطح لثه ها را پوشش خواهد داد تا به آنها آسیب وارد نشود. سپس با استفاده از تری که به طور ویژه برای فرد ساخته شده است و مانند محافظ دندان روی دندان ها قرار می گیرد، یکی از محصولات سفید کننده را روی دندان ها اعمال خواهد کرد. مواد فعال داخل محصول معمولاً هیدروژن پراکساید یا کاربامید پراکساید هستند. با در هم شکسته شدن مواد فعال، اکسیژن وارد مینای دندان می شود و رنگ دندان روشن تر می شود.

بلیچینگ دندان ها چقدر طول خواهد کشید؟

کل فرایند درمان معمولاً می تواند ظرف مدت 3 تا 4 هفته انجام شود. ابتدا، ممکن است لازم باشد دو یا سه مرتبه به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک برای انجام این فرایند لازم است تری را بسازد و این کار نیاز به قالب گیری دارد که در جلسه اول انجام می شود. وقتی دندانپزشک درمان را آغاز می کند، لازم است شما درمان را در منزل ادامه دهید. به این معنا که باید محصولات سفید کننده را به طور منظم و ظرف دو تا چهار هفته، هر بار به مدت 30 دقیقه تا یک ساعت، روی دندان ها اعمال کنید. با این حال، اکنون محصولات جدیدی هستند که هر بار هشت ساعت می توانند روی دندان ها قرار بگیرند. به این معنا که می توانید ظرف مدت یک هفته نتایج رضایت بخشی بدست آورید.

 

چه فرایندهای دیگری انجام می شوند؟

اکنون سفید کردن دندان ها با لیزر یا “سفید کردن قدرتی” نیز انجام می شود. طی این فرایند، یک رابر دم روی لثه ها قرار می گیرد تا از لثه ها محافظ نماید، سپس محصول سفید کننده روی دندان ها زده می شود. سپس نور یا لزر روی دندان ها تابانده می شود تا مواد شیمیایی آن فعال شوند. نور موجی بالا رفتن سرعت واکنس محصول سفید کننده می شود و تغییر رنگ دندان می تواند سریع تر اتفاق بیفتد. سفید کردن دندان با لیزر می تواند دندان ها را پنج تا شش برابر سفیدتر کند.

 

سفید کردن دندان ها با لیزر چقدر طول می کشد؟

دندانپزشک باید دندان های شما را معاینه کند تا اطمینان حاصل نماید که برای درمان مناسب هستید. وقتی به اتفاق نظر می رسید، این فرایند معمولاً حدود یک ساعت زمان می برد.

چه مدت دندان ها سفید باقی خواهند ماند؟

می توان انتظار داشت تأثیرات سفید کردن دندان ها تا سه سال طول بکشد. با این حال، این مدت می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. اگر سیگار می کشید یا چای یا دیگر نوشیدنی هایی می نوشید که می توانند موجب بروز لکه روی دندان ها شوند، بعید است این مدت اینقدر طولانی باشد. به همین دلیل لازم است قبل از شروع درمان نظر دندانپزشک خود را بپرسید.

عوارض جانبی سفید کردن دندان کدامند؟

برخی افراد ممکن است متوجه شوند دندان های آنها در طول فرایند یا پس از آن حساس شده اند. برخی دیگر نیز ممکن است در لثه های خود احساس ناراحتی داشته باشند، گلو درد یا لکه های سفید رنگ روی خط لثه خود احساس کنند. این علائم معمولاً موقت هستند و باید ظرف مدت چند روز پس از اتمام درمان از بین خواهند رفت. در صورت تداوم هر گونه عوارض جانبی باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

 

آیا کیت های سفید کننده دندان در منزل مؤثر هستند؟

کیت های سفید کننده دندان ها با برندهای مختلف در دسترس هستند، از جمله سفید کننده هایی که با قلم اعمال می شوند و نیز نوارهای سفید کننده. اینکه این روش ها چقدر مؤثر هستند، به مقدار ماده سفید کننده ای بستگی دارد که در آنها وجود دارد. کیت های خانگی ارزان تر هستند اما همشه بی خطر بودن آنها برای هر فرد بررسی نمی شود و می توانند بیشتر اسیدی باشند. بنابراین، این احتمال وجود دارد که این محصولات بتوانند به دندان ها و لثه ها آسیب برسانند. از آنجا که سفید کردن دندان ها فرایند پیچیده ای است، همواره توصیه می کنیم قبل از آغاز این فرایند با دندانپزشک خود مشورت کنید.

خمیر دندان های سفید کننده چطور؟

انواع مختلف خمیر دندان های سفید کننده در بازار وجود دارند. گر چه آنها روی رنگ طبیعی دندان ها تأثیر ندارند، اما می توانند به زدودن لکه های روی آنها کمک کنند. بنابراین، می توانند ظاهر کلی دندان ها را بهبود دهند. خمیر دندان های سفید کننده می توانند به ماندگاری نتایج سفید کردن تخصصی دندان ها یا همان بلیچینگ کمک کنند.

آیا می توان تنها یک دندان که ریشه آن پر شده است را سفید کرد؟

آری. گاهی اوقات دندان های از دست رفته پس از پر شدن ریشه آنها می توانند تغییر رنگ داشته باشند. در صورتی که درمان ریشه دندان انجام شده باشد، می توان مجدداً کانال را مجدداً باز کرد و مواد سفید کننده را داخل آن اعمال کرد تا دندان سفید شود.

آیا با وجود روکش روی دندان ها می توان از براکت های ارتودنسی استفاده کرد؟

ارتودنتیست ها بیش از پیش خوشحال هستند که تعداد افراد بزرگسالی که برای بهبود ظاهر لبخند خود اقدام می کنند رو به افزایش است. این افراد جرأت دریافت براکت ها را به خود می دهند. ارتودنتیست ها معتقدند هرگز برای دریافت براکت ها و اصلاح لبخند دیر نیست.

گرچه افراد کم سن و سال تر با این پرسش به دندانپزشک مراجعه می کنند که “مدت زمان لازم برای استفاده از براکت ها چقدر است؟” و “آیا هنوز هم می توانم آدامس بجوم؟”، اما پرسش ها و نگرانی های افراد بزرگسال متفاوت است. بسیاری از افراد بزرگسال در حالی به ارتودنتیست مراجعه می کنند که قبلاً تحت درمان هایی مانند روکش دندان، ونیرها، یا کاشت ایمپلنت های دندانی قرار گرفته اند. اغلب آنها این نگرانی دارند که با وجود کارهای دندانپزشکی قبلی می توان از براکت ها استفاده کرد یا خیر؟

اصلاً نترسید! گرچه واقعیت دارد که روکش ها و دیگر ابزارها مانند بریج ها و ونیرها نیاز به مراقبت و برنامه ریزی بیشتر دارند، اما هنوز هم دریافت براکت های ارتودنسی با وجود اقدامات قبلی دندانپزشکی امکان پذیر است.

اجازه دهید ابتدا راجع به روکش های دندانی صحبت کنیم- روکش دقیقاً چیست و چه کاری انجام می دهد؟ روکش نوعی پوشش یا کلاهک است که روی دندان قرار می گیرد تا شکل، اندازه، و عملکرد طبیعی آن را احیاء کند. آنها محکم تر شدن دندان ها کمک می کنند و ظاهر آنها را بهبود می دهند. روکش های دندان توسط دندانپزشک کار گذاشته می شوند تا مشکلاتی مانند پوسیدگی، لب پر شدگی، یا ترک خوردگی دندان ها را پوشش دهند.

 

 

 

در صورتی که روکش پس از درمان ریشه (عصب کشی) کار گذاشته شده باشد، ارتودنتیست باید اقدامات لازم را انجام دهد تا اطمینان حاصل نماید که انسجام دندان/ دندان ها پس از قرار گرفتن براکت ها روی دندان ها حفظ خواهد شد. درمان ریشه (عصب کشی) فرایندی است که طی آن مینای دندان با دریل سوراخ می شود، سپس با مواد با دوام پر می شود، که اغلب پس از آن روی دندان روکش قرار می گیرد. در این صورت، باید با دقت مراقب دندان بود تا طی جابجایی داخل دهان، محکم باقی بماند.

بنابراین، اگر به این فکر می کنید که: آیا اگر قبلاً روی دندان هایم روکش قرار گرفته باشد هنوز هم می توانم از براکت ها استفاده کنم؟ پاسخ “آری” است!

درست مانند دندان هایی که پر شده اند، هنوز هم می توان به دندان های که روکش شده اند براکت ارتودنسی چسباند و آنها را به مکان جدیدی جابجا کرد. یک ارتودنتیست مجرب در انجام این کار با هیچ مشکلی مواجه نخواهد شد.

برعکس، می توان روکش ها را پس از پایان دوره درمان ارتودنسی روی دندان ها چسباند. این شناخته ترین گزینه برای ترمیم دندان های آسیب دیده یا بد ظاهر است که می توانند از مزایای روکش دندان بهره مند شوند. افراد بزرگسال بویژه ترجیح می دهند روکش ها را پس از اتمام درمان ارتودنسی روی دندان های خود قرار دهند.

با بالا رفتن سن افراد، سن دندان های آنها نیز بالا می رود. و هرچه افراد بیشتر عمر می کنند، دندان های آنها بیشتر تحت تأثیر ساییدگی قرار می گیرد. افراد به صورت طبیعی به درمان های ترمیمی مانند روکش روی دندان های خود نیاز دارند. به طور همزمان، افراد بزرگسال بیشتری برای صاف و یکدست کردن دندان های خود بیشتر ترغیب می شوند. این باعث می شود ارتودنتیست ها و دندانپزشک ها بیشتر به فکر راهکارهایی برای محقق ساختن این خواسته آنها هستند.

 

 

ایمپلنت دندانی چیست؟

از دست رفتن دندان یکی از عادی ترین اتفاقاتی است که، خواه طی یک اتفاق، خواه با یک بیماری می تواند رخ دهد، و دندانپزشک ها روز به روز بیشتر با بیمارانی مواجه می شوند که به فکر جایگزینی برای دندان های از دست رفته خود هستند. ایمپلنت های دندانی یکی از این گزینه ها هستند. آنها پست های تیتانیومی را شامل می شوند که داخل استخوان فک قرار می گیرند تا جایگزین ریشه از دست رفته دندان ها شوند. در نهایت یک روکش به این پست متصل می شود که کاملاً شبیه دندان های طبیعی خواهد بود و عملکردی مانند آنها خواهد داشت.

با قرار گرفتن ایمپلنت های دندانی در جای خود، آنها نباید حرکت داده شوند، اما متأسفانه دندان های واقعی اینقدر فرمانبردار نیستند. دندان ها به دلایل مختلفی ممکن است به اطراف حرکت کنند، از جمله با افزایش سن، این قابلیت طبیعی وجود دارد که دندان ها به سمت جلوی دهان حرکت کنند و فشرده و نامرتب شوند. برای بسیاری افراد، براکت ها راهکاری عملی برای این مشکل هستند، اما اگر یک یا چند ایمپلنت کاشته شده باشد چه؟- آیا هنوز هم می توان از براکت ها استفاده کرد؟ اگر بخواهیم کوتاه پاسخ دهیم: آری، قطعاً براکت ها گزینه ای قابل استفاده هستند. به دو صورت می توان از این دو درمان بهره مند شد:

 

 

ارتودنسی پس از کاشت ایمپلنت های دندانی

نمی توان ایمپلنت های دندانی را جابجا کرد، اما در صورتی که ایمپلنت در جای درست قرار داشته باشد می توان دندان های اطراف را با استفاده از بریس های ثابت یا متحرک جابجا کرد. حتی در صورت کاشت چند ایمپلنت، باز هم درمان ارتودنسی امکان پذیر است.

اگر ایمپلنت در جای درست قرار نگرفته باشد، می توان به فکر جابجا کردن آن پس از اتمام درمان ارتودنسی بود. این کار می تواند شامل جابجا کردن تنها روکش ایمپلنت، یا کل ایمپلنت شود. یا اینکه، می توان ایمپلنت را همان جایی که هست باقی گذاشت و با جای آن کنار آمد.

ارتودنسی قبل از کاشت ایمپلنت های دندانی

گرچه می توان دندان های اطراف ایمپلنت را جابجا کرد، اما معمولاً بهتر این است که ابتدا درمان ارتودنسی را انجام داد تا بتوان اطمینان حاصل نمود که دندان ها در بهترین مکان ممکن قرار دارند. و اگر دندانی از دست رفته هم نیاز نیست نگران شوید. می توان از یک دندان مصنوعی موقت استفاده کرد تا مطمئن شد هیچ فضای خالی بین دندان ها وجود ندارد. برای برخی بیماران حتی لازم است درمان ارتودنسی قبل از کاشت ایمپلنت های دندانی انجام شود- ایجاد فضای کافی برای دندان جدید و حتی جابجایی ریشه دندان های مجاور به محل درست.

خواه تمایل به دریافت براکت ها قبل از کاشت ایمپلنت ها داشته باشید یا پس از آنها، دندانپزشکی که کاشت ایمپلنت را انجام می دهد باید در کنار ارتودنتیست عمل کند تا بهترین روند درمان برای شما طراحی شود.

ارتودنسی پیشگیری چیست؟

ارتودنسی پیشگیری شامل تمام فرایندهایی است که به منظور حفظ یکپارچگی و انسجام اکلوژنی استفاده می شوند که به صورت طبیعی در حال رشد است، و آن هم با حفظ وضعیت کنونی یا پیشگیری از موقعیت هایی انجام می شود که در رشد اختلال ایجاد می کنند، از جمله اصلاح و درمان پوسیدگی دندان ها، حذف عادات بد دهانی با کمک تمرینات و ابزارهای ارتودنسی و یا قرار دهی فضا نگهدار در قسمت هایی که دندان ها از دست رفته اند.

 

فرایندهایی که در ارتودنسی پیشگیری استفاده می شوند

آموزش والدین

ارتودنسی پیشگیری، به صورت ایده آل باید مدت ها قبل از تولد کودک آغاز شود. مادر باردار باید راجع به موضوعاتی مانند تغذیه خود اطلاعات کسب کند تا فضایی ایده آل برای رشد جنین فراهم کند. خیلی زود پس از تولد، مادر باید راجع به شیردهی و تغذیه صحیح و مراقبت نوزاد آموزش ببیند. در صورتی که کودک با شیشه شیر تغذیه می شود، به مادر توصیه می شود از شیشه های با سری فیزیولوژیک به جای شیشه های با سری معمولی استفاده کند. سری های معمولی غیر فیزیولوژیک هستند و اجازه نمی دهند عمل مکیدن با حرکت زبان و فک پایین انجام شود. از سوی دیگر، سری های فیزیولوژیک برای مکیدن طراحی شده اند و کم و بیش شبیه عمل مکیدن طبیعی از سینه مادر هستند. علاوه بر این، والدین باید راجع به حفظ بهداشت دهان کودک نیز اطلاعات لازم را کسب نمایند.

 

کنترل پوسیدگی دندان

پوسیدگی هایی که سطوح بین دندان های جلو را در بر می گیرند، در صورتی که درمان نشوند، موجب جابجا شدن دندان ها به سمت مزیال می شوند، در نتیجه از عرض قوس دندانی کاسته می شود. پس از آن، بیرون آمدن دندان های دائمی جایگزین که بزرگتر هستند، ممکن است منجر به بروز ناهماهنگی بین طول قوس دندانی و اندازه دندان ها، و در نتیجه بروز مال اکلوژن شود. بنابراین، شناسایی زود هنگام چنین ضایعات پوسیدگی نقش مهمی در پیشگیری از بروز مال اکلوژن دارد.

اقدامات پیشگیرانه

• شناسایی زود هنگام پوسیدگی دندان ها با معاینات بالینی یا رادیوگرافی.
• درمان و اصلاح دندان پوسیده با کمک مواد ترمیم کننده مناسب، به محض شناسایی پوسیدگی دندان.

 

 

 

مراقبت از دندان های شیری

دندان های شیری به خودی خود نقش مهمی به عنوان بهترین فضا نگهدارهای طبیعی ایفا می کنند، که نه تنها فضای لازم برای دندان های دائمی حفظ می کنند که قرار است به جای آنها بیرون بیایند، بلکه رشد آنها را هدایت می کنند تا در جای درست خود در قوس دندانی قرار بگیرند.

 

حفظ جدول زمانی بیرون آمدن دندان ها

الگو و برنامه زمانی بیرون آمدن دندان های شیری و دندان های دائمی جایگزین آنها باید با دقت تحت نظارت باشد، تا در صورت لزوم مداخلات لازم به موقع انجام شوند. به طور کلی، بیرون آمدن دندان های شیری باید حدود سه ماه پس از بیرون آمدن دندان های مقابل آنها در فک روبرو آغاز شود. بعلاوه، دندان های دائمی جایگزین باید ظرف سه ماه پس از افتادن دندان های شیری بیرون بیایند.

 

اقدامات پیشگیرانه

• چکاپ های منظم دندانی
• اقدامات بهداشتی دهانی مناسب و به موقع

 

 

 

از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری

از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری می تواند منجر به پیامدهای ناخوشایند زیر شود:

• جابجایی دندان های مجاور به سمت فضای خالی.
• عدم رشد یا تغییر مسیر رشد دندان های دائمی جایگزین آنها.
• افزایش احتمال عادت تانگ تراست (فشردن و ساییدن زبان پشت دندان ها).
• ادای نادرست حروف در مورد از دست رفتن دندان های جلو.
• مخدوش شدن زیبایی چهره. تأثیرات فیزیولوژیکال روی کودک، مخصوصاً در مورد از دست رفتن دندان های جلو.

 

اقدامات پیشگیرانه

استفاده از فضا نگهدارها تا زمان بیرون آمدن دندان های دائم جایگزین در حفره دهان.

 

 

 

درمان دندان های شیری انکیلوز شده

دندان های شیری انکیلوز شده (دندان هایی که با از بین رفتن الیاف لیگامان اطراف آنها، به استخوان فک جوش خورده اند) مانع بیرون آمدن دندان های دائمی جایگزین خود می شوند.

 

اقدامات پیشگیرانه

کشیدن دندان شیری انکیلوز شده به روش جراحی، در زمان درست، موجب تسهیل بیرون آمدن دندان دائمی جایگزین آن می شود.

 

 

 

 

درمان باقی ماندن دندان های شیری در دهان

باقی ماندن دندان های شیری در دهان می تواند در نتیجه عللی مانند انکیلوز، کم کاری تیروئید، و غیره، اتفاق بیفتد. باقی ماندن دندان های شیری در دهان می تواند منجر به بیرون آمدن غیر عادی دندان های دائمی جایگزین در مسیر نادرست شود.

 

اقدامات پیشگیرانه

کشیدن دندان های شیری که در دهان باقی مانده اند، به منظور تسهیل بیرون آمدن دندان های جایگزین آنها که در زیر هستند.

 

 

 

کشیدن دندان های اضافی

دندان های اضافی می توانند منجر به بروز مشکلات زیر شوند:

• فشردگی و نامرتبی بیش از حد دندان ها
• پیشگیری از بیرون آمدن دندان های دائمی جایگزین
• در صورت درمان نشدن ممکن است موجب شکل گیری کیست شوند.

 

اقدامات پیشگیرانه

شناسایی زودهنگام و کشیدن دندان های اضافی برای پیشگیری از تمامی پیامدهای مضر همراه با وجود دندان های اضافی توصیه می شود.

 

 

 

کنترل عادات دهانی

عادات غیر طبیعی دهانی مانند مکیدن انگشت، گاز گرفتن لب، تانگ تراست (فشردن زبان پشت دندان ها)، و تنفس دهانی تأثیرات مخربی روی سلامت دهان دارند از جمله موجب مال اکلوژن و ژنژیویت می شوند.

 

اقدامات پیشگیرانه

• آموزش والدین در رابطه با پیامدهای عادات دهانی غیر عادی
• آموزش و تشویق کودکان به ترک عادت
• حذف عادات بد دهانی با استفاده از ابزارهای مخصوص ترک عادت.

 

 

درمان گیر کردن عمیق مولر دائمی اول

گاهی اوقات، ممکن است بواسطه انحراف دندان کناری، مولر دائمی اول در عمق زیاد و زیر پوسته سطح دیستال دندان مولر دوم شیری پنهان شود.

 

اقدامات پیشگیرانه

Reproximation یا تراش مینای دندان از سطوح مزیال و دیستال دندان های مولر دوم شیری می تواند به هدایت دندان های مولر اول دائمی که گیر کرده اند کمک کند.

 

 

 

درمان پیوند غیر عادی فرنوم

پیوند غیر عادی فرنوم می تواند موجب بروز دیاستم در خط وسط دندان ها شود، که از نظر بالینی با تست Blanch و از طریق تصاویر رادیوگرافی با وجود شکافی مانند رادیولوسنسی در پوسته آلوئولار بین دندان های وسط دائمی فک بالا، می توان آن را تشخیص داد.

 

اقدامات پیشگیرانه

برداشت بافت های فیبروز غیر عادی فرنوم لبی با کمک جراحی که فِرِنِکتومی نامیده می شود.

 

پیشگیری از بروز آسیب در نتیجه استفاده از بریس های میلواکی Milwaukee

بریس میلواکی نوعی ابزار ارتودنسی است که برای اصلاح اسکولیوز استفاده می شود. این ابزار به مندیبل و اکلوژن در حال رشد فشار وارد می کند و موجب عقب رفتگی مندیبل و بروز مال اکلوژن می شود.

 

اقدامات پیشگیرانه

اکلوژن باید با استفاده از یکی از ابزارهای زیر محافظت شود:

• ابزارهای فانکشنال.
• ابزارهایی که دندان ها را در وضعیت درست قرار می دهند.
• محافظ ها.

 

استفاده از فضا نگهدارها

در صورت از دست رفتن پیش از موعد دندان های شیری، در نتیجه از دست رفتن فضا و کاهش عرض قوس دندانی، ممکن است انسجام قوس دندانی به خطر بیفتد. جابجایی دندان های شیری و/ یا دندان های دائمی مجاور می تواند اتفاق بیفتد و فضای موجود ممکن است تا جایی کاهش پیدا کند که که باعث فشردگی و بی نظمی دندان ها در دوره رشد دندان های دائمی شود.

فضا نگهدارها نوعی ابزار ثابت یا متحرک هستند که برای حفظ فضای بوجود آمده بین دندان هایی طراحی شده اند که در نتیجه از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری بوجود آمده است.

 

ویژگی های فضا نگهدارهای ایده آل

یک دسته ویژگی ها هستند که فضا نگهدارها، صرف نظر از ثابت یا متحرک بودن آنها، برای ایده آل بودن باید آنها را داشته باشند:

• باید ابعاد مزیودیستال دندان از دست رفته را حفظ کنند.
• در صورت امکان، باید فانکشنال باشند، حداقل تا جایی که از بیرون آمدن بیش از حد دندان های روبرو جلوگیری کنند.
• تا جای ممکن باید ساده و محکم باشند.
• باید به شکلی طراحی شده باشند که پاکسازی دندان ها و حفظ بهداشت دهان به سادگی قابل انجام باشد.
• ساختار آنها باید به گونه ای باشد که فرایند رشد طبیعی اجزاء دهان را محدود نکنند در عملکردهایی مانند جویدن، حرف زدن، و بلع اختلال ایجاد نکند.

دسته بندی فضا نگهدارها

به طور کلی، فضا نگهدارها به دو دسته متحرک و ثابت تقسیم می شوند.

فضا نگهدارهای متحرک:

• ابزار هاولی/ فضا نگهدار پروتزی متحرک

فضا نگهدارهای ثابت:

• فضا نگهدار بند و حلقه
• فضا نگهدار بند و میله
• فضا نگهدار روکش و حلقه
• فضا نگهدار روکش و میله
• فضا نگهدار دیستال شو
• فضا نگهدار قوس دندانی پایین
• فضا نگهدار نانس
• فضا نگهدار ترانس پالاتال

 

موارد استفاده فضا نگهدارها

• از دست رفتن زود هنگام دندان های مولر شیری، بسته به دندان های موجود و طول قوس دندانی، برای پیشگیری از جابجایی دندان های مجاور، نیاز به قرار گیری فضا نگهدار دارد.
• وقتی دندان های نیش شیری از دست می روند، خط وسط قوس دندانی ممکن است با مشکل مواجه شود و طول قوس دندانی نیز ممکن است کاهش یابد. بنابراین ممکن است از دست رفتن زود هنگام دندان نیش شیری نیاز به استفاده از ابزارهای فضا نگهدار داشته باشد تا از انحراف خط وسط و/ یا کاهش طول قوس دندانی پیشگیری شود.
• از دست رفتن زود هنگام دندان های جلوی شیری اغلب نیازی به استفاده از فضا نگهدار برای حفظ فضا ندارند زیرا جابجایی دندان ها به سمت مزیال اغلب اتفاق نمی افتد.

 

نکات استفاده از فضا نگهدارها

• اگر فضای کافی وجود دارد که اجازه دهد دندان های دائمی به داحتی بیرون بیایند، اغلب فضا نگهدار لازم نیست.
• در صورت فشردگی و نامرتبی شدید دندان ها، استفاده از فضا نگهدار توصیه نمی شود، زیرا حفظ فضا تأثیر چندانی ندارد و مداخلات ارتودنتیک دیگر لازم هستند.
• در صورتی که قرار باشد دندان جایگزین به زودی بیرون بیاید، ممکن است فضا نگهدار لازم نباشد.
• در صورتی که دندان جایگزین وجود نداشته باشد، نیازی به استفاده از فضا نگهدار نیست.

 

پیش نیازهای استفاده از فضا نگهدارها

• فضا نگهدارها باید فضای سمت مزیودیستال دندان های از دست رفته را حفظ کنند.
• آنها نباید با وارد آوردن فشار زیاد به دندان های باقی مانده آنها را با مشکل مواجه سازند.
• آنها باید به راحتی قابل تمیز شدن باشند و جایی برای پنهان شدن جرم ها نباشند، که موجب افزایش پوسیدگی دندان و ضایعات بافت نرم می شوند.
• ساختار آنها باید به گونه ای باشد که روند رشد طبیعی را با مشکل مواجه نکند یا در عملکردهایی مانند جویدن، گفتار یا بلع اختلال ایجاد نکند.

بسته به دندان از دست رفته، نوع مال اکلوژن و مشکلات گفتاری که ممکن است بروز یابد، و نیز همکاری بیمار، نوع خاصی از فضا نگهدارها انتخاب می شود: فضا نگهدارهای متحرک/ فضا نگهدارهای فانکشنال/ فضا نگهدارهای آکریلیک متحرک.

 

 

• فضا نگهدارهای فانکشنال نوعی فضا نگهدار متحرک است و زمانی انتخاب می شود که چند دندان شیری دائمی زودتر از موعد اتفاق بیفتد. این نوع فضا نگهدار با مواد آکریلیکی ساخته می شود. نه تنها از نظر زیبایی کمک می کند، بلکه عملکرد جویدن عادی را به کودک باز می گرداند.
• این نوع فضا نگهدار از یک پلیت آکریلیکی، دندان آکریلیکی، و گیره های روی دندان های مولر تشکیل شده است. دندان های آکریلیکی جلو کمک می کنند هم امکان درست جویدن فراهم شود، هم و هم زیبایی لبخند به او باز گردانده شود. گیره یا چفت ها می توانند گیره های “C” مانند ساده روی دندان های مولر باشند که به باقی ماندن آنها در جای خود کمک می کنند.

نکات استفاده از فضا نگهدارها

وقتی چند دندان از دست می روند، حفظ جای خالی آنها و عمل جویدن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مهمترین مزیت استفاده از فضا نگهدار حفظ جای خالی و کمک به جویدن است، و مهمترین نقطه ضعف آنها احتمال شکسته شدن یا گم شدن آنها است.

 

انواع فضا نگهدارهای ثابت

فضا نگهدارهای ثابت ابزارهایی هستند که به طور ثابت روی دندان ها قرار می گیرند و برای اتصال آنها از بند یا روکش استفاده می شود.

فضا نگهدار بند و حلقه

فضا نگهدار بند و حلقه یکی از پر استفاده ترین فضا نگهدارهای ثابت در ارتودنسی است. این نوع فضا نگهدار می تواند در یک سمت قوس دندانی یا هر دو سمت ساخته شود.

 

 

فضا نگهدار بند و حلقه معکوس

این نوع فضا نگهدار زمانی کاربرد دارد که دندان مولر دوم شیری زودتر از موعد از دست رفته باشد و دندان های مولر دائمی به طور کامل بیرون نیامده اند تا بند را نگهدارند. در چنین مواردی، به دور مولر اول شیری بند قرار می گیرد و حلقه به شکلی ساخته می شود که درست با زیر تیغه حاشیه ای دندان های مولر دائمی برخورد دارد.

 

فضا نگهدار ماین Mayne

فضا نگهدار ماین نوعی فضا نگهدار بند و حلقه است که حلقه آن دو نیم شده است. این نوع فضا نگهدار در صورت از دست رفتن مولر شیری اول مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت آن این است که ارتودنتیست به راحتی می تواند آن را بسازد و نگهداری از آن برای بیمار راحت تر است. نقطه ضعف آن نیز این است که دندان های مقابل ممکن است بیش از حد معمول بیرون بیایند، و نیز اینکه در صورت از دست رفتن چندین دندان شیری نمی توان از این نوع فضا نگهدار استفاده کرد.

 

 

 

فضا نگهدار بند و میله

• فضا نگهدار بند و میله نوعی فضا نگهدار ثابت است که روی دو دندان در دو طرف فضای خالی به جا مانده از افتادن دندان، که دندان تکیه گاه هستند، با استفاده از روش مستقیم یا غیر مستقیم، بند قرار می گیرد و با استفاده از یک میله به یکدیگر متصل می شوند.
• میله یک سیم ضخیم از فلز ضد زنگ است که یک سر آن به سطح مزیال دندان دیستال، در سطح نقطه تماس جوش داده شده است و سر دیگر آن به سطح دیستال بندی که به دور دندانی قرار گرفته است، در سطح نقطه تماس، که نسبت به محل دندان کشیده شده مزیال است، جوش داده شده است.
• در برخی موارد، فضا نگهدارهای بند و بار می توانند تنها از یک بند تشکیل شوند که به دور یک دندان قرار می گیرد و یک میله که به آن جوش داده شده است.

 

 

 

فضا نگهدار روکش و حلقه

فضا نگهدار روکش و حلقه نیز یکی از انواع فضا نگهدارهای ثابت است. بسته به نوع دندان شیری که از دست رفته است، این نوع فضا نگهدار می تواند به صورت یک طرفه یا دو طرفه ساخته شود. این نوع فضا نگهدار از تمام جهات دقیقاً شبیه بند و حلقه است به جز آنکه یک روکش از جنس فلز ضد زنگ به جای بند دور دندان استفاده می شود. این نوع فضا نگهدار در صورتی کاربرد دارد که در سمت دیستال دندان از دست رفته یک دندان وجود داشته باشد.

این نوع فضا نگهدار در مواردی استفاده می شود که دندان مولر شیری اول از دست رفته باشد و دندانی که قرار است به عنوان دندان پایه استفاده شود حجم زیادی نداشته باشد. مزیت استفاده از آنها ساخت راحت آن برای ارتودنتیست و نگهداری راحت آن برای بیمار است. نقطه ضعف آن نیز این است که ساخت آن از ساخت بند و حلقه دشوارتر است.

 

فضا نگهدار روکش و میله

فضا نگهدار روکش و میله نوعی ابزار ثابت است که در آن روکشی از جنس فلز ضد زنگ روی یک دندان پایه و یک میله استفاده می شود.

 

 

 

دیستال شو

فضا نگهدار دیستال شو تحت عنوان ابزار intra-alveolar نیز شناخته می شود. سطح دیستال دندان مولر شیری دوم مسیر رشد دندان مولر شیری اول را هدایت می کند، وقتی دندان مولر شیری دوم قبل از بیرون آمدن دندان مولر دائمی اول کشیده شده باشد. فضا نگهدار دیستال شو بیشتر از دندانی که هنوز درنیامده است می تواند مسیر بیرون آمدن را مشخص نماید و مانع جابجایی های نامطلوب شود.

در فضا نگهدار دیستال شو، در صورتی که برای قطعه روی فاصله دندان ها از یک قطعه آکریلیک استفاده شود، می تواند کل ابزار متحرک باشد و در صورتی که یک تکه سیم نازک از جنس فلز ضد زنگ به سطح دیستال دندان مولر اول در سطح نقطه تماس جوش خورده باشد، ابزار ثابت است.

فضا نگهدار دیستال شو در صورت از دست رفتن دندان مولر شیری دوم قبل از بیرون آمدن دندان مولر دائمی اول مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت استفاده از آن این است که فضای لازم برای دندان مولر شیری دوم را حفظ می نماید. نقطه ضعف آن نیز این است که ساخت آن دشوار است؛ و در برخی بیماران برای بیمارانی که از نظر پزشکی مشکل دارند، یا تپش قلب دارند، مشکل بوجود خواهد آورد.

 

 

 

فضا نگهدار پشت دندانی فک پایین

این نوع فضا نگهدار تنها در قوس دندانی پایین و در صورت از دست رفتن دندان های مولر شیری اول یا دوم مورد استفاده قرار می گیرد و با استفاده از فرایند باندینگ مستقیم یا غیر مستقیم به دندان های مولر متصل می شود و یک سیم کمانی پشت دندانی با یک تکه سیم نازک از جنس فلز ضد زنگ ساخته می شود، به گونه ای که با سطح زبانی همه دندان های مندیبل تماس داشته باشد و به سطح زبانی بندهایی جوش داده شده است که دور دو دندان در دو طرف یک قوس دندانی قرار گرفته اند. این نوع فضا نگهدار برای حفظ فضای به جا مانده از چندین دندان شیری از دست رفته مورد استفاده قرار می گیرد و کمک می کند از لغزیدن دندان های مولر جلوگیری شود، در نتیجه به حفظ قوس دندانی کمک می کند.

این نوع فضا نگهدارها در صورت از دست رفتن دندان های مولر شیری دوم در فک پایین استفاده می شوند (معدل ابزار نانس است). مزیت استفاده از آنها حفظ فضای به جا مانده از دندان های از دست رفته است و نقطه ضعف آنها این است که دندان های مولر دائمی اول مستعد دی کلسیفیکاسیون هستند؛ و ممکن است شکسته شوند، مگر آنکه اطلاعات کامل در خصوص نگهداری از آن به بیمار داده شود.

 

فضانگهدار نانس

فضا نگهدار نانس از دو بند تشکیل شده است که به دور دندان های مولر قرار می گیرند و یک قطعه سیمی (که در عرض قوس دندانی قرار می گیرد) و یک تکه آکریلیکی که در سقف دهان (کام) قرار می گیرد. این ابزار تنها در قوس دندانی بالا استفاده می شود. بندها با استفاده از فرایند مستقیم یا غیر مستقیم ساخته می شوند و روی دندان های مولر قوس دندانی بالا، در هر دو سمت آن کار گذاشته می شوند.

این نوع فضا نگهدار در صورت از دست رفتن دندان مولر شیری دوم در ماگزیلا استفاده می شود و معادل فضا نگهدار پشت دندانی فک پایین است. مزیت استفاده از آنها حفظ فضای به جا مانده از دندان های از دست رفته است و نقطه ضعف آن این است که لازم است بهداشت قطعه آکریلیک به خوبی رعایت شود و این نوع فضا نگهدار نمی تواند در بیمارانی استفاده شود که به آکریلیک حساسیت دارند.