گاهی اوقات بریس‌ها به تنهایی برای جابجایی دندان‌ها به سمت موقعیت بهتر، یا اصلاح مشکلات بایت یا درمان مشکلات رشد فک‌ها کافی نیستند. در این وضعیت‌ها، ممکن است ارتودنتیست استفاده از ابزارهای خاص را پیشنهاد دهد. هدگیر ارتودنسی نامی کلی برای یکی از این ابزارها است که در خارج از دهان پوشیده می‌شود و نیروی کافی برای جابجایی صحیح دندان‌ها و هدایت رشد صورت و فک‌ها را وارد می‌نماید.

چندین نوع مختلف هدگیر ارتودنسی وجود دارند، که هر یک به گونه‌ای طراحی شده است که در وضعیت‌های خاص بهترین عملکرد را داشته باشد. ارتودنتیست برنامه‌ی درمانی طراحی خواهد نمود که نیازهای خاص بیمار را هدف قرار خواهد داد و مناسب‌ترین نوع هدگیر را انتخاب خواهد کرد؛ بعلاوه نحوه‌ی استفاده و مراقبت از آن را نیز برای بیمار شرح خواهد داد. مهم است که دستورالعمل‌ها را با دقت دنبال نمایید، زیرا با همکاری بیمار و ارتودنتیست بهترین نتایج از درمان حاصل خواهند شد.

شکل ظاهری هدگیر

هدگیر از دو جزء تشکیل شده است: یک قطعه‌ی فلزی نعل اسبی- مانند که درون دهان قرار می‌گیرد و یک قطعه‌ی خارجی کمان- مانند که در بیرون دهان قرار می‌گیرد و به نوار متصل می‌شود. قطعه‌ی درون دهان به بندهای روی براکت‌های دورترین مولرها (که بند باکال نامیده می‌شود) در قوس دندانی بالا متصل می‌شود.

انواع هدگیر ارتودنسی

هدگیر ارتودنسی

یکی از رایج‌ترین انواع هدگیر، هدگیر cervical (low- pull)  (پشت گردنی یا نوار گردنی) است. این ابزار دارای سیمی U شکلی است که به بندهای پشت دندان متصل می‌شود و یک نوار که در پشت گردن قرار می‌گیرد. دستگاه مشابه هدگیر (high-pull) occipital است که دارای سیمی است که به دندان‌ها متصل می‌شود، نواری را می‌کشد که در پشت و روی سر قرار می‌گیرد.

این نوع هدگیرها عموما با کنترل رشد فک بالا، برای اصلاح اوربایت افقی شدید (در اصطلاح تکنیکی “اورجت” نامیده می‌شود) در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعلاوه، برای حفظ بایت در وضعیت مناسب و نیز اصلاح فواصل بین دندان‌ها بعد از کشیدن دندان می‌توان این ابزارها را برای افراد بزرگسال نیز استفاده نمود. به طور کلی، این نوع هدگیرها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هر روز می‌توان بین 12 تا 14 ساعت آنها را استفاده کرد.

هدگیر ارتودنسی

نوع دیگر هدگیر معکوس (reverse-pull) یا فیس ماسک (facemask) است. این ابزار عموما برای اصلاح آندربایت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع هدگیر فک بالا را (به جای عقب بردن) به جلو می‌کشد، که اجازه می‌دهد به فک پایین برسد و با آن هماهنگ شود. این ابزار شامل دو نوار می‌شود، که یکی روی پیشانی و دیگری روی چانه قرار می‌گیرد- و از طریق یک چارچوب عمودی به یکدیگر متصل هستند. الاستیک‌ها یا سیم‌ها، که از چارچوب به بریس‌ها متصل می‌شوند، نیروی کششی ایجاد می‌کنند. ممکن است نیاز باشد بیمار این ابزار را 14 تا 16 ساعت در روز استفاده نماید.

موثر واقع شدن هدگیر به همکاری بیمار بستگی دارد

هدگیر ارتودنسی

هر کدام از انواع هدگیر را که استفاده می‌کنید، نکات مهمی هستند که باید از آنها مطلع باشید. احتمالا مهم‌ترین نکته این است که، برای موثر واقع شدن هدگیر ارتودنسی، باید دستورالعمل‌های مربوط به استفاده از ابزار را با دقت دنبال نمایید- به این معنا که هر روز باید برای مدت زمانی مشخص آن را استفاده نمایید. اگر شب‌ها هدگیر خود را می‌پوشید و یک شب موفق به استفاده از آن نشوید، می‌توانید روز بعد زمان از دست رفته را جبران نمایید- در غیر اینصورت، تمام تلاش شما طی هفت روز گذشته از بین خواهد رفت.

وجود اندکی احساس ناراحتی تا زمان عادت کردن به این ابزار ارتودنسی کاملا طبیعی است. خوشبختانه، اگر صادقانه از آن استفاده نمایید، ناراحتی ظرف چند روز برطرف خواهد شد. می‌توانید از مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن استفاده نمایید که نیاز به نسخه‎‌ی پزشک ندارند، بعلاوه، سعی کنید در رژیم غذایی خود، غذاهای نرم را بگنجانید تا به تنظیم ابزار کمک نمایید.

گاهی اوقات ممکن است هنگام جویدن کمی درد احساس نمایید، یا مولرهای اول شما اندکی لق شوند. این اتفاقات کاملا طبیعی هستند و نشان دهنده‌ی تاثیرگذاری ابزار هستند. با این حال، اگر در دهان خود درد غیر عادی حس می‌کنید، دقت نمایید، زیرا ممکن است بند لنگر یا تکیه گاه روی مولر اول (دندانی که هدگیر به آن متصل شده است) شل شده باشد، یا ممکن است ناگهان متوجه شوید که اندازه‌ی هدگیر دیگر مناسب نیست. این علائم نشان دهنده‌ی بروز مشکل هستند. در این صورت فورا با ارتودنتیست خود تماس بگیرید.

مراقب هدگیر و نیز سلامت دهان و دندان خود باشید.

برای مراقبت از هدگیر ارتودنسی، به گونه‌ای که موثر عمل نماید- و نیز برای حفظ سلامت عمومی دهان و دندان- باید دستورالعمل‌های ارتودنتیست خود در رابطه با مراقبت و تمیز نمودن ابزار را دنبال نمایید. قسمت داخل دهانی ابزار باید با استفاده از مسواک و خمیر دندان به طور منظم تمیز شود، اما معمولا بخش بیرونی آن نیاز به تمییز کردن ندارد.مهم است که هدگیر خود را به درستی بپوشید و خارج نمایید. به خاطر داشته باشید، هر مرتبه که به ارتودنتیست مراجعه می‌کنید، ابزار خود را به همراه داشته باشید- اما حین انجام فعالیت‌های ورزشی یا حتی هنگام دویدن و بازی کردن در منزل آن را خارج نمایید.

پوشیدن هدگیر ارتودنسی ممکن است تغییری بزرگ به نظر برسد- و مدتی زمان می‌برد تا فرد به آن عادت کند. به خاطر داشته باشید، شما بخشی از این تیم هستید، که عبارت است از کارکنان کلینیک، ارتودنتیست شما و خود شما! وقتی همه با یکدیگر همکاری می‌کنند، دستیابی به هدف امکان پذیر خواهد شد: لبخندی زیبا که تا پایان عمر همراه شما خواهد بود.

درمان ارتودنسی خود خطری ندارد، اما مانند هر گونه تداخل دیگر در بدن و مانند دیگر درمان‌ها، عوارض اندکی با خود به همراه دارد. خواه در پی درمان ارتودنسی برای فرزند خود هستید، یا به فکر گزینه‌ی درمان مناسب خود می‎باشید، مهم است اطلاعات لازم را داشته باشید تا پیش از تصمیم گیری خطرات و مزایای درمان را بسنجید.

متخصص ارتودنتیست شما بهترین مشاور برای شماست تا در رابطه با تمامی خطرات پیش روی شما صحبت کند، شرایط شخصی شما را مد نظر قرار دهد، گزینه‌های موجود را به شما معرفی نماید و در نهایت به شما کمک خواهد کرد تا بر اساس اطلاعات کامل تصمیم بگیرید. با این حال، خوب است برخی مشکلاتی که ممکن است بروز یابند را به خاطر داشته باشید تا در صورت وقوع، در صدد برطرف نمودن آنها برآیید.

درد دندان، ناراحتی خفیف یا فشار به دندان

عوارض و مشکلات درمان ارتودنسی

پس از آغاز درمان ارتودنسی و پس از هر معاینه، ممکن است درد دندان، احساس فشار روی دندان‌ها، یا تنها احساس ناراحتی کنید. این موارد به فرد و آستانه‌ی تحمل درد او بستگی دارد. زمانی که فرد به ابزار ارتودنسی عادت کند و دندان به تدریج جابجایی خود را آغاز نماید، درد نیز از بین خواهد رفت. در صورت بروز دردهای خفیف می‌توان از مسکن‌هایی استفاده نمود که نیاز به تجویز دندانپزشک ندارند.

خراشیدگی و خون مردگی

عوارض و مشکلات درمان ارتودنسی

در ابتدای درمان ارتودنسی، کاملا طبیعی است روی غشاء مخاطی خراشیدگی و خون مردگی مشاهده شود که عموما ناشی از ابزار ثابت ارتودنسی می‌باشند. در چنین مواردی، می‌توان از موم محافظ ارتودنسی استفاده نمود، که راهی ساده برای محافظت از دهان طی مراحل ابتدایی درمان است. چنین عارضه‌هایی موقتی هستند و طی 5 تا 7 روز نخست پس از آغاز درمان ارتودنسی بروز می‌یابند. پس از آن، غشاء مخاطی خود را با بریس‌ها (براکت‌ها و سیم‌ها) تطبیق می‌دهد و ساییدگی و خراش ناپدید می‌شود.

لکه‌های سفید رنگ روی سطح دندان

عوارض و مشکلات درمان ارتودنسی

این مشکل در پی عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در دراز مدت بروز می‌یابد. لکه‌های سفید رنگ در اطراف براکت‌ها ایجاد می‌شود. مینای دندان در زیر براکت‌ها سالم باقی می‌ماند و لایه‌ای که روی سطح مینای دندان ایجاد شده است موجب از بین رفتن مواد معدنی دندان می‌شود. این اتفاق در نتیجه‌ی وجود باکتری‌های مضری اتفاق می‌افتد که غذاهای باقی‌مانده در اطراف براکت‌ها را به اسید تبدیل می‌کنند. اسید موجب خوردگی مینای دندان می‌شود که منجر به از بین رفتن مواد معدنی سطح دندان می‌شود. این فرایندی است که به پوسیدگی دندان ختم می‌شود.

در صورت بروز این مشکل، و چنانجه تکرار دستورالعمل‌های لازم برای حفظ بهداشت دهان و دندان و مراجعه‌ی مکرر به متخصص بهداشت دهان و دندان موثر واقع نشوند، دکتر پیش از تکمیل درمان آن را خاتمه می‌دهد زیرا اولویت با حفظ بهداشت دندان‌ها و پس از آن صاف و یکدست نمودن آنهاست.

عفونت لثه

عوارض و مشکلات درمان ارتودنسی

رعایت بهداشت دهان و دندان برای همه‌ی افراد مهم است اما برای افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند از اهیمت ویژه‌ای برخوردار است. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند منجر به عفونت لثه شود. این عفونت می‌تواند فرایند درمان را پیچیده نماید زیرا سرعت جابجایی و حرکت دندان‌ها را کاهش می‌دهد در نتیجه سرعت فرایند درمان کاهش می‌یابد، که گاهی اوقات می‌تواند منجر به آسیب‌های برگشت ناپذیر به بافت‌های پیرامون دندان شود که آن را در جای خود نگه داشته‌اند.

تحلیل ریشه‌ی دندان

عوارض و مشکلات درمان ارتودنسی

تقریبا غیرممکن است بتوان پیش بینی کرد که آیا تحلیل ریشه برای فردی رخ خواهد داد یا خیر اما، برخی بیماران بیشتر از سایرین مستعد تحلیل ریشه‌ی دندان هستند. در عمل به این معناست که، ریشه‌ی دندان کوتاه‌تر می‌شود. با این حال، این مشکل طول عمر دندان را کاهش نمی‌دهد و عوارض چندان چشمگیری در بر نخواهد داشت.

بازگشت نتایج درمان ارتودنسی

درمان زودهنگام ارتودنسی این قابلیت را دارد که مجددا به حالت اولیه‌ی خود برگردد، به این معنا که دندان‌ها به موقعیت اولیه‌ی خود برگردند. ارتودنتیست با استفاده از ابزارهای نگه دارنده و ریتینرها از بروز این مشکل پیشگیری می‌کنند. ابزارهای نگه دارنده از جمله محصولات آزمایشگاه هستند که برای تنظیم دقیق دندان‌ها ساخته می‌شوند.

ریتینرها سیم‌هایی هستند که به سطح داخلی دندان‌ها می‌چسبند تا آنها را در جای خود ثابت نگه دارند. این مرحله از درمان ارتودنسی از اهمیت بالایی برخوردار است.

اورجت چیست؟

اورجت عبارت است از همپوشانی دندان‌های فک بالا و فک پایین در جهت افقی. به این معنا که، دندان‌های فک بالا جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند و تا میزان زیادی روی آنها را می‌پوشانند. این حالت به “اور بایت” معروف است، در حالی که این اصطلاح برای این حالت مناسب نیست و ارتودنتیست‌ها از اصطلاح اورجت برای توصیف این نوع بی نظمی استفاده می‌نمایند. اورجت در بزرگسالان با استفاده از بریس (براکت ارتودنسی) اصلاح خواهد شد. ارتودنتیست قادر است در خصوص بهترین درمان شما را راهنمایی کند. ذکر این مطلب بسیار مهم است که بر خلاف باور عمومی اورجت و اوربایت دو حالت متفاوت هستند.

جلو بودن فک بالا (اورجت و اوربایت)

اورجت یعنی با بستن بایت و قرار گرفتن دندانها روی هم، از نظر عقب یا جلو قرار گرفتن، چقدر (یا چند میلی‌متر) دندان‌های فک بالا جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند. بنابراین ممکن است از ارتودنتیست خود بشنوید “شما اورجت 8 میلی‌متری دارید”.

جلو بودن فک بالا (اورجت و اوربایت)

میزان همپوشانی به طور معمول بین 2 تا 4 میلی‌متر است. از اورجت می‌توان رابطه‌ی بین دندان‌های جلوی هر دو فک نسبت به یکدیگر را تحت عنوان کلاس 1، 2 و 3 مشخص نمود.

اورجت کلاس 1 حالت طبیعی و ایده‌آل است زیرا دندان‌های جلوی فک بالا، در جهت‌های عمودی و افقی، 2 تا 4 میلی‌متر جلوتر از دندان‌های جلوی فک پایین قرار می‌گیرند و با قرار دادن دو فک روی یکدیگر، دندان‌های فک پایین با سطح پالاتال یا زبانی (عقبی یا پشتی) دندان‌های فک بالا تماس خواهند داشت.

در اورجت کلاس 2، اندازه بین دندان‌ها بیش‌تر است. دندان‌های جلویی فک بالا نسبت به کلاس 1 جلوتر قرار گرفته‌اند و در اورجت کلاس 3، رابطه‌ی بین لبه‌های دندان‌های جلویی، دندان‌های فک پایین جلوتر از دندان‌های فک بالا قرار می‌گیرند (که به آن آندر بایت گفته می‌شود).

علل ایجاد اورجت

افزایش اورجت می‌تواند نتیجه‌ی عوامل مختلفی باشد. شایع‌ترین این عوامل، قرار گرفتن فک بالا جلوتر از فک پایین در نتیجه‌ی اختلاف اسکلتی است، که دندان‌های فک بالا رو به جلو متمایل می‌شوند. این اتفاق می‌تواند در دو صورت رخ خواهد داد: برجستگی یا جلوآمدن فک بالا (ماگزیلا- maxilla) یا عقب رفتن فک پایین (مندیبل- mandible) بیش‌تر از حد معمول. این عامل باعث اختلال در تماس دندان‌ها با یکدیگر خواهد شد و می‌تواند در قالب افزایش اورجت ظاهر شود.

افزایش اورجت می‌تواند نتیجه‌ی تفاوت در تعداد دندان‌ها یا طول قوس دندانی باشد. اگر در قوس دندانی پایین یک یا چند دندان وجود نداشته باشند، چه به صورت مادرزادی یا به علت از دست رفتن زودهنگام دندان شیری، می‌تواند منجر به افزایش فاصله‌ی دندان‌های فک بالا نسبت به دندان‌های فک پایین خواهد شد.

جلو بودن فک بالا (اورجت و اوربایت)

در نهایت، افزایش زاویه‌ی قرارگیری دندان‌های فک بالا می‌تواند منجر به افزایش اورجت شود. این اتفاق ممکن است حاصل عادت مکیدن انگشت باشد. یا خیلی ساده، تنها به دلیل قرار گرفتن دندان‌ها به این شکل، اورجت افزایش می‌یابد.

مشکلات زیبایی جلو بودن فک

دندان‌های رو به جلو برای هیچ کس زیبا نیستند. به این مدل دندان‌ها اصطلاحا “دندان خرگوشی” گفته می‌شود. به همین دلیل در بسیاری موارد با بیمارانی مواجه می‌شویم که اعتماد به نفس ندارند و در هر شرایطی سعی می‌کنند لبخند نزنند و تلاش می‌کنند با لب‌ها دندان‌های خود را بپوشانند.

مشکلات بالینی اورجت

افزایش اورجت می‌تواند فرد را در برابر صدمات به دندان آسیب‌پذیرتر کند. افردی که اورجت بیش از 4 میلی‌متر دارند، خطر آسیب به دندان‌های جلو در آنها بیشتر است، که می‌تواند منجر به از دست رفتن زودهنگام دندان‌های شیری شود.

افزایش شدید اورجت می‌تواند مشکلات در گفتار و جویدن را به همراه داشته باشد. در بیمارانی که دندان‌های آنها آنقدر رو به جلو است که در بستن لب‌ها با مشکل مواجه می‌شوند، ممکن است دهان آنها آنقدر خشک شود که خطر پوسیدگی دندان‌ها را افزایش دهد زیرا بزاق دهان تا حدودی دندان‌ها را در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند.

درمان جلو بودن فک بالا

جلو بودن فک بالا (اورجت و اوربایت)

در صورت افزایش میزان اورجت، می‌توان از بریس‌ها برای کاهش آن و صاف و یکدست نمودن دندان‌ها استفاده نمود. چنانچه دندان‌ها تا حد زیادی جلوتر قرار گیرند و فشردگی دندان‎ها بیشتر شود، ممکن است در کنار استفاده از بریس‌ها (براکت‌ها) نیاز باشد به انتخاب دندانپزشک یک دندان از فک بالا (یا هر دو فک) کشیده شود.

جلو بودن فک بالا (اورجت و اوربایت)

با بستن بایت (روی هم قرار دادن دندان‌های فک بالا و پایین)، اگر تفاوت زیادی بین دو فک وجود داشته باشد و قوس دندانی فک بالا خیلی جلوتر از فک پایین قرار گیرد، به آن استتار یا کامولفاژ ارتودنسی گفته می‌شود. برای برطرف نمودن این مشکل می‌توان از دندان‌های فک بالا یک جفت دندان، معمولا پرمولرهای اول یا دوم در وسط قوس دندانی، کشید تا دندان‌های فک بالا بتوانند درون فضای به جا مانده جمع شوند و اختلاف اندازه‌ی دو فک از بین برود.

جلو بودن فک بالا (اورجت و اوربایت)

در صورت شدید بودن اورجت، ممکن است نتوان دندان‌ها را صاف و یکدست نمود و اختلاف اسکلتی ارتودنسی را پوشاند. اگر اختلاف اندازه زیاد و اصولا مربوط به استخوان باشد (ماگزیلا خیلی جلوتر یا مندیبل خیلی عقب‌تر قرار گرفته باشد)، ممکن است نیاز باشد جراحی فک انجام شود تا عملکرد و زیبایی دندان‌های بیمار بهبود پیدا کنند.

اگر شما صاحب لبخندی زیبا باشید، بیشتر لبخند خواهید زد. اما اگر لبخند شما تحت تاثیر دندان‌های شکسته یا نامرتب باشد، مجبور خواهید بود کمتر بخندید. مطالعات حاکی از آن است، افرادی که دندان‌های صاف و یکدست دارند احتمالا شادتر، قابل اعتمادتر و باهوش‌تر از افرادی به نظر می‌رسند که دندان‌های به هم ریخته و شکسته دارند. دیگر مطالعات حاکی از آن است که دسته‌ی اول در حرفه‌ی خود بیشتر پیشرفت خواهند داشت.

پیشرفت‌های دندانپزشکی علاوه بر تاثیر روی ظاهر و اعتماد به نفس فرد، روی سلامت دهان و دندان و سلامت عمومی بدن نیز تاثیر مثبت داشته است. حفظ بهداشت در دندان‌های نامرتب و فشرده دشوارتر خواهد بود، در نتیجه بروز پوسیدگی و بیماری‌های بافت لثه و بافت پریودنتال (بافت اطراف دندان) نیز افزایش خواهند یافت. در صورتی که دندان‌های فک بالا و فک پایین در یک ردیف قرار نگیرند، ممکن است سطح جونده‌ی دندان دچار ساییدگی زودرس شود، که ساختار استخوان فک را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. احتمال بروز دیابت، بیماری‌های قلبی و حمله‌ی قلبی در افرادی که دندان‌های نامرتب و فشرده دارند بیشتر خواهد بود.

شلوغی، به هم ریختگی و کج  بودن دندان

علائم و نشانه‌های فشردگی و به‌هم ریختگی دندان‌ها

احتمالا کسانی دندان‌های فشرده و نامرتب دارند که:

• دندان‌ها به طور کامل یا جزئی روی یکدیگر همپوشانی دارند.
• دندان شکسته دارند.
• در کشیدن نخ دندان با مشکل مواجه هستند.
• در جویدن غذا مشکل دارند.
• هنگام جویدن غذا، پیوسته زبان یا داخل گونه (لُپ) خود را گاز می‌گیرند.
• نوک زبانی حرف می‌زنند.
• پوسیدگی شدید دندانی دارند.
• بوی بد دهان دارند.

دلایل به هم ریختگی و کجی دندان‌ها

علل ژنتیکی

درست مانند رنگ چشم و قد که به صورت ژنتیکی مشخص می‌شوند، قوس‌های دندانی (دندان‌های فک بالا قوس دندانی فوقانی، و دندان‌های فک پایین قوس دندانی تحتانی را تشکیل می‌دهند) نیز تحت تاثیر ژنتیک می‌باشند. با کوتاه شدن قوس دندانی (چه فوقانی و چه تحتانی)، فضای کافی برای رشد تمام دندان‌های دائمی وجود نخواهد داشت. این مشکل منجر به فشردگی و نامرتبی دندان‌ها خواهد شد.

علل مربوط به پوسیدگی دندان‌ها

شلوغی، به هم ریختگی و کج  بودن دندان

پوسیدگی که منجر به از دست رفتن زودهنگام دندان‌های شیری شود می‌تواند در نهایت، نامرتبی و به هم ریختگی دندان‌های دائمی را در پی داشته باشد. دندان‌های شیری می‌توانند به عنوان فاصله‌گذار بین دندان‌های دائمی عمل کنند، در صورتی که این فاصله‎ها حفظ نشوند، دندان‌های دائمی با الگویی فشرده و روی هم قرار گرفته رشد می‌کنند.

رشد غیرعادی و نابهنجار لب و کام

شلوغی، به هم ریختگی و کج  بودن دندان

شکاف لب و شکاف کام دو ناهنجاری شایع است که طی دوران جنینی رخ می‌دهد. شکاف لب و کام به برش یا دو نیم‌شدگی لب یا سقف دهان گفته می‌شود. شلوغی و نامرتبی دندان‌ها در این شرایط عادی است. ترمیم شکاف لب و شکاف کام از طریق جراحی نسبتا ساده است، اما فشردگی و نامرتبی دندان‌ها و دیگر ناهنجاری‌های دندانی از طریق جراحی شکاف کام و لب برطرف نمی‌شود بلکه به طور مجزا نیاز به درمان ارتودنسی خواهد داشت.

تنفس دهانی مزمن

شلوغی، به هم ریختگی و کج  بودن دندان

تنفس دهانی مزمن باعث خواهد شد قوس دندانی فوقانی به شکل غیرعادی باریک شود. طی تنفس از راه بینی، زبان فشاری به سقف دهان وارد می‌آورد، که به گسترده و عریض شدن قوس دندانی فک کمک می‌کند. طی تنفس دهانی، زبان از سقف دهان دور می‌شود و قوس دندانی فک باریک می‌شود.

درمان فشردگی و نامرتبی دندان‌ها

اگر دندان‌های فشرده و نامرتب دارید و

• بوی بد دهان دارید
• حین مسواک زدن دندان‌ها لثه‌هایتان خونریزی دارند
• هنگام جویدن غذا در دهانتان احساس ناراحتی دارید
• دندان‌هایتان روی یکدیگر همپوشانی دارند
• کشیدن نخ دندان بین دندان‌هایتان دشوار است

هر چه سریع‌تر در پی مراقبت‌های دندانپزشکی و مراجعه به ارتودنتیست باشید.

شلوغی، به هم ریختگی و کج  بودن دندان

متاسفانه راهکاری وجود ندارد تا بتوانید فشردگی دندان‌ها را در منزل اصلاح نمایید. صاف و مرتب نمودن دندان‌ها نیازمند کمک از سوی دندانپزشک و ارتودنتیست می‌باشد. ارتودنتیست ممکن است ریتینر، فاصله‌گذار، بریس و الاینر را پیشنهاد دهد. گاهی اوقات نیز کشیدن دندان‌های شیری و دائمی پیشنهاد می‌شود.

دیاستم به فاصله یا فضای بین دو دندان گفته می‌شود. ممکن است بین هر دو دندانی فاصله وجود داشته باشد، اما این فاصله غالبا بین دندان‌های قدامی فک بالا مشاهده می‌شود.

علل ایجاد فاصله بین دندان‌ها

فرنولا (اتصالات عضلانی) به بافت‌های نوارمانند کوچکی گفته می‌شود که ممکن است زیر زبان، درون گونه و نزدیک دندان‌های عقبی، یا زیر لب بالا وجود داشته باشند. هنگام رشد جنین در رحم، این بافت‌های نواری رشد برخی ساختارهای دهان را هدایت می‌کنند. با تولد نوزاد، فرنولا به نحوۀ قرار گرفتن دندان‌ها کمک می‌کند.

فرنومی که لب بالا را به لثۀ فک بالا متصل می‌کند فرنوم لبی-لثه‌ای فک بالا گفته می‌شود. اگر لب بالای خود را بلند کنید، به سادگی آن را لمس خواهید کرد. قرار گرفتن فرنوم لبی فک بالا در سطحی پایین‌تر ازحد معمول، شایع‌ترین علت ایجاد فاصله بین دندان‌های قدامی فک بالا می‌باشد. در این صورت، فرنوم آنقدر پایین به لثه متصل شده که دو دندان جلو را از یکدیگر دور نگه می‌دارد.

دیاستم یا فاصله بین دندان‌ها

دیگر علل ایجاد فاصله بین دندان‌های قدامی عبارتند از:

• رشد طبیعی- معمولا زمانی که دندان‌ها برای نخستین بار درمی‌آیند دارای فواصلی هستند. اما رشد دندان نیش معمولا موجب بسته شدن این فواصل می‌شود.
• افتادن دندان‌ها- برخی کودکان در حالی متولد می‌شوند که به صورت مادرزادی یک یا دو دندان (در کودکی و بزرگسالی) را در استخوان فک خود ندارند، که باعث ایجاد فاصله می‌شود.
• دندان‌های اضافی- گاهی اوقات دندان اضافی در استخوان فک وجود دارد که از بیرون آمدن دندان‌های دیگر جلوگیری می‌کند و منجر به ایجاد فاصله می‌شود.
• دندان‌های کوچک- برخی کودکان ممکن است دندان‌های کوچکی داشته باشند که خود منجر به ایجاد فاصله می‌شود.
• فک‌های بزرگ- اندازۀ استخوان فک در برخی کودکان، در مقایسه با سایز دندان‌های آنها نسبتا بزرگ است.
• فرنوم زبانی: فرنوم زبانی فرنومی است که از کف دهان به انتهای زبان متصل می‌شود. در برخی موارد حادِ گره زبانی یا زبان گره خورده (شرایطی که حاصل فرنوم محدودکننده است و اجازه نمی‌دهد زبان آزادانه پشت لب‌ها حرکت کند)، ممکن است فرنوم منجر به ایجاد فاصله بین دندان‌های قدامی فک پایین شود.

دیاستم یا فاصله بین دندان‌ها

بسته شدن خود به خود فاصلۀ بین دندان‌ها

در برخی موارد، فاصلۀ بین دندان‌های قدامی در فک بالا به صورت خود به خود بسته می‌شود.

وقتی دندان‌های کودک به تدریج بیرون می‌آیند (حدود شش تا نه ماهگی)، ممکن است دندان‌های قدامی فاصله داشته باشند و فرنوم در پایین به لثه متصل شده باشد. با یک ساله شدن کودک، ممکن است فرنوم کوتاه‌تر شده باشد، و دندان‌های بیشتری درآمده باشند که موجب بسته شدن این فاصله‌ شود. همانطور که در ابتدا گفته شد، فاصله‌های بین دندان‌های کودکان امری طبیعی است، فاصله‌های بین دندان‌های قدامی بزرگسالان نیز اغلب با رشد دندان‌های بیشتر، به صورت خود به خود بسته می‌شوند.

مشکلات مربوط به دندان‌های قدامی دارای فاصله

برخی مشکلات مربوط به دندان‌های قدامی فاصله‌دار عبارتند از:

• اعتماد به نفس: ممکن است برخی افراد احساس خجالت کنند و نخواهند بخندند
• بی‌نظمی دندان- وجود فاصلۀ زیاد بین دندان‌های قدامی ممکن است فضای کافی برای رشد دندان‌های مجاور باقی نگذارد. این امر می‌تواند برای بایت فرد مشکل ایجاد نماید.

درمان فاصلۀ بین دندان‌ها

ارتودنتیست دندانپزشکی است که به منظور کسب تخصص در تشخیص، پیشگیری و درمان مشکلات مربوط به بی‌نظمی دندان‌ها و فک‌ها مطالعات اضافی انجام داده است.

متخصص ارتودنسی در رابطه با گزینه‌های درمان با بیمار صحبت می‌کند. آنها باید بتوانند بیمار را راهنمایی کنند که آیا درمان ضرورت دارد و در این صورت، مناسب‌ترین سن آغار درمان چه زمانی است.

ممکن است گزینه‌های درمان شامل موارد زیر باشند:

• ونیرها- ونیر نوعی پوشش دندان است. اگر فاصله کم باشد؛ می‌توان از ونیرهایی که تنها اندکی عریض‌تر از دندان‌های طبیعی هستند برای پوشش دادن فاصلۀ دندان‌ها استفاده نمود. ونیرها به طور دائمی به سطح دندان‌ها متصل می‌شوند.

دیاستم یا فاصله بین دندان‌ها

• ابزارهای متحرک- از قبیل روکش. این ابزار به نزدیک‌تر کردن دندان‌ها کمک می‌نماید.
• ابزارهای ثابت- از قبیل بریس‌ها. بریس‌ها روی دندان‌های قدامی ثابت می‌شوند و نوارهای کشی و سیم‌ها برای نزدیک کردن دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دیاستم یا فاصله بین دندان‌ها

• جراحی فرنکتومی- فرنکتومی جراحی است که به منظور برداشتن فرنومی انجام می‌شود که بین دندان‌ها فاصله ایجاد نموده است. این روش معمولا پیش از آنکه فاصلۀ دندان‌ها با درمان ارتودنسی بسته شود انجام می‌شود.

دیاستم یا فاصله بین دندان‌ها

نتیجه‌گیری

• فاصله بین دندان‌های کودکان امری طبیعی است.
• فاصله بین دندان‌های قدامی در افراد بزرگسال معمولا با رشد دندان‌های دیگر، به صورت خود به خود بسته می‌شود.
• متخصص سلامت دهان و دندان یا ارتودنتیست بایستی بتواند به افراد از سنین حدود 8 سال در خصوص نیاز به درمان مشاوره دهد.